AIS Suja
Shisien ka sngi, ia ki Jiw la pynsakma sha kylleng ki ri ka pyrthei naba kim shym la kohnguh ia u Blei bad ki la jied ia ka jingtim (cursing) haba ki la shakri ia ki blei khyllah ka pyrthei. U Blei u la dep maham lypa ia ki Jiw da kaba u ong – “Lada phi phai lyndet bad phin iehnoh ia ki ain jong nga bad ia ki hukum jong nga ia ki ba nga la buh ha khmat jong phi bad phin leit shakri ia kiwei pat ki blei, bad mane ia ki, te ngan rat noh ia ki naduh tynrai na ka ri jong nga (Ri Israel) ia kaba nga la ai ha ki” 2 Khronikl 7:19-20.
Shisha, ki Jiw ki la lyndet ia u Blei bad mane bleithaw, u Blei u la rat na Israel la pynsakma ia ki sha kylleng, la iehnoh iingjah ia ki na Israel la synshar ruh halor jong ki da kiba bun ki syiem bad ki hima pyrthei.
Ha ka jingshisha u Blei u la dep ai ka jinglong syiem ha ki Jiw hynrei namar ba ki la kyntait bad leh pop, u Syiem Sedekaiah u la shim noh ia ka jinglong Syiem na kti ki Jiw, naduh kata ka por ym don syiem shuh ha Israel la synshar ia ka Israel tang da ki syiem Jentil suda.
Ka ktien u Blei ka kren shai kdar ba u Blei un lum pat ia kiba la tait ki khun Israel. Bad kumta u la um pat ia ki sha la ka Ri, la pynsakma ia ki Jiw da ka thma bad u la lum pat ia ki da ka thma hi. 1900 snem lynter ki Jiw ki la sakma kylleng bad ki la shah lehbein ha ki Jentil ki la long ka jaid bynriew kaba la iap tyrkhong khlem jingkyrmen shuh. Hynrei hadien ka thma 1914 ki Jiw ki la ioh pat ban leitphai sha Israel bad ki la tei ki iing ki sem ia ki hi. Hadien ka jingiateh kular Balpher Declaration ki Jiw ki la ia wan pat sha Israel ban pynieng biang ia ka Hima Israel kumba ka long haduh mynta. “U Trai, u tei ia ka Jerusalem u lum lang pat ia kiba la tait jong ki Israel” Salm 147:2.
La pyndep, ia ka jingong ka ktien u Blei. La seng bad la pynbna ia ka Hima Israel da ka UNO ha u snem 1948 bad kaba long kawei ka ri Nation. Hangne ngi kynmaw ba u Jisu u ong – To nang ia ka Pharshi na u Dieng dumbur, haba ka tnat jong u ka la khie lung bad sei sla, to tip ba ka Lyiur ka la jan” Mathaios 24:32. Kane ka thew ia ka Ri Israel. Namar mynta naduh u 1948 ka la khie lung ka la sei sla bad haba kane ka jia to tip ba ka jingjynjar ruh ka la jan kaba long kaba kordit bah ka bym pat ju long bad kan ym long shuh ruh” Mathaios 24:21. Ka mut ruh ba ka jingwan u Trai Jisu sha kane ka pyrthei ka la hajan ha jingkhang.
Mynta haba la pynieng ia ka Ri ne Hima Israel, bun ki Ri kin ong : Ai ba yn pyntngit ia ka” Mikah 4:11. Kiei kita kiba sdang ban pyn tngit ia ka? Lane kita kiba kwah ban ialehthma pyrshah ia ka Israel? Ka Bible ka la dep iathuhlypa ba ki dei ki “iing jain u Edom bad u Ishmel, ki Moab, ki Hagar, ki Gibel, ki Amon, ki Amelek, ki Philistia ba kiba shong ha Tyros. Kiei kine? Ki dei ki jaid bynriew Arab (Arab countries) ha Middle East kein. Salm 83:6-7.
