DON UBA ÏARAP ÏA PHI HABA PHI KIT KHIA THAN, LADA PHI MON BAN AITI

Da u Ex.Rev.K.Langrin, Seinduli, WKHD

Paralok, naduh ba la pyntreikam ia ka lockdown, nga la ju pynlut ia ka por jong nga ha kaba thoh ia ki article. Kane kaba mynta ka dei ka No.62 bad kaba 5 ba nga thoh na jingthiah pang haba nga shah sumar ialade ha NEIGRIHMS.

Phi kiba ju pule ia ki article jong nga, phi lap ba nga kham pynmih bun ia ki article shaphang ka ri, ka jaitbynriew, ka imlang ka sahlang, ka pule puthi, ka rep ka riang, ka kolshor, ka khlam…don tang khyndiat kiba nga thoh shaphang ka niam. Ka jingkylli ka long balei kumta? Ki daw ki long:-

1) Nga kham sngew shon ban thoh ia ka khyndew ban ia ka bneng, namar ngi dangim ha ka khyndew. Nga shem ba kita kiba ju kren beit shaphang ka bneng ruh ki shu antad kumba iathuh u Ioannis ia la ka jingphohsniew. Kato ka jingiathuhkhana shaphang u Nongpeit khlur ka pynma ia nga, namar u nongpeit khlur haba u peit beit tang shatei sha sahit bneng khlem da peit shuh ia ka khyndew, ha kaba kut u la hap ha ka thliew eit.

2) Lada ngam thoh ma nga ruh ki la don bun kiba thoh bad kiba la ju kren ha ki YouTube channel shaphang ka bneng, U Blei, ka mynsiem… watla ka jingialap jong ki ka don jingiapher katto katne bad ka jingialap jong nga. Kata ka long, haba nga nga ialap ngam ju pynksan ne ai burom tang ia ka balang ne niam la jong, katba kiwei pat, lada phi sngap bad pynshong nia bha phin lap ba ki thew beit sha ka burom jong ka balang ne niam la jong. Balei ba kiba bun ki nongialap ha ki Social media ki pyndonkam ia ki ktien, “Ko para bangeit jong nga lem ruh ia kiwei ki kynhun”, nga ngeit ba phi sngewthuh. Kiba pli lada kim pynksan ia la ka jong ruh kim ioh tulop shuh, ym kum ma nga uba ialap khlem tulop. Kiba ju ap bam na ki khun balang te ki ialeh ban pynsngewbha ia ki nongai ja. Ma nga pat ngam don khun balang bad ngam ju ap ja na ki balang.

Namar ba ki la don kiba la kyntu ia nga ban thoh ruh teng teng da ki khubor niam. Kumta kane kaba 62 ka dei ka khubor niam. Ka kyrteng jong ka khubor ka long- DON UBA ÏARAP ÏA PHI HABA PHI KIT KHIA THAN, LADA PHI MON BAN AITI. Ka nongrim jong kane ka khubor ka long ba phi lah ban shem na u Mat.11:28, ki kyntien kiba ong, “To wan ha nga phi baroh kiba thait bad khia ka jingkit, te ngan pynjem ia phi.”

Kitei ki dei ki kyntien ba la kren da u Trai Jisu ba u dang tyrwa sbun mynsiem ia baroh naduh kiba pop tam haduh kiba hok tam, naduh kiba pang haduh ki bym ju ioh pang, naduh kiba khuslai haduh kiba dap tang ka sngewbha…Baroh ki briew kiba dangim ha ka pyrthei ki dei ki nongkit jingkit. Bad ynda la khia than, ki briew ki khloit, ki lait thied, ki ur ki kyllon. Don bok ba u don u Jisu uba kloi ban iarap ban tynrong lem ban pynsting ia ka jingkit jong ki briew.

Ki briew kiba im ha kane ka pyrthei kim lah ban lait na ki jingkit. Ki jingkit ruh ki don bun jait. Tangba to ngin ia peit shwa tang ia ki katto katne.
1)Ki jingpang jingshitom:- Ym ju kham don ki briew kiba lait na ki jingpang jingshitom. La jan baroh naduh kiba pop haduh kiba hok ki mad ia ki jingpang. Kita kiba ong ba tang ki nongpop ki ioh pang, ki kren ia kaba bakla. Pule ia ka jingim u Job ba phin sngewthuh. Hynrei ka long ka khubor kaba kmen ba u Jisu u kloi ban tynrong lem ia ki jingkit bakhia jong ngi. Lada ngi aiti mon sngewbha ha ka jingiarap u Jisu, ia ka mynsiem jong ngi yn pyndap da ka jingsngewhun bad jingkmen. Nga haba nga thiah pang ha hospital, nga pyrkhat khuslai ioh ba ngan iap kyndit. Hynrei haba nga kynmaw ia ka jingkular u Jisu ka pynkmen ia nga.

