Da U Bah Philip Marweiñ
Ka ilekshon ia ki 543 ngut ki dkhot sha ka Lok Sabha jong ka Ri India ka la jan, sah sa tang kumba 4 bnai ei ei lada kheiñlang bad une u bnai Kyllalyngkot, 2019. Ha ka ilekshon sha ka ïingdorbar thaw aiñ (Vidhan Sabha) jong ki san tylli ki jylla-Rajasthan, Madhya Pradesh, Chhattisgarh, Telangana and Mizoram, ka Congress ka la ioh bat biang ia ka jingsynshar ha lai tylli ki jylla heh, kata ha Rajasthan, Madhy Pradesh bad ha Chhattisgarh. Ha Telangana la ioh bat biang ia ka jingsynshar da ka TRS jong u K. Chandrashekar Rao katba ha Mizoram la wan synshar biang da ka Mizo National Front (MNF) hapoh ka jingialam jong u Zoramthanga. Ka BJP ka la shu hun noh ha ka jingshah pynliem. Hooid, ka la liem jah burom ha Mizoram bad ha Telangana katba ha Rajasthan, Madhya Pradesh bad Chhattisgarh pat kam shym la rem jah burom katta katta. Ka la jop ha bun tylli ki Constituency hynrei dang tam hi ka Congress. Hynrei ka jingrem ha kine ki lai tylli ki jylla kiba heh ka lalong ka jingduhnong kaba khraw ia ka BJP ym tang ha kane ka ilekshon sha kine ki jylla heh hynrei ka lah ban ktah jur wat ha ka ilekshon sha ka Lok Sabha ruh ha u bnai Jymmang, 2019. Ym tang katta, kan ktah ruh ia ka jingdon MP jong ka seng BJP ha Rajya Sabha ruh. Ia ka ilekshon sha ki ïing dorbar thaw aiñ jong kine ki jylla la ñiew ba ka dei ka Semi-Final jong ka ilekshon sha ka Lok Sabha ka ban wan. Lada ki dak ki shin kilong kumba la jia ha kine ki jylla, ka BJP ka don shibun ban khuslai jingmut bad ban duh thiah duh dem. Ka hab hi ban khuslai namar ka hab ban iakhun ia ka ilekshon sha ki 28 tylli ki jylla, bun na ki, ki dei ki jylla heh bad 7 tylli ki Union Territory.
Ka BJP ka la rem ha kitei ki lai tylli ki jylla kiba heh namarba ka la ioh bat slem ia ka jingsynshar ha kine ki jylla. Ki paidbah ki laiohi lut ia ki jingsynshar kiba bakla, ki lait ki let bad ki thliew ki syar. Shuh shuh ki la ngiah ban synshar da kajuh shi kajuh ka party, ki la kwah ban kylliang noh, bad kata hi ka long ka jinglong jong ki paidbah nongjied, bad kane ka longkaba bha. Kumno ban shu ailad ban synshar ia kajuh shi kajuh ka party? Donkam ban wanrah ia ka jingkylla. Bad kane ka dei ka lyni jong ka jingkoit jingkhiah jong ka synshar paidbah. Ha Rajasthan bad ha Chhattisgarh ka BJP ka la ioh ban synshar la arsien arwat (two terms) bad la dei kein ban ngiah. Ha Madhya Pradesh lei lei ka la ioh bat ia ka jingsynshar jin haduh lai sien kynthih (three terms) bad la dei kein ban thait lane ngiah. Ha Telangana lei lei ka BJP kam pat suhthied ei ei nalor ba kane ka dang dei ka jylla kaba dang thymmai hynrei, la katta ruh ka la jop tang khyndiat. Ha Mizoram lei lei ka BJP kam pat don thied ei ei, hynrei la katta ruh ka la jop iwei. Nalorkata, ka BJP ka la kit ruh ia ka synrum jong bun ki jingshah kynnoh kiba sniew bad kiba jur bha. Bun na kine ki jingshah kynnoh ruh ki long kiba dei.
Kawei na kibala ktah bha ia u paidbah ka dei ka DEMONETISATION lane la jingpynduh kynsan kynsan ia ki lut tyngka, khamtam ia ka lut san spah bad ka lut shihajar ha kasnem 2016 . Kane ka la ktah shibun ia ka kamai kajih ka jong ki paidbah bad ka la wanrah ruh ia ka jingduh kam duh jam ha ka Ri. U paidbah jong ka Ri India, da ki milian ngut ki la shah shitom ha kane ka jingweng noh ia kito ki lut tyngka. Ki la hab ban ieng lain hakhmat ki bank ban leit bujli lut tyngka bad ka la shimpor bun bun bnai ban pyndep ia ka jingbujli. Don kiba la iap noh katba dang ieng lain, don kiba la iap bad khlem pat ioh bujli. Kiba bun ki nongai bylla ki la hab bann khang noh ia kam jong ki bym ioh peisa shuh, haduh ba ka la ktah shaba palat liam. Ka la ktah kham jur ia kiba tlot bad ia kiba duk bad ki paidbah kim klet shuh ia ka jingjynjar jong ki. Kane ka jingbitar kam leit shano shano ruh hynrei ka leit beit sha u Modi bad sha ka BJP. Kumta ka BJP ka la hab ban long ka langkñia ha ka por ilekshon. Kane kan ktah jur ruh ha ka ilekshon MP ka ban wan.
