B.M.Lanong
Ha ka por kaba biang bha, u khnam ba la mih na ka ryntieh i kong Leba , u rung sbuk ha skum, i kyntu ba ia ki nongsiat ba dang bieit ym pat dei ban ailad, ba poi lut ki khnam sha khlaw sha btap. I kong Leba, imat iba la bud dien bha bad iba la iohi, lane la mad hi dalade ia ki soh bakthang, ila iohi ba “U Nongialam” ba i la thoh khlem jingriej ne jing ar-lai jingmut, ha u Mawphor dated 19.5.21, i ong, u dei ban long “uba stad bad shemphang.” Ila pynshongnia ruh balei bym dei ban jied ia ki babieit ba duna, namar i ong ba “ym poi shano shano ha ki nongialam bym shemphang.” I kong Leba i kylli ruh, “iano ngin kynnoh, iano ngin kynthoh, iano ngin kdew kti, iano ngin bein ne iaroh? Hato ia ki nongmih khmat ne ia ngi u paidbah ba la jied ia ki?” Ki kyntien kiba khia shisha bad ka jingkylli kaba thar ban jubab. Nangta i kong Leba ila kdew ia ki nongialam ba la leit noh jong ki juk barim, “kiba long shisha kiba shlur, bashemphang, kiba dei shisha ruh kiba stad (political intellectual) kiba donkam jingiohi jngai na ka bynta ka lawei.” Ila kdew sa ia ki kyrteng ki nognialam, kum ia u Dr. H.Lyngdoh Prof. R.R.Thomas, Prof. G.G.Swell, Rev.J.J.M.Nichols Roy, Kong Mavis Dunn, Kong B.Khongmen bad kiwei-kiwei jong ka juk hyndai bad ia ka jinglong nongialam bakordor bad sah kynmaw jong ki. Ia ka juk kaba mynta pat ila kynthoh ba ki paidbah ki la shah pynbieit tang ha ki jingkular por election, hynrei sahkut lut ki kam pynbeit ia u pud u sam, ia ka ktien khasi bym ioh rung shuh ha ka 8th Schedule, ia ka jingbym ioh kam ioh jam ki samla, hynrei ioh tang kito kiba don bahaing ha ki bor synshar. Ha kaba kut i kong Leba Lamin i wer ia baroh da kaba i ong, “Ngim dei shuh ban long kiba biej…” (Kawei kaba bun ngim pat iohsngew ka dei kata ka Seng dkhar prajamandal kaba i pyniadei bad u Rev.J.J.Nichols Roy. In sngewbha ban pynshai namar ngim ju iohsngew shaphang kata.)
Kiba biej…..biej pisa
Ki khana pisa kiba kum kine ki bun bha, kynthup ruh ia kato ka khana Tirot Sing kaba hana ki iakhar pisa shuwa, sa lait noh ki nongshun. Kane ka khana te ka shu ai jinghikai, hynrei kam don jingshisha ei-ei, la shu don ba nang pynheh shaphang ki shipai u Tirot Sing, tang ban shu pynbang. Dang shen nga la thoh bad kylli ia ki paidbah, hato ki ju buh draibar ne mistri da kiba dang duna ne kiba tanglang, namar lada ai kum ha kita, shano ka kali kan poi, lane katno ka ing kan shan. Nangta nga la thoh ha ki kot khubor shaphang ka jingleit wad nongialehkai ki club phutbol kylleng-kylleng, da siew ruh da ka dor kaba rem, katba ia ki nongmihkhmat pat jied kat ia uba ai pisa, uba tuh kylla hadien ia ka hok ki paidbah nongjied, u biej kumba ong i kong Leba ubym tip ka bneng ka khyndew. Nangta uba pi surok ruh uto, uba tyllun kali sha khap ruh uto, uba iaid ar-lai khlieh ruh uto, uba kumta te- ter ruh uto. Sa jot bad tyllun khongpong ki kam ki jam na ka daw kita ki biej bad kiba leh lymwir. Ha ka jingshisha ki don kiba dang dei ban ban long shuwa ki nongbud, hynrei ki kwah noh ban long nongialam. Kam mut pat tang ba la stad la long, hap ban peit bha ruh ia ki jaitbriew, namar haba leh stad u bieit dang shi rukom, hynrei lada leh biet u stad te, la wai ka pyrthei Kumba nga la kdew bad ai jingmut ba ngin long noh kiba husiar, I kong Leba ruh I la ong kumjuh, ba ngim dei shuh ban long kiba biej. Nga ju iai khot kyrpad bad tied ia ki jingkhang ing jong ki riew shemphang, balei ba ki shong jngai sharud hapdeng kat kine ki jingthombor ia ka synshar khadar? Ki nongialam niam ki rangbah tip briew tip Blei ruh ki ju jyrpad bad kyntu-kynpham man ka por halor kane ka bynta hynrei bun kibym patiaw. To ngin iapeit sa mynta shisien, lada ngi dei ban im ha ki nongrim tip briew, tip akor, tip burom, khamtam ban pyrkhat tam eh ban bit ban biang ki longing-longsem lajong, ban plie lad-plie lynti ha ki kam ki jam bad kiwei ki bynta jong ka kamai-kajih bad ka roi ka par batikna ha ka jingim, ngi donkam ban kylla. Lada ngi iai bakla, ngin nang ngam shaba kham jylliew. Ynda la ngam pat shaba jylliew, la ktah ialade, sa mih ki jingud laiphew jait. Ynda ud ruh ym lah leh ei-ei shuh, haba la leh kita ki biet kiba la iajied hi te!
Phi don ban ong eiei?