Ki Kyntien Jingkyrmen, ka jingim hapdeng ka jingiap

Rev. Kyrsoibor Pyrtuh

“…Ah u Briew jong u Blei ka don ka jingiap hapoh u khiew.” (2 Ki Syiem 4:40)

Kane ka dkhot ka iathuh khana shaphang u Elisha uba long u Nongiathuhlypa ka Hima Israel bad ki Jiw hyndai. Lyngkot, u Elisha u la im bad trei ha ka spah snem ba khyndai SK bad ha ka Hima Israel hyndai ka kynhun ki Nongiathuhlypa ka mih pyrthei bad iasan ryngkat bad ka Synshar Syiem. Ka daw jong ka jingmih bad ka kamram jong ka kynhun ki Nongiathuhlypa ka long ban peit pyrman ia ka synshar khadar khnang ban ym don ka synshar donbor bad ka jingthombor ia ki khun ki hajar ne ia ki nongshong shnong da ki Syiem ne ki bakhraw batri.

Hapoh ka jingsynshar Syiem bad ha ka por jong u Elisha ka Hima Israel ka don hapdeng ka jingduk, jingkyrduh bad jingjynjar ba khraw. Nalor kata, sa ka nemsniew kaba la jia ha ka Ri bad kane ka la nang pynkordit ia ka jingim kat ban pynlong ia u Elisha ban leh ia ka kambah ban pynkha roi bad pyndap ia ki khiew umphniang jong ka riewkynthei bad ban pynlait ia ka na ka ram bad ka jingiapthngan (2 Ki Syiem 4:1-7).

Ka kitab 2 Ki Syiem 4:40, ka kren shaphang ka jingiap bad jingduh jingkyrmen. Ka Bible ka iathuh ba ka nemsniew ka la jia ha ka Ri bad kane ka nemsniew ka la pynjot bad pynjulor ia ka. U Elisha bad ki nongbud jong u ki la iohi sa tang ka jingiap bad jingduh namar ka nemsniew bad katba ki dang iashet syrwa ia ki jhur ban bam, ki nongbud ki la shem pynban ba ki shet bad bam ia ki jhur kiba long bih na ka daw jong ka nemsniew bad ki la lynniar kynsan, “…Ah u Briew jong u Blei ka don ka jingiap hapoh u khiew”. Kumjuh ruh ka kitab u Esekiel ka kren shaphang ka them jong ki shyieng kiba tyrkhong bad kiba iap. Ki shyieng tyrkhong ki bym don dur, ki bym don mynsiem bad ki bym don bor shuh (Esekiel 37:1-7)

Ka snem 2020 ruh ka dei ka ‘nemsniew namar ka khlam corona bad sa katno tylli ki snem kin nangsniew nangne shakhmat? Tang mar ia sdang ban pur ka khlam ha ka Jylla, ngi la pyrkhat beit tang ia ka jingduh bad jingiap. Mano ban iap? La sngew ngiew shisha, la kum kato ka por ba jia ka khlam ha Nongkyrdan hyndai kaba i bah S.J Duncan i pynpaw kumne, “Jar jar! Wow! la kynjah ka shnong ka thaw. Ka shnong nongiap ki ong.La tieng ki briew. Balei ka jia kumne?..ki dwar, thliew iing ki ang, ki sah rynghang Mano pat ban khyrdep? Mano ban khang…?”

Ka khlam ka la pynjot bad pynjulor! Tang kaei ngin pyrkhat mynta? Kumno ngin khie im biang nangne? Naduh ba sdang ka pakhang shnong bad ka jingkhang dam ia ki kamai-kajih la iohlad ban iakynduh ia ki paralok nongdie madan bad ki nongbylla sngi ban iakren-iapyrkhat kumno ban leh. La iathuh ba ha iing ki khun ki kylli ia kine ki jingkylli, da kaei mei ngin bam lashai ka sngi? Bad nangno ngin ioh pisa ban thied jingbam la shem taiew? Khlem da iakren ia ka ram, ka bai wai iing, bai dawai, bai bor ding, bai rnga, umphniang sharak bad ka bai skul lada jia ba ki skul ki plie ha kano ma ka por. Kane ka jingjulor kan ym ktah tang ia ki nongdie madan, ki nongbylla sngi ne ki nongtrei iing briew ne nongtreikynta. Hynrei ki bnai bad ki snem kiba kham sniew ki ap ia ngi bad kane kan ktah lut wat ia ki kyrdan briew ba kham halor jong ka imlang sahlang. Ei ba tip kane ka khlam ka lah ban ialam ia ka Ri bad Jylla sha kata kaba ki ong ka Great Depression lane ka jinghiran bad jingkyrduh kaba khraw ka ban pynkha pat sa ia ka jingiapthem bad jingiapthngan. Ki jingsniew bad kam runar ruh kin kha roi.

