Ki ain thombor ia u paidlang ka Ri

Ka India, ka rakhe ia ka jingdap ba 75 snem jongka ha u snem 2022, hynrei kaba lyngngoh, ba haduh ha kine ki sngi, ngi dang iai pyn donkam ia ki ain thombor, kiba la pynjari da ka sorkar nongwei bad kawei na kitei ki ain, ka dei kaba la nion bein ia ki riew paidbah ka thain shatei lam mihngi, lane kaba la tip, da ka Armed Forces Special Power Act (AFSPA), ka ain kaba la pyniap ei ia ki 14ngut ki riew paidbah, ha ki khyndiat taiew ba ladep ha Nagaland.

Kam dei tang ha katei ka jaka, hynrei, katei ka ain, ka la nion jubor sa ha kiwei ki jylla jong ka thain, kum ha Manipur ruh, ha kaba ka la pynlong ia ka Irom Sharmila, ba kan pynlong da ka jing shah thngan kaba da ki bun bun snem, kum ka mat jingdawa jongka, ban weng ia katei ka ain.

Kam kut tang kata, mynta ka la mih ruh ka jing dawa ban weng noh sa kawei ka ain iakjakor, lane ka ain dakaid, kaba la tip kyrteng Unlawful Activities (Prevention) Act bad ka dei ha ki kyndon jong katei ka ain, ba U Father Stan Swamy, uwei na ki riew ieid ia ki Adivasi ha Jharkhand, ula shu iap ei, ha ka jingshah set phatok.

Mynta haba ka India, ka la poi sha ka rta kaba rangbah bha, kumta ka la dei ia ka sorkar India, ba kan pyrkhat bha sa shisien, ba ki ain kiba ka thaw, kim dei ban pyndik ia u luk u lak, kim dei ban peit matdong ia ki jait bynriew rit paid, kim dei ban thombor ia kiba don ha ki niam bapher bad kim dei ban pynhiar kput, ia ki riew sain pyrthei, kiba don ha ka liang pyrshah; da kaba thaw ia ki kynhun tohkit, kiba da ki phew tylli, ba kin leit pyndik, leit talasi, leit sei briew naphang; hynrei ngi hap ban sngewthuh ba ki kyndon ain, jong ka CrPC lane ka IPC, ki la don lypa bad kitei ki la biang ban tian bishar ia u nong pyniap briew, ia u nong dih droks, u nong khaii tiar siat, u nongbam tuh pisa bad kiwei ki jingdonkam bad ha ka jaka ban pynbun ia kitei ki maw jynthut, ka la dei ban nang pyn khlain ia ki kashari bapher, ba ki mukotduma, kin iaid stet bad shait shait, ban rai pynksan ne pynrem, kat ia uba dei hok.

Ka jingmih ki kynhun tohkit bapher, kam wan rah ia ka jing bishar kaba hok, hynrei ka shu pyndik kai ia kito kiba kren pyrshah ia ka sorkar bad katei ka paw tyngkrein ba kum kitei ki jingjia, ynda poi ha kashari, kim poi satia shaei shaei ruh.