Mar syn ïohi ïa ka jingpynmih khubor u Bah Purningstar Shabong kaba mih ha u Rupang ha ka 28tarik Jylliew, 2020 halor ka jingkren poh u John Robert ïa ka Jaitbynriew jong ngi kaba paw ha ka jingrwai Ri Khasi Ri Khasi ka long shisha ka jingpynkyndit ïa ka Jaitbynriew baroh kawei.
Ha kaba nyngkong ngam sngew lah ngeit kumno ba kan don shisha kaba kum kata ka kyntien ha kata ka jingrwai kiba ngi shait rwai baroh shi katta, hynrei ynda nga ïohi da la ki jong ki khmat nga sa ngeit ba ka don shisha ka jingthoh kaba kynthoh khlem akor haduh katta katta khamtam eh ïa ka Ïawbei Thawlang jong ngi. Ki Ïawbei Thawlang jong ngi ki long kum ki Blei kiba la pynroi parum pareh ïa ka kur ka jait jong ngi ha ka nongrim jong ka Hok kaba la ai bynta bad sam bynta da u Nongbuh Nongthaw. Hynrei ban kynthoh ïa ki ba ki shah shukor ha u ksuid te kata ka bym lah ban long bad ka bym lah ban pdiang da leilei ruh.
Ha kawei pat ka bynta u John Robert u ong ba ka jingwan kiew ki phareng ki dkhar sha ka Ri jong ngi ka wanrah ïa ka jingsuk, haba u ong ba ki wan kiew ka mut u wan shong shnong. Hynrei ha ka jingshisha ka jing wan kiew kyrthlep ki tei ki briew ba na bar ka la wanrah ka jingeh kaba khraw ha kiba bun bah ki bynta kum ka jing knieh noh jong ki ïa ka pliang ja u Khasi, ïa ka khyndew ka shyiap bad kiwei kiwei. Kum U Riew paidbah nga ju shim bynta shit rhem ruh ha ki jingïakhih ba pher ba pher ba la ïalam da ki Sengbhalang na ka bynta ban pyrshah ïa ka jing wan rung kyrthep ki bym dei Khasi sha kane ka Ri jong ngi bad ha ka jingïakhih bun ruh na ki para kur para kha jong ngi kila shim bynta shit rhem bad ha ka jingïakhih tyngeh ban dawa ïala ka Hok bun kila poi wat shaduh ka jingmynsaw bad jingïap ruh.
Lada ngi pdiang ïa ka tei ka jingrwai kum ka jingrwai ieid Ri bad lada ngi rwai da kaba ong ba lada u dkhar u phareng u wanrah jingsuk sha kane ka Ri jong ngi kata ka mut ngin ïakhih shuh kumno? Ngin ïa dawa ILP shuh kumno? Ngin ïa dawa Entry-Exit point shuh kumno? Ngin ïa dawa shuh kumno ïa ki aiñ ïada Ri? Hato lada ngi pdiang kum ïa katei ka jingrwai kam dei ka jing pyn jemdaw kumba kynthoh u Bah Purningstar?
Ka jingkren jong u John Robert kat kum ka jing paw ha ka tei ka jingrwai ka dei shisha kaba u la bsuh da ka jingkren poh ïa ka jaitbynriew jong ngi. Ka jingbsuh jong u da ka tei ka kyntien ka long ba u buh lang ïa ka paro bad u bseiñ. Mar syn peit luk liak na jrong ngi ïohi tang ïa ka paro, hynrei ynda la peit bha ha ka jaka ba dem ki paro ki don pynban da ki bseiñ kiba i triem ki ban puh pynban ïa kino kino kiba poi sha kata ka jaka ba dem ki paro bad ki bseiñ bad ka long kaba lyngngoh kita ki paro ki kdup khop khop ïa kita ki bseiñ. Kumta ruh ka tei ka jingrwai Ri Khasi Ri Khasi ka don ïa ka sur bad ka dur kaba i jemnud bad i lui lui bha pynban ynda pule sha ki dkhot kiba kham shapoh la ïohi pynban ba ki don ki kyntien kren beiñ ïa ka Jaitbynriew Khasi jong ngi bad ka jingkren beiñ u nongthoh jong ka tei ka jingrwai ïa ka Jaitbynriew jong ngi ka long kaba u kren pynjem daw bad pynjem rngiew ïa ka Jaitbynriew baieid eh jong ngi.
