Ex. Rev K Langrin
Baroh ngi ia ngeit ba ka Ribaibal ha ri Khasi bad Jaintia ka la jia lai sien. Kaba nyngkong ha ka snem 1906, kaba ar ha ka snem 1956 bad kaba lai ha ka snem 2006. Ia ka Ribaibal ha ka snem 1906 bad 1956 ngam pat iohi namar ia nga ym pat kha; hynrei ia ka Ribaibal ha ka snem 2006 te nga la iohi da la ki khmat – ka Ribaibal kaba kumno ki ia ioh. Kiba bun napdeng kiba ioh ribaibal ha ka snem 2006 bad ki kmie ki kpa jong ki ki sngew sarong namar ba ki la ioh ribaibal hynrei kim tip ka ribaibal kaba kumno ki la ioh. Ha ka jingiohi jong nga, ban khein bein ia kito ki bym shym la ioh ribaibal ha u snem 2006 ka long kaba bakla katta katta. Namar ia ka ribaibal kaba shisha kaba la jia ha ka jingim jongno jongno ym don ba lah ban iohi ne ban tip. Ia ka ribaibal ha ka jingim jong nga ym don ba lah ban tip. Namar ka ribaibal ha ka jingim jong nga kam dei kaba nga la kylla Khristan, kam dei kaba nga pdiang riewdkhot bad kam dei ba nga la leit pule theology ban long Pastor. Hynrei ka ribaibal kaba shisha kaba la jia ha ka jingim jong nga ka lah ban long mynhynnin, mynta ne lashai ba u nongthaw jingrwai u ong. Baroh ba nga la ieit, ki paw long ki jingbieit, I’u Jisu te nga jied. Jisu jong nga. Lada baroh napdeng jong ngi ngi la sngewthuh ia kane te ngi la ioh ia ka ribaibal kaba shisha.
Balei ba nga ong- ka ribaibal kaba shisha, namar ka don ka ribaibal kai ruh. Kumba nga la kdew ba ki don arjait ki ribaibal kita ki long: Ka Ribaibal u soitan bad ka Ribaibal u Mynsiem Bakhuid. Ha shwa ba ngan iathuh ia phi ia ka Ribaibal u soitan bad ka Ribaibal u Mynsiem Bakhuid, nga kwah ban batai shwa ia ka jingmut Ribaibal ne Revival. Ribaibal ka mut (a) ka jingkylla (b) ka jingpynthymmai (c) ka jingpynim pat.
(1) Ka jingkylla:- kane ka don ar jingmut (i) ka lah ban long ka jingkylla na ka jinglong babha sha ka jinglong kaba sniew (ii) ka jingkylla na ka jinglong kaba sniew sha ka jinglong kaba bha. Ki don ki briew kiba mynshwa ki long kiba bha bad tip briew tip Blei, hynrei hadien pat ki kylla long ki riewkai bad kiba sniew. Ki don pat ki briew kiba mynshwa ki long kiba sniew, hynrei hadien pat ki kylla long ki babha.
(2) Ka jingpynthymmai bad jingpynim pat:- kine artylli ki iasoh lang. Ka jingpynthymmai ka dei ka rai ba la mih na ka dohnud jong u briew ne ka briew ban iehnoh ia ki jingmlien ba sniew bad ban im noh ka jingim kaba bha. Dei hangta ba ia ka mynsiem jong ki la pynim pat da ka bor u Blei. Kumba kum kita ki la dei hok ban rwai: Khublei ri jingphohsniew, Jisu jong nga, Dam noh ko jingbha briew ba riam ia nga, Baroh ba nga la ieit ki paw long ki jingbieit, I’u Jisu te nga jied. Jisu jong nga.