Katba ka jingiohpang bad jingiap ki briew na ka khlam ha ka Ri ka nangkiew,ki don ar tylli kiwei pat ki jingjia kiba pyndiaw mynsiem, kawei ka dei ka jingpynbna ia ka National Education Policy 2020 ha ka 29 Naitung, bad kane ka policy ba iadei bad ka pule puthi ka ban nang pynrem dor bad pynduhlad ia kiba bun ban ioh jingnang jingstad ha ki por ban wan. Hapdeng ka khlam, ka pyndukha mynsiem ban pyrkhat la ki khun ki kti jong ki nongbylla sngi, ki rangli-juki kin dang iohlad ne em ban bteng ia ka jingpule sha ki kyrdan ba shalor hadien ba la pyntreikam ia ka policy? Kaba ar pat, ngin ym iakren hangne ia ka rai jong ka Supreme Court halor ka jingtei ia ka Temple jong u Blei Ram ha Ayodhya, hynrei ka jingpynpaw ba ka bor Synshar i kumba ka iadon bynta lang ha ka jingpynieng ia u maw nongrim jong ka Temple ha ka 5 Nailar 2020 bad ka phuh ka phieng kaba bud ryngkhi ki pynartatien la ngi dang im ha ka Ri ba laitluid ha kaba ka Riti Synshar ka long halor ka bor synshar? Kan jin da la bha bad ai jingtngen ba kine kin ym jia satia lane ban dang pyntud ia ki. Ka por khlam ka dei ka por jong ka jingiam briew bad ka dei ka por ba ka Sorkar bad ki nongshong shnong ki dei ban pynleit jingmut bad sei lut ka buit ka bor ban iakhun bad khamtam eh ban tei pat ia ka Ri bad ban khyllie biang ia ka jingim jong iwei pa iwei i nongshong shnong na ka jingjot bad jingjulor ba ka khlam ka wanrah.

Ka Bible ka iathuh ba u Elisha u la ber da u moida ha uta khiew bad ka bih ne ka jingiap kaba don ha uta u khiew syrwa ka la jah bad duh bor noh. Kumjuh ruh u Esekiel u la iathuh lypa ha kita ki shyieng kiba tyrkhong bad u Mynsiem u Blei u la pyrsad mynsiem biang ha kita ki shyieng bad ki la khie im pat. Shisien pyrkhat sngew kumba ngi pule ia ki kot jadu aiu re, hynrei kine ki khana ki shat phalang ia ka por bad ki jingjia kiba la jia ha ka por jong u Elisha bad Esekiel. Ki Nongiathuhlypa ki mih pyrthei ban shim ia ka kamram bad jingkitkhlieh ban phohsniew, ban saindur, ban long ka sur jong ka hok bad jingshisha, ban thep ia ka jingkyrmen ha ki nongshongshnong, ban iakhun bad ban pynjia long ia ki kambah na ka bynta ban pynim bad pynlait luid ia ki briew.
Ka khubor kaba mih na kine ki Nongiathuhlypa ka long, ba ka don ka jingim hapdeng ka jingiap. Ka don ka jingkyrmen ia ngi kiba im hapdeng kane ka khlam ba ki kambah ki la lah jia, ki jia bad kin iai jia lyngba ki Nongiathuhlypa jong kane ka juk. Ma ngi hi ki nongshong shnong ngin shim ia ka bynta jong ki Nongiathuhlypa, ngin mih pyrthei ban phoh sniew, ban iakhun, ban long ka sur jong ka hok bad jingshisha, ban sain dur ia ka lawei bad ban ieng pyrshah ia ki bor kiba thombor. Ka khlam ka lah ban pyntieng bad pyniap, hynrei ka hikai bad pynshlur ruh ia ngi ban iaid sha khmat da ka jingkyrmen, ym ban phai shadien sha ka pyrthei kaba ju long mynshuwa. Ka pyrthei kaba ju long,ka dei ka pyrthei ka bym long. Ha ka pyrthei kaba ju long, ngi lah pynjot thiaw ia ka mariang. Ka pyrthei kaba ju long, ka dei ka pyrthei kaba leh be-ijot ia ki kynthei ki khynnah, kaba ban bein bad khnoit bein ia ki nongdie madan, ki nongtrei iing bad nongtrei kynta. Ka pyrthei kaba ju long, ka dei ka pyrthei kaba ai bai bylla kaba rit bad poh tam ia ki nongtrei-nongbylla sngi. Ka dei ka pyrthei kaba pynduk bad pyniapthngan. Ka pyrthei kaba ju long, ka dei ka pyrthei ha kaba ka koit ka khiah, ka sumar pang bad ka pule-puthi ki long kiba remdor tam. Ka dei ka pyrthei kaba tuh, ba thok bad ba bamsap. Da lei lei ruh em ngin ym leit phai shuh sha ka pyrthei kaba ju long!
Ka khubor jingkyrmen ka mih hi na ki nongdie-madan bad ki nongbylla sngi kiba iathuh kumno ba ki kynshew san haduh shiphew tyngka na ka kamai ba ki ioh man la ka sngi bad ki thep ha ki pla pyllang pisa lyngba ki phew tylli ki snem kiba la leit noh. Kum ki dkhiew khyndiat pa khyndiat ki pyllang lypa na ka bynta ka tlang, wat la katta ruh ka jingim jong ki ka kordit mynta bad kan nang shitom ha ki por ki ban wan. Pynban ka mynsiem ka shlur ban iakhun bad ban iaid shaphrang, ka khlam kam pat dei kaba kut jong ka pyrthei bad ngi kyrmen skhem ba ka don ka jingim hapdeng ka jingiap. Da ka jingkyrmen ngin phohsniew ryngkat bad u Ioanis bad ngin pynurlong ia ka bneng ba thymmai bad ka khyndew ba thymmai (Jingpynpaw 21:1)
Ka don ka jingiatai mynta, hato ki nongsynshar ba mynta ki dei kiba khraw bad kiba shemphang kiba la kha khnang na ka bynta kane ka por? Ne ka khlam kan pynlong ia ki kiba shemphang bad kiba khraw? Ka por kan sa batai haduh katno ki khraw bad ki shemphang ki nongsynshar ka Jylla bad katba ngi dang ap ia kata ka por, to ngin ia duwai-
Ah Blei Trai Kynrad
“iada bad pynkhiah ia ngi na ka khlam
pyrsad mynsiem ba ngin im
khyllie biang ia ngi na ka jingpynjulor jong ka khlam”

Amen.