Namar kata kum u Trai Ri Trai Muluk nga sngew ban ong ba ïa ka tei ka jingrwai Ri Khasi Ri Khasi dei ban pynduh noh namar ba ka kren pyrshah bad kren arsap ïa ka Jaitbynriew bad nga kyrshan ruh ïa u bah Purningstar Shabong uba la nud ban sei madan ïa kum ki tei ki jingthoh kiba ktah mat ïong haduh katta katta ïa ka Jaitbynriew. Nga lyngoh ruh balei ki seng bhalang jong ngi ki sngap mynthi halor kane ka bynta, lada dei ba kren u khar ïong India kum katei ka kyntien nga tharai kin ym shong kli kti la katta tylli ki snem ki la byrngem bad la thang ïa ka tei ka jingrwai.
Nga ïohi sa ha kawei pat ka jingpynshai jong u tei u nongthoh kaba la mih ha u Rupang ha ka 2tarik Naitung, 2020 ka long kaba la shai kdar bad kiba kyrshan ïa ka kyntien kren poh ïa ka Jaitbynriew jong ngi lehse ki dei ki briew kiba dang long sah ki mraw ha ka bor pyrkhat pyrdaiñ. Nga sngewdei ïa ka jingkren u bah Purningstar ba u la ong haba pule ïa ka jingthoh jong u, pule kum u Khasi uba lait luid ha ka bor pyrkhat pyrdaiñ, ym kum kiba la shah teh mraw ha ka judu mentor jongno jongno. Nga ïohi don kiba la pyrshah ha ki kot khubor halor ka jingkynthoh jong u bah Purningstar ïa ki kyntien kren beiñ Jaitbynriew jong ka tei ka jingrwai da kaba ong ba ha ka Jaitbynriew jong ngi kam shym la don uwei ruh uba nang ban thaw jingrwai ieid Ri. Kane ka jingkren tohmet jong kito ki briew ka dei pynban ka jingkren poh ïa ki riew donsap jong ka Jaitbynriew jong ngi kiba la pynmih shibun bah ki jingrwai ieid Ri bad kiba la paw ruh kylleng ka pyrthei ha ki kam rwai jong ki. Ha ka jingshisha, ha ka Jaitbynriew jong ngi ki bun bah ki riew don sap ban thaw jingrwai, pynban kito kiba la shah teh mraw ha ka buit jong u poiwir ki ong ba ha ka Jaitbynriew jong ngi kam don uwei ruh uba nang ban thaw jingrwai. Don ruh kiba ong ba ka dei ka kam kuhiw lada ym pdiang ïa ki kyntien kren beiñ jaitbynriew kaba don ka ka tei ka jingrwai bad kiba kum kita ki briew khlem artatien ki dei shisha ki riew biej kumba ong u myllung Soso Tham ‘jingshai ki wad sawdong pyrthei jingshai ka Ri kim tip eiei’.
Kat kum ka jingsngew jong nga leilei nga sngewdei ba ka jingrwai Ieid Ri ka dei ban long kum kato ka jingrwai “Khynriam u Pnar u Bhoi u War u dei u paid Khasi ba ïar”.
Ban pynkut ïa ka jingthoh jong nga nga kyntu ïa ka Jaitbynriew to ngin ïeng tylli ban ym ailad ïa ka jingkren poh ki kharlieh kharïong khnang ban eh daw eh rngiew bad ban im ka Jaitbynriew jong ngi.
Khublei Shibun.
Da I bah Jestar Lyngdoh Marshillong.
Na South West Khasi Hills
Phi don ban ong eiei?