Lehse don ma phi ki bym pat sngewthuh ia kato ka ribaibal ba la dep. Te shah ia nga ba ngan kylli ia phi kumne:- kato kaba kyllon, kren lamwir bad kaba khie bhur ha u snem 2006 ka dei kaei bad ka wan nangno? Wat sngewsih ia nga, nga ong ia phi ba kato ka dei ka ribaibal jong u soitan. Lada phim ngeit ia kane ka jingong jong nga, to ngin ia pynshisha na ka Bible kumne: (i) Loukas 9:42 – Te katba u dang wan, uta u ksuid u la pynkyllon sbak ia u, bad u la ring kyrthat eh…
(ii) Math 5:1-13 – Ba u la don uwei u briew uba la don u mynsiem bymkhuid, uba ju shong ha ki maw jingtep, u da lynniar lympat ialade, u da ot ialade da ki maw…
(iii) Math 8-32 – Haba u Jisu u la pynkhiah ia ki arngut kiba shong ksuid, kita ki ksuid ki la leit rung ha ki sniang… kita ki sniang ki la khie bhur bad khie lamwir haduh ba ki la leit nohiap ialade sha duriaw. Kata ka long thik kum kito kiba khih ribaibal ha u snem 2006 kiba kwah ban leit sha riat sha ram, sha ki pung bad ki thwei ba jylliew. Namarkata, ko phi ki samla kiba la kyllon, khie bhur, iapler, lamwir da kaba kren ruma bad kdew ia ki pop jong kiwei sngewbha wat sngewsarong namar dei u soitan uba la trei ia phi kumto. Ko phi ki kmie ki kpa jong ki khun ba la ioh ribaibal ha u snem 2006 to duwai jur bad dumok ha ka kyrteng u Jisu da kaba ong, “Mih me soitan na kane ka khun jong nga, nga dumok ia me ha ka kyrteng u Jisu”.
Balei ba haba pan ia u Mynsiem Bakhuid ioh pynban da u soitan? Dei namar ka jingbakla ban pan. Baroh ngi tip ba u Mynsiem Bakhuid u la wan hair sha kane ka pyrthei ha ka sngi Pentecost bad um pat leit kiew sha bneng haduh mynta. Hynrei ki nongduwai ban pan ribaibal pat ki duwai kumne:- “Ah Blei to phah ia u Mynsiem Bakhuid na bneng kumba Me la phah ha ka sngi Pentecost”. Wat u nongthaw jingrwai ruh u la bakla haba u thaw ia ki jingrwai ha ka KHB. Ka nuksa jong ka jingbakla ka long ba ngi shem ha ka KHB – 120(4) “Kumba Me kular Trai bakhraw, shah ba un hiar kloi. U Nongpyntngen ha ri khlaw ha ngi ka dei b’un poi” kine ki kyntien jong u nongthaw jingrwai ki pyni ba u wat u nongthaw ia kane ka jingrwai um ngeit ba u Mynsiem Bakhuid u la wan hiar ha ka sngi Pentecost. Kumta ba u sa dawa ia ka jinghiar kloi nangtei na bneng. Lada ngi pule na ka shithi sha ki Ephesos 2:2 la iathuh ba u soitan u shong hangtei ha suin bneng “U syiem ka jingsynshar ka suin”. U soitan u long kum u khlieng uba peit suh ia ki khun syiar ha ka khyndew, ba tang shu ioh lad u wan ban kem niat ia ki. Te kum u khlieng uba peit suh ia ki khun syiar na suin, u soitan ruh u peit suh ia ki briew. Kino kino kiba bakla pan u soitan u wan ban kem niat. Kumta ba sa jia ka jingkhie bhur, jingkyllon bad khie lamwir jong kiba khih ribaibal ha u snem 2006. Kaba kum kata kam dei ka ribaibal jong u Mynsiem Bakhuid, hynrei ka dei ka ribaibal jong u bymman ba ngi khot ka ribalbal kai. Bad kat kiba ioh ia kum kata ki la dei ki khun jong u soitan lada kim sngewthuh bad kylla bamut noh.