Sa kawei pat ka jingshah kynnoh kaba shyrkhei pyrshah ia ka BJP bad ia ka sorkar u Modi ka dei ka jingshah pyniap babun jong ki briew ha kylleng ka Ri India ha ka kyrteng ban iada ia ki Masi. Kiba la shah kynnoh ba kiba la leh ia kane ki dei kito ki buaid niam Hindu lane ki Gaurakshas. Shisha kila don bun kiba la shah pyniap ei tang namarba ki shah suba ba ki dei ki nongdie masi ban shoh doh. Kane ruh ka la pynbitar bha ia ki babun balang bad bun ki kynnoh ba ka sorkar BJP kiba synshar ha ki jylla bad ka sorkar BJP kaba synshar ha India khamtam hapoh mka jingialam jong u Modi, ki ai jem bad ai laitlan ia ki ban leh ia kane ka kam pyntriem.
Wat la ka sorkar u Modi ka la maham tyngeh ia kito kiba leh ia kane ka kam be-aiñ ruh, hynrei kine kim sngap bad ki iai leh bad iai mlien ban leh kumjuh shi kumjuh. Kiba bun ki la kynnoh ba ka sorkar jong u Modi kam treh ban kem ia kine ki riew runar bad ban leh ia ki katkum ka aiñ. Kane ruh ka la ktah bha ia ka BJP ha ki ilekshon ha kitei san tylli ki jylla bad kane ruh kan ktah bha ha ka ilekshon MP ka ban wan.
Sa kawei ruh ka ba la ktah bha ia ka ilekshon BJP ha kitei ki san tylli ki jylla ka dei ka jingkynnoh ba ka BJP ka lap-miet ban pynpait pynpra ia ki paidbah da ka niam. La kynnoh ba ka pyrshah musulman bad ia kiwei ki kynhun niam barit bad ka kyrshan bad iada ia ka niam Hindu. La kynnoh ruh ba ka BJP ka iai duriap bad ialeh katba lah ban tei ia ka temple jong u Blei Ram ha Ayodhya bad kumno ban pynlong ia ka Ri India, ka Ri tang jong ki Hindu bad ka Ri India kan long ka Hima jong u Blei Ram, u Blei ba ki Hindu ki ngeit. Ha ka jingshisha kaba kum kane ka jingkynnoh kam dei kaba dang thymmai mynta, hynrei ka la don naduh mynshuwa ruh. Na ka liang jong ka BJP ka la pynshai halor kine ki jingkynnoh baroh hynrei bun kim sngap satia. Kham bun na ki Muslim lei lei ki ngeit bha ia kine ki jingkynnoh bad kham bun na ki, ki kham kiar ia ka BJP. Kiba kum kine ki jingkynnoh kin iai-don ha ka ilekshon ban wan ruh bad, ha ki paidbah ki ba dang duna ka jingshemphang, ki ngeit ia kine ki jingkynnoh ruh. Ka BJP ka hab ban husiar bha ia kine ki jingkynnoh lane kita ki Propaganda jong ki nongshun jong ka ban jop ilekshon. Haduh mynta ruh ka BJP kam pat lah ban saitkhuid ialade na kine ki jait jingkynnoh. Ka hab ban wan shakhmat, pynshai bha bad saitkhuid bha ialade na kine bad ban pyni da ki kam. Ka hab ruh ban pynkhuid bha ialade na ka jingiasboh jong ka bad ka RSS, ka Bajrang Dal bad ki VHP. Lada ka dang iajan bad iabit bad kine, ki ba bun ki ioh daw bha ban kynnoh. Ngim lah ban tip ba lehse ka BJP ka sheptieng ioh ba ka rem ilekshon lada ka ia jngai noh bad ka RSS, Bajrang Dal bad ka VHP, ngim tip ia kata. Hynrei, lada ka dang iakyrshut tyrpeng khah khah bad kine ki kynhun Hindu, ki nongshun Politiks bad bymdei politiks ruh ki ioh daw ban kynnoh iaka.
Hynrei, khnang ba ka BJP kan ym jah burom ha kane ka ilekshon ka ban wan, ka Lok Sabha ilekshon, ka dei ban pynkhlaiñ bha ia ki Unit, ki Block bad ki Mandal jong ka ha baroh ki 28 tylli ki jylla bad ki 7 tylli ki Union Territory. Kaba sngewsih ban kdew hangne ba ka daw bah daw san kaba ha tynrai duh ba sa rem ka BJP ha kitei ki jylla ka dei ka jingsarong, ka jingmeng, jingbuaid bor synshar bad khamtam ka jingbuaid tyngka bad bamsap bampong. Ki nongialam, ki nongkitkam bad ki briew jong ka party ki la threw ha ka spah, haka bor bad ha ka jingsarong kyreit ba ki don ha ka bor synshar.
Kim tip shuh ban shakri bad lehbha na ka bynta ki paidbah. Kiba duk bad ki rangli kila shah kyntait, ki nongrep ki la shah kyntait, ki nongbylla ruh ki la shah kyntait, ki nongseng kam lajong kiba rit kiba ria ruh ki la shah kyntait bad ha kaba kut sah satang katto katne ki heh saipan kiba iasboh bad ka BJP, bad kine kim lah thaw pyrthei ei ei shuh, ba la kyntait ki paidbah ki rit ki ria.
Ha ka jingshisha dei ki Nongrep kiba la bitar shla pyrshah ia ka sorkar BJP bad ki rit ki ria kiba la kynriah wak na ka bad ha kaba kut ka khyllem ha kitei ki jylla, khamtam ha Rajasthan, Madhya Pradesh bad Chhattisgarh. Ha ka MP ilekshon ban wan ruh, lada ka BJP kam peit bha halor kine ki kiei kiei- kum ka sorkar India bad ha ki jylla, ka jingjop ka lah ban poi pynban sha kiwei. Ka shong ha ka kumno ka lah ban leh ha kine ki 4 tylli ki bnai ki ban dang sah.