M.M.Thaiang
Hadien, ba nga la ïoh jingtip ba don uwei u Maw “ U Mawhati”(Moohati), hajan shnong Rongiangphong-Moolahin, u Maw uba ki ong, uba khlem tam khlem duna ha ka dur jong u Hati bad nga la kwah ban iohi hi dalade ia une u Maw. Nga la khot ia uwei u para shnong ban ia leitlang ban leit peit ia uta u Mawhati. Ym pat don surok, ban poi sha kane ka jaka ba don une u Mawhati, hap iaid kjat ha ka lynti khlaw, ka lynti iaid kjat, ka lynti kaba khohruh khohram, kaba dap tang da ki Dienjat Krung bad Khla( Tigers) kiba iaid ha ka por miet por step.
Ngi la mih na shnong bad iaid lyngba ka shnong Dummu bad Khyndeliar bad kam ia ka wah Myn-i( cross the Myn-I River) ha skha Umpu bad iaid ha ka lynti khlaw ban poi sha uta u Mawhati. Ka lynti iaid kjat kaba khohruh khohram kaba tler kaba btuit, ki Thliem(Lympdang) kiba soh ha ki Slaphlang kum ki Speh, kiba ap ban ioh snoh ha ka met jong ki mrad ne ha ki briew ban ioh kjit snam bad ka lynti tang shu bakla iaid tiak da ur da pat. Ngi la kiew ia ka Lum, ia ka Riat jong ka wah Umpu bad ha lynti-lynti la iohi ia ki Dienjat ki Krung, ki Khla kiba dangjhieh ki dienjat ha ki maw, kiba iaid ha shwa jong ngi, ngi iohi ia ki Sim ba bun jait, kiba her na kawei ka khlaw sha wei ka khlaw, ia ki Shrieh, ki Tngaw, ki Hulu kiba kynthir, kiba ryngkoh( swing) na uwei u tnat dieng sha uwei pat bad ia ki Sim Rakhlaw liehkhlieh kiba pyrta kiba kyrkait, kiba halla tang shu iohi briew ne iohi ia kaei kaei ka bapher. Shirukom ka jingpyrta, ka jinghalla, ka jingpah bad kyrkait kine ki sim Raklaw liehkhlieh, ka long kaba iarap ia ki briew kiba leit kiba wan naba ka long kum ba ai dak ia kiwei kiwei ki mrad khlaw kum ia ki Krung, ki Khla, ki Shrieh bad ia ki sim ba bun jait ban her bad phet sha jngai.
Haba la iohi ia kine ki dienjat Krung, dienjat Khla kiba dangjhieh halor ki Maw bad ha ka jingshit kyr-ang jong ka sngi, ngi shongthait hangta halor Maw, kumba shikyntien kwai eiei. Nga pyrkhat halade, la ngin iaid shakhmat haduh ban da poi ha kata ka jaka ba don uta u Mawhati ne ngin phaidien noh. Ha kane ka jingshong pyrkhat, ka mynsiem ka jingiatiplem ka ong, wat ym kynrandien iaid shakhmat bad ngi la iaid shakhmat.
Ha shwa ba ngan mih na iing, I Hymmen jong nga( My Sister), I la maham ia nga, ba ngam dei ban dih um kulmar khlem da shet( not to dring water without boiling). Ha ka jingshit kyr-ang jong ka sngi, ha ka jingthynrang bad sliang um, nga la pynkhein ia ka jingbthah bad jingmaham jong I hymmen, nga hiar sha wah bad da ka kti, nga dih lai saw kyndup ka um jong ka wah Umpu. Hadien ba la dep dih um, nga wan shongbiang hajuh bad ngi pyrkhat ban iaid shaphrang da ka jingartatin la ngin shem ne em ia uta u Mawhati.
Mar ia ieng ban iaid shaphrang, la wan mih bluit,uwei u Rangbah briew. Tang shu ia kynduh u kylli ia ngi “ Phi kiba na ei bad shano phin leit ?. Nangta u kylli shuh shuh . Nga jubab, ba ngi kwah ban leit peit ia uta u Mawhati. Nangta ngi ia shong biang ban iabam kwai bad dih duma. Une u Rangbah, u la ialam lynti ia ngi haduh ban da poi ha ka jaka ba don une u Mawhati( Moohati).