To ngin ia kren mynta sa ia ka ribaibal kaba shisha kaba long ka jingpynthymmai bad jingpynim pat lyngba da ka jingtrei u Mynsiem u Blei ia kaba baroh ngi dei ban ioh khnang ban ioh leit sha bneng. Kata ka iapher bak-ly-bak na ka ribaibal jong u snem 2006. Bad ki don tang khyndiat kiba sngewthuh ia kata. Ka jingsdang jong kata ka long kumba u Jisu u la ong ha u Nikodimos (Ioan 3:3) “… lymda kha pat ia u briew um lah ban iohi ia ka hima u Blei”. U Nikodimos te u la jngan khak ban iohsngew ia kitei ki kyntien jong u Jisu kumba jngan ki nongialam Balang lada don ba ong ia ki, “To kylla bamut”.
Shaphang ka Ribaibal kaba shisha to ngin ia peit katto katne ki nuksa na ka Bible.
(i) Ioan 4:1-42 shaphang ka jingkylla bamut jong ka kynthei kaba klim ka Nongsamaria, kato ka kynthei ka long kaba la shah kyntait na ka imlang sahlang jong ki para kynthei hapoh ka shnong sikhar. Kumta ka la leit trei leit ktah marwei, ka leit tong um marwei. Hapoh ka shnong Sikhar ki don bun ki pukri ne pung tong um hynrei ki para kynthei kim shah shuh ia ka ban ia tong um lang. Kumta kata ka kynthei kaba klim ka la dei ban leit tong um marwei na ka pukri u Jakob kaba jngai kumba lai kilometre na ka shnong Sikhar. Dei ha kawei ka sngi katba ka dang mut ban tong ia ka um na kata ka pukri ba ka la ioh ia ka ribaibal kaba shisha lyngba da ka jingwan iakynduh u Jisu. Kata ka kynthei wat haba ka la ioh ban iakren markhmat bad u Jisu hynrei kam pat sngewthuh shaphang ka jingmane Blei kaba shisha da kaba ka ong, “Ki Kpa tymmen jong ngi ki ia mane Blei halor une u lum”. Te u Jisu u la pynshai ba ka jingmane Blei kaba shisha ka long ha ka mynsiem bad ha kaba shisha. Don bun kiba sngewthuh bakla ba ka jingmane Blei ka dei tang ha iingmane. Bad haba la wai ka jingiaseng ha iingmane ki ong ba la wai ka jingmane Blei. Kumta kim sheptieng shuh ban leh pop ynda la mih na iingmane namar u Blei um iohi shuh. Ha ka snem 2006 ruh ngi iohi ba ia kiba khih ribaibal ha surok dei ban rah ha iingmane ban duwai namar ki ong ba u Blei u don hangta. Ka ribaibal ba ka kynthei Nongsamaria ka la ioh ha kata ka por ka long ba ka la long ka jingthaw bathymmai bad ka la kylla long ka kynthei kaba nyngkong ban ialap shaphang u Jisu.
(ii) Loukas 19:1-10 – Ka Ribaibal jong u Sakhaios uba long u nongbam klop uba shyrkhei. U Sakhaios u la long u nongkhrong khajna uba la ioh bor na ki nongsynshar hynrei u ju khrong tam ia ka dor ba la buh. Kumta une u briew u la kamai spah da ka jingleh klop bad tei iing da ka pisa bym hok. Te ki para shnong jong u ki la isih lut ia u. Hynrei haba u Jisu u la wan wad ia u u la pdiang sngewbha ha iing bad u la ioh ia ka Ribaibal kaba shisha kaba la pynthymmai ia ka mynsiem jong u. Haba u la ioh pdiang ia ka ribaibal u Sakhaios u la ong, “Ha khmih ia kaba shiteng na kiei kiei ruh ki jong nga ngan sa ai ha kiba duk, bad lada nga la shim klop, ngan siew pat saw shah”. Te u Jisu u la ong ia u, “Ha kane ka sngi ka jingpynim ka la wan ha kane ka iing”.