Ka Iran ka long kawei na kita ki Ri ia kiba ka Bible ka la kdew, tangba kim tip ia kata, hynrei ka jia ba yn ioh pyndep ia ki jingiathuhlypa ka ktien u Blei. Kine ki Ri Arab ki don la ki jong ki paralok (Allies) kiba shun ia ka Israel kiba na shatei (Farther North) kiba kynthup ia ka Russia.
Kito ki ri ia kaba ka Bible ka kdew ki dei kum ka Jordan, Sudan, Syria, Egypt, United Arab League, bad baroh kiba ha Middle East kim kwah ban iohi ia ka jingkiew bad jingroi jong ka Israel, ki long ki nongshin ia ka.
Ka America kum kawei na ki ri khraw bor bad kaba tip ia ka ktien u Blei ka ialeh ban kyrshan dohiap dohim ia ki Israel. Hynrei lada ka thma bah kan khie, hapdeng ka Israel bad ki ri ka pyrthei, ka America kam lah shan namar ka hap ban iada ia la ki briew. Lada kumta, ka Israel ka hap ban ieng ialeh marwei. Kaei ban jia? Ka ktien u Blei ka la kren shaphang kata kumne! “Pha (Israel) pha long u Sdie iapom bad ki atiar ialeh thma jong nga, da pha ngan pynlwet a ki jaid bynriew bad da pha nga pynjot ia ki hima. Da pha ngan pynlwet ia u kulai bad nongshong jong u……. da pha ngan pynlwet ia ki nong synshar bad ki Deputy” Jeremaiah 51:20-23.
Kumta ka jingdon ki Jiw mynta ha la ri ha Israel ka pyni ia ka dak ba ka por jingialeh thma u Blei ka ja jan, namar u Blei u pyndonkam ia ki Israel ban ialeh thma pyrshah ia ki nongshun jong ka, bad ki Israel hi kin jop. Ha kawei, ka bynta pat, ka ktien u Blei ka kren shai kdar ba “Uta uba ktah ia phi (Ki Israel) u ktah ia i briew khmat jong u (jong u Blei). Sekharaiah 2:8. Te lada kano kano ka ri kan hiar thma ia ki Israel ka mut ba ki hiar thma ia u Blei bad ki ktah ia ka khamt u Blei kein. Te kata ka long kaba mynsaw ia ki hi.
Lada ka thma kan khie pyrshah ia ki Israel bad pynjot ia ka Jerusalem bad lada kin hiar thma ia ka Jerusalem kan long ka jingjot jong ki hi, naba u Blei u la kren – “Ngan pyllong ia ka Jerusalem (Nongbah ka Israel) ka khuri pynshad lyngwit (khuri buaid) ia ki paidbah. Ngan pyllong ia ka Jerusalem u Maw bakhia ia ki paidbah baroh kiba pynkit ha ka yn pynmongsat ia ki ia ki jaid bynriew baroh ka khyndew kiba ia lum lang pyrshah ia ka. “Sekharaiah 12:2-5. Une u Maw bakhia un ngat ha ki hima ki ri ka pyrthei kat kiba tur pyrshah sha Jeruslem ha kata ka sngi jingialeh thma.
Wat mynta hi ngi iohi, ia ka Israel kam sheptieng ka don ka mynsiem kaba pher na kiwei pat ki para briew namar u Blei u la ai ka sap ha ki ban ieng ban ialeh thma bad barabor ka ioh ia ka jingjop. Te kumta ka jingdon ki Jiw ha Israel mynta ka long ban pynkhreh ia ki thma kiba eh kiba thmu ban pynduh jaid ia ki Jiw hynrei kin ym lah namar u Blei u la pynkyrpang ia ki ba ki long kum u sdie iapom bad ki Atiar ialeh thma jong u Blei ha kine ki sngi. Jeremaiah 51:20-23.
Phi don ban ong eiei?