Scholar Lawriniang, (Nongthliew Village)
Khyndiat ngin ia phai lyngkot shuwa shaphang kane ka Jingstad, NANGNO KA WAN KA JINGSTAD? Kat kum ka jingsngewthuh barit jong nga ka long:-
Ka nongrim ba shisha jong ka jingstad ka wan shwa na ka jinghikai (Education) kane ka kyntien Education ka wan na ka kyntien nongwei na ka ktien Latin ‘Educare’ kaba mut ka jingsei ia u briew na kata ka jinglong ba shapoh jong u (Potential) bad ban saindur sha ka jingsan ba pura (Holistic Development) jong ka met (Physical) bad ha ka jingmut bad mynsiem .(spiritual & moral). Lymda ka jinghikai kam long shuwa ia u briew , da lei lei u bynriew un ym long u ba stad.
Hynrei haba ngi phai bad tih kham bniah shaphang ka na nongrim ba shisha jong ka jingstad kam mut eh tang kata ka jingstad jabieng kaba u bynriew u ioh. Namar ka jingai ne jingioh ia ka bor jingnang jingstad jabieng ( intellectual) kam shym la long satia kaba dap rynieng pura ia u ne ka briew lymda ka long ruh ka bor ban saindur ia ka jinglong jingim babha. (Moral) u Mahatma Gandhi kum u wei na ki sain pyrkhat u ong ” Ba ka thong jong ka Education hi ka dei ka jingsaindur ia ka jinglong jingim babha.( character building) lymda lah ban sain dur ia u briew ne ka briew ha ka akor bad burom babha jong ka longbriew manbriew lyngba ka jinghikai hangno ngin shem ia kata ka dor bad nongrim ba shisha jong ka jingnang jingstad? Ka nongrim ba shisha jong ka jingstad kam dei tang ha ka bor jingstad jabieng, hynrei ka dei ka jinglah ban sain dur shwa ia kiei kiei ki jinglong jingim ba bha ha ka long briew man briew bad ka akor burom tipbriew tipblei, Ka jingstad kaba ngi don ka kylla iap stai noh lada kam iaid ryngkat ka akor burom tipbriew tip blei.
Kumta ngi im ha kane ka juk mynta kaba ka jingstad ka la kiew rasong bha ha duh katta katta haba ia nujor na kawei ka por sha kawei pat ka por, bun na ngi ngim lah shuh ban peiphang lane shemphang lut ia ka jingstad kat kum kane ka juk kaba mynta. Ka jingstad ka ba u khunbynriew u ioh ka la pynglyngngoh wat ia ki para bynriew khamtam eh ia ki longshwa manshwa jong ngi kim lah shuh ban shemphang ia kane ka juk stad mynta. U Alvin toffler (Nongthoh) ha ka Future Shocks u ong: Ba ka jingstad ka suki bha ha ki por mynshwa haba ia nujor bad mynta, kumba 90% ka jingstad ka kiew sted ha kane ka juk mynta, kine ki jingstad ba mynta kim don satia ha ka por mynshwa. Ka dei ka jingshisha kumba ong une u nongthoh, bad ngim lah ban niew lane jer lut ia ka jingkhie rasong ka jingstad mynta bad ka jingstad ka la kyntiew ruh ia u bynriew sha ka kyrdan ba kham kynjang na ki para jingthaw U Blei baroh.
Hynrei watla ka jingstad ka la kiew rasong bha ha ka longbriew man briew ha ka pyrthei ba mynta kaba sngewsih pat ka long ba ka Jingieit, Jingiatiplem para bynriew ka la nangduh noh,i kumba ka jingstad ka kjap arsut ia ka jingieit bad jingtip lem para bynriew, Balei ka long kumne? Ka jingnang duh noh ka jingieit ka jingiatiplem parabynriew katba nangkiew ka jingstad ka dei namar ka jingstad ba ngi ioh kam iaid ryngkat bad ka jingsheptieng ia U Blei. Haba ngi don ia ka jingstad ngi klet noh pat ia U Blei, ngi sngew kumba kane baroh ka dei ka jinglah hi u bynriew da lade hi. “Ka jingstad kaba khlem U Blei ka pynmih bun ki ksuid ba sianti” (Education without God produce clever devils).
Ia kane la pynshisha wat ha ki jingthoh bakhuid (Baibl) bad kiwei kiwei ki jingthoh bakhuid, khmih ia U Solomon u syiem u ba stad tam ha pyrthei hynrei ka jingklet noh jong u ba dei U Blei u ba la ai ia ka jingstad ka tuh noh ia ka jinglong jingim ba bha bad u iap ha ka jingkordit.
Jingkynthoh: Kane ka long tang ka jingthoh lyngkot tang ki mat ba kham donkam, hynrei ban thoh lut ia ka ne ka phang jong ka jingstad kan long kawei ka kot lyngkdop barit.
Khublei shibun.
Phi don ban ong eiei?