Da u Bah Ardent Miller Basaïawmoit, Convener Revolution Ïada La Ka Ri
Kane ka jingpur jong u khniang jingpang Covid 19 ha kane ka khep kaba ar ka la wanrah ïa ka jingduh kaba khraw khamtam eh ïa ki mynsiem briew, ha kylleng ki ri ka pyrthei bad kumjuh ha kane ka ri India. Kumta da ka mynsiem kaba sngewkhia haduh katta katta nga kwah ban ai ïa une u kyrwoh sha ki parari, ki parakher, ki paramer baroh kumno ba ngin ïada ïalade bad ban ïakhun pyrshah ïa une u khniang jingpang.
Kaba kham pynkhuslai shuh shuh ïa nga ka dei hadien ba nga la ïohi ïa ka khubor ba la ai na ka liang jong ka bor pynïaid distrik ba une u khniang jingpang covid 19 u la sdang ban pur sha ki jaka nongkyndong ha kane ka ri baieid jong ngi.
Ka daw ka long ba nga tip shai ba kiba bun na ki briew jong ngi khamtam ha ki thaiñ nongkyndong kim pat ngeit satia ba une u khniang jingpang u don shisha. Kumta ka don ka jingkheiñ sting kaba jur bha ha ki thaiñ nongkyndong ba kin bud ryntih ïa ki kyndon ba la bthah da ka Sorkar.
Kawei pat nga tip shai hi ruh ba ka Sorkar kan nym lah ban pynbiang ïa ki lad jingïarap lane jingsumar ynda une u khniang jingpang la pur sted kumba ka long ha kiwei kiwei ki bynta jong ka ri India.
Halor kane ka nongrim nga kwah ban ai ïa kane ka khubor ym ban pyntieng lane pynduh mynsiem ïano ïano hynrei ban pynsngewthuh ïa ka jingma kaba ap ïa ngi ha ki sngi ban wan. Ki katto katne ki jingpashat jingmut ki long kumne harum:-
Kaba nyngkong eh ka long ïa ki paidbah ba kim dei da lei lei ruh ban kheiñ sting ïa kane ka jingpang. Ngam kwah ban ïatai hangne ïa kane ka jinglong kaba don hapdeng u paidbah bad ngim lah ruh ban shu pynrem ïa u paidbah halor kane.
Nga sngewthuh ka don ka jingbymshai bad ka jingklumar jingmut hapdeng u paidbah la une u khniang jingpang u don shisha ne em?
Hynrei kaei kaba nga kwah ban ong hangne ka long, ba ngi dei ban peit ïa kaei kaba la jia ha kylleng ki ri ka pyrthei, bad kumjuh ha kylleng ki jylla jong ka ri India, ha kaba ka la don ka jingïambriew kaba khlem sangeh shuh, wat lada don ki bymngeit ba kita kiba ïap ha kane ka ri jong ngi ki dei kiba ïoh ïa une u khniang jingpang. Kaba donkam ïa ngi ka long ba wat lada ngim ngeit ïa uta u khniang jingpang hynrei ngi hap pat ban pdiang ba ka don ka jingpang kaba pher bha kaba la shim ïa shibun bah ki jingim briew ha kylleng ka pyrthei bad kumjuh ruh ha kane ka ri jong ngi.
Kaba ar pat kumno ngin ïaleh pyrshah lane pyndkut ïa une u khniang jingpang ba un nym ïoh ban pur sted sha kiwei pat ki bynta jong ka ri jong ngi. Nyngkong ngin hap ban sngewthuh kumno kane ka jingpang ka pur hapdeng jong ngi. Ki stad saiantis jong ka pyrthei ki ïathuh ba une u khniang jingpang u pur na kawei ka jaka sha kawei pat, da kaba u ïabit na uwei u briew ha uwei pat bad ki ïathuh ba une uba ar mynta u kham pur sted ban ïa uba nyngkong.
Ka jingïakhun jong ngi mynta ka long kumno ban pynsangeh ïa kane ka jingpang ba kan nym pur sha kiwei pat ki bynta jong ki Shnong ki thaw jong ngi. Ka long shisha kaba eh haba ngi shu pyrkhat kumno ngin leh hynrei kam long pat kumta lada ngi don ïa ka jingkitkhlieh ha la marwei shimet shimet.
Ka Sorkar ka wanrah ïa ka jingkhangdam kum kawei na ki lynti kumno ban ïakhun ïa une u khniang jingpang. Kane ka long tang kumno ban ailad ïa ka Sorkar ba kan ïoh ïa ka por ban pyrkhat bad pynkhreh kumno ban ïakhun pyrshah ïa une u khniang jingpang. Ym lah ban shu khangdam man la ka por khamtam haba kiba bun na ki nongshong shnong ha kane ka ri jong ngi ki long kiba duk. Hynrei lada kata ka jingpur jong une u khniang ka nangkiew na ka sngi sha ka sngi, ka Sorkar kam don da kiwei pat ki lad lait sa tang ban shu khangdam na ka por sha ka por, bad kane kan wanrah ïa kiwei pat ki jingeh ha ki briew.
