Bah Monarch Shabong
Ka dei ha kaba kum kane ka khep, ba ka ju wan ka jingkylli “Kha shwa ia ka pylleng ne kha shwa ia ka syiar?”.
Ka Meghalaya, ka ioh ia ka Jylla Rilum, mynta 44snem tam ne duna, hynrei ngi iohi, ba ha kine ki 44snem, ka Jylla, ka la jyrsih, da ki har rukom ki jyrwit jyrwat bad kitei ki kynthup naduh ka synshar khadar, ka bamsap, ka jing pyn ia shut jaitbynriew bad kumjuh, sa ka jingplie lynti ia ki poiei bad ki bar Jylla.
Hynrei iathuh ianga, haei ba la pynjyrsih ia ka synshar khadar jong ki Rangbah Shnong (tyng khat eh hangne hangtai), na kaba la ju long ha ki spah spah snem mynshwa (ha kaba la iohi, ba ha kine lei ki sngi, ki la nang kham khlain bor shibun) bad halor katei ka phang, ka burom ka leit sha ka District Council, kaba la synshar ryntih ia ki Hima bapher bad wat ki Syiem ruh, ba ki la don bynta ha kaba pynneh ia ka synshar nylla jong u khasi khara.
Ban wan sha ka phang, jong ka jingai kyrteng haneng; ngi la dep kren mynshwa, ba mano ba don bor ban synshar ia u nongshong shnong; ka sorkar ne ka dorbar Shnong? Mano ban leit beh nyngkong, lada ka iing jong u nongshong shnong, ka shah prong ha ki nongtuh, u pulit ne u para shnong? Mano ban leit tep ia ka met pyut jong u nongshong shnong, wat lada u dei u myntri sorkar ne u myntri rangbah, lada jia um ia mih shuh u para shnong?
Kham mynshwa, ngi la dep thoh ha kane ka kolom bad kata ka long ba ka la dei ka por ia ki Rangbah Shnong, ba kin nym leit ia khih shuh sha Madan Polo, sha Secreteriat, hynrei ka don tang kawei ka lynti bad kata ka long, haba ka sorkar kam ithuh ia ki, ki la dei ban nym ia milai jaktung shuh bad ka sorkar lane bad ki kam jongka bad tang katta ka la biang.
Lada u myntri rangbah, u leit buh maw nongrim ia ka surok thymmai, ki rangbah shnong, kim donkam shuh ban ialeh bunkam ban sei pynjrong kti ban ia khublei bad lada ka sorkar, ka pyntrei ia ka skhim 100sngi, ki rangbah shnong, kim donkam shuh ban ia bunkam (lem bad ki nongshong shnong), lada ka tnat elekshon, ka khreh pynrung kyrteng, hangta ruh ka lah da kaba suk ban leit sha kino kino ki shnong, hynrei ka bor shnong, ka tip, ban buh kyndon, ia la ki jong ki nongshong shnong.
Kam dei tang katta, hynrei, ki don bun bah ki skhim sorkar, kiba kan nym lah ban leh eiei, khlem ka jing shim bynta jong u paidlang jong ka Ri Khasi Jaintia bad mynta ka la dei ka por, ba ngin jubab ia ka jingkylli “kha shwa ia ka pylleng ne kha shwa ia ka syiar”.
Lada ngi buh sharud ia ka hukum jong ka kashari, hynrei ngi dei ban iohi, ba kane ka sorkar U Mukul Sangma, ka kham ijli tasam ia ki Rangbah Shnong, namar ba mynta, ka sdang ban buh kyndon ba u nongtrei sorkar, um bit ban kit kam shnong bad kynmaw ba katei ka ain kan trei kam lashai ha ki por interbiw kam sorkar, ha kaba kawei na ki jingkylli, ka long “Phi trei Sengbhalang?”, “Phi trei kam kam niam?”, phi trei kam shnong?” bad lada ka jubab jongphi, ka long “Hooid” kumta phin sa shah kyntait ha ka interbiw bad kynmaw lok, ba katei ka ain, kam thew ban pynkhlain ia ka synshar nylla u khasi (kumba la ong haneng), hynrei kan pynjot thiaw ia ki mawkhnong ka synshar khadar, ba la buh U Tirot Sing, U Kiang Nangbah bad kiwei ki khla wait jong ka jaitbynriew Khasi Pnar.
Phi don ban ong eiei?