Hadien ba la ioh peit ia une, u Mawhati, nga ong ia uta, u paralok uba ialam lynti ia ngi, ba shwa ba ngin leitphai sha shnong, nga kwah ban leit peit ia ka shnong Rongiangphong bad Moolahin. Ha shwa ban poi sha Rongiangphong, la hap iaid lyngba kawei ka nongrit, kaba tang 15-20 iing eiei. Mar ia rung ha kane ka ‘nongrit, la iohi shikynhun ki Rangbah kiba iashong plur ha madan shnong bad nga kylli ia uta u lok uba ialam lynti. Don jingjia eiei ?, Une u paralok, u iathuh ia ngi ba ki dangknia jingknia ‘leipyrthat. Katba ngi dang ieng, uwei na kita ki Rangbah na kata ka kynhun, u ieng joit, u wan sha nga bad khot ia ngi baroh laingut ban wan iashonglang bad ki ban ia ioh bynta lang ha kata ka knia Blei Pyrthat jong ki. Kum ka dak ka jingburom ia kata ka jingkhot, ngi bad uta u paralok uba ialam lynti ia ngi, ngi bud ia u nadien bad iashong artat. Hadien ba la shong shiphang arphang, nga ong ia uta u Rangbah uba wan khot, ba ngi kyrkieh ban leit phai sha shnong ioh lap ka miet ha lynti, sa ka lynti kaba khohruh khohram kaba tler bad kaba btuit.
Nga ai khublei ia kita ki paralok, nga ieng bad ngi khreh ban leitphai noh. Shwa ba ngin leit, uta u Rangbah uba khot ia ngi baroh laingut ( ia ngi arngut bad ia uta u paralok uba ialam lynti ia ngi) , u la khot ia ngi ban dihsha ha iing jong u. Katba dang ia dihsha, u la kylli ia nga. Paruid, kaei kane ?. Nga jubab ia u, ka Camera( ka kor shondur). Ka kor shondur ?. Sngewbha seh Paruid, ban shondur ia ka khun khatduh jong nga. Nga kylli ia u haei ka don ?. La katta ruh ap ngan da peit (check) shwa ia ka Camera. Hadien ba la check ia ka Camera, nga ong ho-oid ka dang biang bad hangno kata ka khun jong phi?. U ong ba ka don ha iingshetja bad nga ong ia u, khot ia ka. U la khot bad ka la wan mih shisyndon.
. Ka khynnah kaba don akor, ka tang shu mih ka ai khublei ia ngi baroh laingut bad ka da kylli shait kylli khiah artat. Ka khynnah kaba don akor bad kaba nang ban burom ia kiba la heh la san. Ha ka jingantat jong nga, ka khynnah, ka don hapdeng 20- 21 snem ka rta. Haba ia kren bad ngi pat ka khamlehrain briew namar ba kam ithuh ia ng, hynrei pat kaba pariah ktien bad haba ka kren, ka kren dathew. Kam shlan ban peit makhmat sha ngi, nga la shu peit ia ka lyngba ka Lent jong ka Camera. Ka khynnah kaba bha briew kaba kat ka jingbhabriew, ka dur la kumba oh, nalor ba ka biang ka rynieng ka ryniot naduh khlieh haduh slakjat.
Katba nga, dangpeit ia ka lyngba ka lent jong ka Camera, nga pyrkhat halade ba lada kane ka khynnah kan tah Pond, tah Powder, tah Lipstic bad tah rong ia ki Tyrsim kti, Tyrsim kjat bad sleh rong sniuh kan nangwandur bad bha briew shuh shuh bad nga pynkut ba ka jingbha briew ba shisha hi kaba khlem da pynbha briew da ki rong ki rup, da ki Pond, da ki Powder, bad da ki Lipstic, lah ban shem tang ha ki nongkyndong.
Phi don ban ong eiei?