Da u Ex.Rev.K.Langrin
Ka jylla Meghalaya ka long ka jylla tipbriew tipblei ba ha man la ki niam ki don ki riew duwai kiba shyrkhei. Da ka jingdon ki riew duwai ka la long ka jingkyrkhu ia ngi ki paidbah namar da ka jingduwai jong ki wat u jumai ruh u kynriah noh. Ha ka snem 2010 la mih kawei ka briew jong u Blei kaba la pynbna ba ha ka 25 tarik u October un khie u jumai bah uba lah ban pynjulor ia ki iing ki sem, ia ki lum ki wah, ia ki lynti ki syngkien, ki lyngkha ki risai, un pyniap ruh ia ki jingri jingdup bad ia shibun ki mynsiem briew. Bun ki khristan ha kane ka jylla jong ngi ki la sheptieng.
Kim nud shuh ban thiah ha la iing hynrei don kiba la kit la ki nepbah kup thiah ban leit thiah ha iingmane khnang ba lada iap ruh kin ia iap lang bad u Blei. Hynrei u jumai u khlem da wan. Hadien shisngi arsngi pat la pynbna ba u jumai u la kynriah noh da ka jingduwai kaba jur jong ki riew duwai.
Lada ngam bakla, ha ka 13.4.2020 u myntri rangbah ka jylla jong ngi u la khot bad ia wer lang ia baroh ki kynhun balang khristan bad kiwei kiwei ki niam kat kiba don ha Meghalaya ba kin iasnoh kti lang ha ka jingduwai khnangba u corona virus un kynriah noh na kane ka jylla jong ngi kumba la kynriah u jumai. Hynrei la ioh pdiang pynban ia ka jubab kaba sngewsih ba tang hadien shi sngi jong ka jingduwai lang da baroh ki niam, u Dr Sailo u la kem pang khlam corona bad u la khlad noh syndon. Ha kine ki sngi ruh ki la mih bun ki riewduwai kiba triem kumba ngi la iohi ha ki youtube channel. Hynrei balei pat, katba nangjur ka jingduwai, katta ka khlam pat ka nang tur hajan?
Halor kane nga kwah ban kylli – Haba ki nongduwai ha u 2010 ki ioh pdiang ia ka jubab, balei pat ki nongduwai ha u snem 2020 kim ioh pdiang? Kine harum ki long ki jingpynshai jong nga ia phi ki nongpule la phi sngewhun ne phim sngewhun, la phi sngewbha ne sngewsih ia nga, ka shong ha phi paralok.
(1)Uta u jumai bah ha u snem 2010 um dei na ka mon u Blei. Hynrei u Corona virus pat u dei uba wan lyngba ka mon Blei. Te haba u BLEI U mon hi ban pynjot, ym don riew duwai kiba lah ban pynkylla ia ka mon u nongthaw.
(2)Katkum ka history jong ka khlam bah (great plague) naduh ki snem 1120 ter ter haduh 1920, shisien man ka 100 snem ka shait jia lynter. Ïa ki 3 tylli ki khlambah ba la jia ha ki snem 1720, 1820 bad 1920 bun ki la ia tip. Hynrei ym don ba la pyrkhat lypa ba ha kane ka snem 2020 ruh kan khie ka khlam bah. Nga hi te nga ngeit ba ka jingwan ka khlam bah shisien man ka 100 snem ka dei ka plan u Blei. Kumta ym don riew duwai kiba lah ban pynbor ia u BLei ba un pynkylla.
(3)Don ki riewstad kiba la batai lypa ba kane ka khlam CORONA kan iaid lyngba ia ki 4 tylli ki waves ne jingkhih. Kane kaba mynta ka dang dei ka firts wave; bad kan neh katno bnai. Lada kawei ka wave kan neh 10 bnai, kata ka mut ba ki 4 tylli ki wave kin neh 40 bnai. Te lada kan long kumta, ngim dei ban khmih lynti ba kane ka khlam kan kut ha u 2020.
(4)Bun ki riewduwai ki duwai sarong bad iakob niam. Kato ka jingduwai bad ialap lyngba ki youtube channel ka iaid ryngkat ryngkat bad ka jingsarong niam bad jingkwah burom. Kumta u Blei uba stad um kwah ban jubab ia ki jingduwai jong kiba sarong riewniam.
(5)Bun ki riew duwai ki shu pynbor ia u BLei ha ka jaka ban shu kyrpad rit. Te u Blei um lah ban pdiang ia ka jingduwai jong kiba sngewbiang bad sngewdap.
(6)Ha kane ka first wave jong u corona, u trei shuwa ia ki tymmen kiba la 60 snem shaneng. YNda lakut kane ki dang don sa ka second, ka third bad ka fourth wave. Ha kawei na kitei ki wave u corona un trei sa ia kiba sarong, kiba isih jaitbynriew bad kiba kwah ban ialeh thma para khasi.
(7)Uwei u paralok jong nga uba na NOngstoin u la pyni ha nga ia kawei ka shithi dawa pisa jong ka balang ba u don. Kata ka shithi ka ong kumne – “namarba ngim ioh pynlong jingiaseng shuh la 3 bnai naduh ba wan ka khlam covid -19, u BLei u la dawa ba phin wan ai noh ia ki jingainguh lada phi dang mon ban ai…” kaba kum kato ka jingthoh ka pynsngewsih pynban ia u BLei, namar ia ka pisa jingainguh la pyndonkam da ki briew ym da u BLei. Katba dang tei pop ia u BLei to tip ba u BLei u sngewsih bad um sngap ia ki jingduwai jongno jongno ruh.
Kane ka khubor ka khot ia baroh ba dei ban kylla bamut noh bad ban duwai da ka jingsngewrit.
Katba nangstad kot katta nangbiej. Ki stad kot haka pyrthei ki iathuh ba ym pat don dawai ban pyniap ia u virus covid19.Ka sorkar India ne Meghalaya, Doctor ne Health Dept, SENGNIAM BA PYNBUN JINGDUWAI, ki Seng BHALANG bastad jong Ki nong Seng bastad pule kot pat da KHONGPONG ki pyntreikam bad ki pyndonkam kata DAKA BA PYNLUT POR PYNLUT PISA BAN THIED DAWAI SYNREIT DONG SHNONG SUROK ETC LEIT RAH HOSPITAL IAKI BA PANG,SHAH CHECK COVID NA SHYLLANGKHMAT ,IOH REPORT COVID VIRUS PAT DAKI BNAI HADUH BAKI BASAH SET NE QUARANTINE JEM HI LAKA JEM. HANA BAN PYNIAP IA U KHNIANG JINGPANG.KANE NE KA PAW IA JINGSHISHA JONG KA JINGBIEJ.