Ka kaiphod jong ka Reserve Bank of India (RBI), ka iapher bak lybak bad ka kaiphod jong ka sorkar Meghalaya bad katei ka pynlyngngoh lehse ia ki stad khein jingkhein lane ki economist bad katei ka buh dak jingkylli, ruh, ba ki stad kin kham ngeit iano, la ia ka sorkar jylla ne ia ka RBI, kaba buh jingkhein thik pa thik, ia ka lum ka lang bad ka ioh ka duh, jong baroh ki jylla ha India.
Ka RBI, ka pyni, ba ka kamai jong ki nongshong shnong ka Meghalaya, ka hiar sha trai duh, lane kaba long tang 2 percent, katba ka sorkar Jylla, ka kam, ba mynta, ka wan ha ka kyrdan ba 19, haba ia nujor ia baroh ki jylla jong ka India bad ka sorkar jylla, ka pyni, ba ka jingbei pisa jong ka sorkar jylla, ha ki snem 2022-23 (ka bym pat kut satia ka jingkhein) ka poi sha ka T.18,881 klur, na ka T.9,858 ha u snem 2017-18.
Katei ka jingkhein jong ka sorkar jylla, kam biang eiei ruh em bad ka dei ban pyni shai, sha u paidlang ka jylla, ba kumno ka pynlut ia katei ka pisa bad naei ba katei ka pisa ka wan, la ka dei na ka pla jong ka sorkar jylla (ba ka kamai kajih) lane na ka pla jong ka sorkar India, lyngba ka grant, ka loan lane ka khajna kum ka GST lane ioh lehse, ka dei pynban, lyngba ki ram, kiba la shu shim na ki Bank jong ka pyrthei bad lada ka long kumta, ka jubab ka dei ruh ban shai, ba na katei ka T.18,881 klur, ka sut, kan dei katno bad kaei ka jingmyntoi ne ka jingduh nong jong u paidlang ka jylla, ha kaba siew ia ki ram ki shah, kiba shu shim na shabar.
Ym tang katta, ka wan sa ka jinglut, la ka dei ia ki skhim ai ei sha ki paidbah lane ki jinglut, kiba la shu bret sha ki kompeni heh lane ki kontraktor suda, lane ioh ki don pynban ki skhim, kiba leit beit beit sha ka pla jong u paidbah.
Kane ka sorkar MDA, namar ba kam ioh jingkyrshan na ka sorkar India, ka shu shaniah lut mynta, da kaba shim ram na ki Bank bapher jong ka pyrthei bad katei ka kynthup ia ka surok, kaba dei ka jingtrei kaba bun pisa bha bad nangta sa ia ka tnat pule puthi bad sa shibun kiwei kiwei.
Kane ka jingleh, kam shym la buh jingeh satia ia kane ka sorkar, hynrei, ki ban hap siew bad hap ban kit ram shirta jingim, ki dei ki paidbah bad ka nuksa ia katei, ka dei lyngba ka jingdon ki khyrdop lum khajna, ha ki surok bah, namar ba kitei ki dei ki khyrdop siew ram jong ka sorkar, namar ba ia kitei ki surok, la bei pisa, da ki kompeni bapher jong ka pyrthei.
Phi don ban ong eiei?