(iii) Loukas 15:11-32 Ka Ribaibal jong ki arngut ki nongpop, uwei u nongpop uba paw bad uwei pat u nongpop uba rieh. Kane ka pharshi shaphang ki arngut ki khun shynrang jong u Kpa ka thew ba baroh ki briew ki long kiba pop bad ki dei ban ioh ia ka ribaibal ba kynja mynsiem. Kine ki arngut shi hynmen para ki ju ia bishni uwei ia uwei. Hynrei namar ba u para um lah ban ialeh bad u hynmen, kumta u la shu pan noh ia ka spah na u Kpa ba u dei ban ioh. Ynda u la ioh ia ka spah u la mih noh na iing bad u la leit pynpaw pyrthei bad thad madan ia la ki pop haduh ba baroh ki briew ki la tip ia ka pop jong u. Uta u hynmen pat u la leh mynleh tipsngi ha khmat u Kpa da kaba u la thep khop khop hapoh synduk ia la ki pop. Te ki briew kim ithuh ia u ba u don pop bad ki tharai ba u long shisha uba hok. Hynrei ka pop jong u ka la paw pyrthei ynda u para jong u u la wan phai da ka jingkylla bamut. Watla u Kpa u pdiang sngewbha pynban u hynmen u la sngewsih sat ia ka jingwan phai jong u para. Lada u long shisha uba hok balei u smgewsih ia ka jingwan phai u para? Ka pop ba u hynmen u don ka long ba u kwah ba ia ka met jong u para yn wanrah sa ynda la sma iwtung ne u kwah ba ia u para jong u yn pyniap noh da ki riewsniew. U Kpa u la sngewsih ban lap ia ki pop jong u khun nyngkong, kumta u Kpa u la hap ban da leit khroh leit kjor ba ma u ruh un kylla bamut. Ha kaba khatduh u khun nyngkong ruh u la kylla bamut bad u la ioh ribaibal.
U Kpa hangne ka thew ia u Blei, u khun sarong awria ka thew ia ki riew paidbah bad u hynmen jong u khun sarong awria ka thew ia ki nongialam niam. Kine baroh ki don la ki pop ba kim lah ban buhrieh na khmat u Blei. Ha kane ka pyrthei ki lah ban buhrieh hynrei ha ka sngi ba khatduh ba u Jisu un plied ia ka Kitab ka jingim ia ki pop jong baroh yn sa pynpaw lut. Balei ba ki nongiathuhkhana ki ju kren beit tang shaphang ki pop jong u khun sarong awria, katba ia ki pop jong u khun nyngkong kim ju kren? Ka daw ka long ba ki sheptieng ioh ki paidbah kin tip ia ki pop jong ki. Ha kane ka pharshi uba la kylla bamut nyngkong dei u para uba la thad ha ka pyrthei ia la ki pop, katba u hynmen pat u la kylla bamut khatduh. Kane ka mut ba ka kham jem ban pynkylla bamut ia ki riewpaidbah ban ia ki nongialam niam. Wat u Nikodimos uba la leit da lade ban iakynduh ia u Jisu mynmiet bad uba ioh jingbatai shaphang ka jingkha pat pynban ka la shim por slem ia u ban poi sha ka jingkylla bamut. Ia ka jingkylla bamut jong u ngi shem sa ha ka Gospel u Ioannis 19:39 ba u la iashim bynta ban pynhiar ia ka met u Jisu ban tep.
Ha kaba pynkut ia kane ka khubor nga don ban ong kumne: Baroh ngi donkam ia ka ribaibal naduh ki riewpaidbah haduh ki nongialam niam (Pastor). Bad lada ka ribaibal kan trei tang ia ki riewpaidbah shano ki nongialam niam jong ngi kin poi? Ka ribaibal kam dei ban trei tang ha iingmane, hynrei to kan long ha ki briew shimet shimet, ha ki iing ki sem, ha ki shnong ki thaw, ha ki ophis sorkar bad ha ka jylla jong ngi ba ngin ym iohsngew shuh shaphang ka bam sap, ki nonglute, ki nongpyniap briew, ki nongbatbot kynthei… To u Blei un kyrkhu ia phi baroh kiba pule ia kane ka khubor babha. Amen.