Babu Kular Khongjirem
Haduh mynta,ka sorkar kam pat kren shai satia lano ki skul kin plie biang kumba ju long ia ki khynnah skul.
Hooid,ka sorkar ka la shah ia ki khynnah class ix – xii ban wan mih sha skul lada ki kmie ki kpa ne ki guardian jongki ki la shah ia ki ban leit wad jingtip ne jingshai ne jingbatai na ki nonghikai na ki skul jongki,lada ki donkam,hynrei ka jingwan ki khynnah haduh mynta,ka dang long thoh mut thoh mat bad lymbrum lymbram khlem pat ryntih bha.
Ki don ruh bun bah ki jinglong umdum ba ki nongpyniaid skul,ki nonghikai bad kumjuh ruh ki khynnah skul bad ki kmie ki kpa ki dang ap ia ka jingpynbna jong ka sorkar.Ka jingplie ia ka skul kaba tikna ruh ka sorkar ka dei ban kren shai bha namar ka jingpyntip kaba kyllain jalbi(complicated notification) ka pynktha khlieh ia ki nongpyniaid skul,ki khynnah skul bad kumjuh ruh ia ki kmie ki kpa jong ki khynnah ban phah sha skul.
Kumno ka rai jong ka sorkar ia ki khynnah rit (pre/primary) haduh upper primary(haduh class viii) ba ki dang khang(remain closed)haduh mynta, la yn shu kyntiew class beit(direct promotion) ia ki ne ban pyn shong biang ha kajuh ka class (detained) ia ki,kam pat shai satia haduh mynta.Ka private Selection Test jong ki khynnah SSLC candidate ba la ju pyniaid( conduct) ha u bnai October man la u snem da ka office DSEO ha man la ki District ruh,mynta u snem ym don jingbthah ei ei.Hato,ki centre jong ki SSLC Examination kin pynialeh final beit bad pyndap form beit kat ia kino kino ki khynnah kiba kwah ban ialeh SSLC final ne ym shah shuh ia ki private candidate ban ialeh(appear)ia ka final SSLC Exam namar bym don Private Selection test shuh mynta ka snem.Ia kata ruh ym pat shai satia haduh mynta. Sa kawei pat ka jinglong umdum ki skul kadei halor ka Routine final Examination ia ki khynnah class ix.
Man la u snem,ia ka routine final Examination jong ki klass ix la ju pynmih(issued) da ka MBOSE khnang ban long ryntih ki tarik long Exam ha baroh ki skul,hynrei,mynta u snem pat,ka MBOSE kam pat pynmih satia ne ym pat don jingbthah ne jingpynshai ei ei satia.Lada shu pynmih hak-dak tang hapoh shi taiew ne ar taiew kan buh jingeh bha ia ki bor pyniaid skul,ki nonghikai,wat ki khynnah skul ruh kin kulmar jingmut pynban.
Ka por ka la nangiaid bad tyllun sted hynrei kiei kiei ki dang sah umdum lut naduh ki bor pyniaid skul haduh ki khynnah skul bad ki kmie ki kpa.Bun ki kmie ki kpa jong ki khynnah ki dang sahnud bad khuslai jingmut bha ba ioh bi-jai ei ka jingkiew klass(promotion) ki khun kha-ma-kha mynta u snem namar ka rta(age) jongki khynnah pat ka la nang heh nang heh katba nangiaid u snem.Ka rta iohkam iohjam(employment age)bad ka rta shongthait(supernuation age) jong ki khynnah ruh kan ktah lang solonsar hadien ha bud.
Phi don ban ong eiei?