Kumta ban ïaleh pyrshah lane pyndkut ïa ka jingpur jong une u khniang ka dei ïa ngi ban shu kohnguh beit bad bud ryntih ïa baroh ki jingbthah jong ka Sorkar. Kum ban shu pynkynmaw hangne, kumno ban deng mask haba la mih shabar na la ïing, ban sait khuid bha ïa ki kti na ka por sha ka por, ban nym ïa shong jan bad ki briew ha kano kano ka jaka. Kane ka long kaba kongsan tam na ki jingbthah jong ka Sorkar. Une u khniang u ïohlad ban rung sha ka met jong ngi lyngba ka shyntur, ki thliew khmut, bad ki khmat kumjuh. U ïoh ruh ban pur lyngba ki shympriahkti jong ngi.
Lada ki briew ki bud ryntih ïa kitei ki jingbthah jong ka Sorkar une u khniang jingpang da lei lei un nym lah ban pur sha kiwei pat ki bynta jong ka ri jong ngi.
Kawei pat ka lynti kaba ngin ïa khun pyrshah ïa une u khniang ka long ba ngim dei ban buhrieh ïalade lada ngi la don ïa une u khniang ha ka met jong ngi. Kumba ka long mynta ka jingïohlad jong une u khniang ba un pur ka long namar kiba bun ki lehraiñ ba kin ïathuh briew, ka don ka jingsngewthuh bakla hangne la kumba kane ka jingpang ka dei ka jingpang sniew aïu re. Hynrei kam long kumta, nga kwah ban ong hangne ba kane kam dei kata ka jingpang sniew kaba phin lehraiñ ban ïathuh briew, yn nym don uta u ban peitpoh ïa phi hynrei ka long tang shipor ba ngin hap ban pynjngai iwei na iwei pat.
Kum ki paidbah ngin hap ban shim ïa ka jingkitkhlieh ha la marwei marwei shimet kumno ban ïakhun ïa une u khniang jingpang ym ban shu shaniah tang ha ka Sorkar. Ngin hap ban sngewthuh shai ba ka jingïakhun ka long beit hapdeng u paidbah bad kane ka jingpang ym hapdeng ka Sorkar bad u paidbah. Ha kaba kut ka Sorkar kan nym lah ban thaw pyrthei lada une u khniang jingpang u pur sted ha kylleng ka ri jong ngi.
Kane kam dei ka por ba ngin kynthoh lane wad daw ïa ka Sorkar, hynrei tang kum ka jingai jingmut. Kaba nyngkong eh ka long ba ka Sorkar ka dei ban kiar na kaba pynklumar ïa ki jingmut jingpyrkhat jong ki riewpaidbah. Ki la bun than eh ki nongaiktien jong ka Sorkar ha kaba ïa dei bad kane ka bynta. Kumta la sngewdei ban ai jingmut ïa ka Sorkar ba nangne shakhmat ka Sorkar ka dei ban aiti beit ha ki ophisar la ka long na ka liang jong ki bor pynïaid Distrik lane na ka liang jong ka tnad kaba dei peit ïa ka Koit ka Khiah.
Kaba ar pat ka long ba ka Sorkar kam lah ban kam ba ka la pynkhreh ban ïakhun pyrshah ïa une u khniang jingpang, namar ngi tip shai ba kam long kumta lada kane ka jingpang ka la nangjur nangjur bad nangïai pur na ka sngi sha ka sngi. Ka jingkylli ka long hato ka Sorkar ka la dep ban pynbiang lut ha ki district hospital, ki CHC, ki PHC wat ha ki Dispensary na ka bynta ki nongpang covid? Kumba ka long mynta la ïohi ba baroh baroh ki wan sha Shillong ban ïoh jingsumar.
Kaba lai pat, ka Sorkar kam dei ban shu pynbna kyrkieh ïa kino kino ki rai khlem da ai por ïa u paidbah.
Kaba saw ka long ba ka Sorkar ka dei ban pynthikna ba baroh ki jaka ai sumar kin da phikir bha ba kin nym long pynban ki nong pynsaphriang ïa kane ka jingpang.
Kaba saw pat ka Sorkar kam dei ban pynshlur ïa ki briew ba kin buhrieh haba ki ïoh ïa kane ka jingpang.
Lyngba une u kyrwoh nga kwah ruh ban ai mynsiem ïa baroh kiba don ka bynta ban ai ka jingshakri la ka long ïa kito kiba don ha ki jaka sumar naduh ki nos, ki doktor, la ka long ïa ki pulit lane ki majistor kiba dei ban pyndep ïa ki kamram kiba bun kiba ïadei bad kane ka jingpang bad ïa kiwei kiwei ruh. Ngin ïai kynmaw kyrpang ïa phi baroh ha ki jingduwai jong ngi namar ha kaba kut ngi donkam ban phai bad shaniah tang ha u Blei uba im uba ngi shakri.
Phi don ban ong eiei?