2)Ki jingsngewsih bad khuslai:-Ka jingsngewsih bad jingkhuslai ki mih na kiba bun ki daw. Lah ban dei namarba ngim don pisa shuh ban thied khaw na ka bynta ka ïing ka sem, lah ban dei ba ngim ioh ban thied dawai, lah ban dei ba ki para briew ki leh beiñ ia ngi, lah ban dei ba ngim lah shuh ban siew ia ka ram ba la poi ha ñiuhmat, lah ban dei ba ym iadei jingmut shi ïing shi sem, lah ban dei ba ki khun kim kohnguh ia ki jingsneng jingkraw ki kmie ki kpa bad kumta ter ter. Ïa kiba kum kita ruh u Jisu u kular ban iarap ban tynrong lem ha ki tyrpeng jong u ia kita ki jingkit. U Jisu u long ka jingkmen haba ki briew ki iakynduh ia ki jingsngewsih bad khuslai. Dei u Jisu uba ñiad ia ki ummat na ki khmat jong kiba sngewsih.

3)Jingkit jong kiba pop:- Ki briew kiba pop ki khia ka mynsiem bad ka jingmut jingpyrkhat da ka jingban khia ki pop. Ïa u briew uba khia ka jingmut jingpyrkhat, lada don mano mano napdeng kiba paralok kiba wan pynkmen, pynshngaiñ bad ai mynsiem lem uta u briew un sngew sting. Hynrei lada ym don mano mano ruh ba wan pyntngen, uta u briew un shu lynga pisa marwei marwei kat haduh ba um kwah shuh ban im ha ka pyrthei. Ynda wan sa da U Jisu lei lei, un shim lut ia kita ki pop, un ai pli da u Mynsiem Bakhuid jong ka jingsuk bad jingkmen. Hato ki kloi ban pdiang ia u Jisu?

4)Jingkit jong kiba hok:- Ka jingkit jong kiba hok ka kham shitom bad kham jynjar ban ia ka jingkit jong kiba pop. Namar ka lynti iaid ka long kaba kyllaiñ. Na ka bynta jong kiba hok nga kwah ba kin pyrkhat ia kine:

• wat tharai ba baroh kiba deng ïitkhmat iong ki long kiba matlah.
• wat tharai ba baroh kiba deng mask ki dei ki lehnoh ne nonglute.
  -wat tharai ba tang kiba la leh pop ki ioh pang.
  -wat tharai ba kat kiba leit sha jingtep ne jingthang kin poi dujok.

Kane ka jingpang (heart disease) jong nga ka la sdang naduh u bnai Sept.2013. Ka jingpang ka shait khie man ka por. Ha ka jingiaseng Synod ha u bnai March 2014 ha Riangdo nga hikai Choir ia ki samla Seinduli. Namar ba nga sngewthuh ia ka jingpang, nga la phah shna da ka sound tract khnangba lada ka jingpang kan khie ha ka por ba rwai ruh ym leilei. Naduh ba mih na Seinduli nga la sngewthuh lypa ia ka jingpang, tangba nga shu kwah ban poi sha ka jaka. Shisha ynda poi ha Riangdo ka jingpang ka la trei jur bad la hap ban kit ia nga sha NEIGRIHMS. Ka jingmih nangta ka long ka jingkynnoh jong ki riewhok ba ki ong, “U nongpop um bit ban rung ha jingiaseng. Dei na ka pop ba u sa ioh pang kyndit.”

Sngewtynnad ba lada ka jingkhia ka pop jong nga ka long 40 kg, 20 kg la kit kita kiba kren. Ka long kumjuh ia ka jingiap u Rev.H.M.Rapthap ba u iohpang kyndit ha ka jingiaseng Synod ha Mawkyrwat snem 2003, lada kiba kren beiñ ki shim sa na u 20 kg, ka la poi 40 kg, sa ka jingiap u Archbishop D.Jala ruh ki kit 20 kg, sa ka jingiap accident ki 29 ngut kiba leit Synod ha Nonglang 2017 ki kit mar 20 kg, sa ki 9 ngut kiba iap bam doh sniang ha ka jingiaseng Assembly Balang U Blei 2017 ki kit mar 20 kg bad 20 kg na ka jingiap u Dr Sailo ruh ki kit. Sngewsynei ia kiba hok kiba kit ia ki jingkit jong kiwei. Kine te kin shem jingeh ban kiew ia u thiep ban leit sha bneng. Khlem pep kin syntuid bad hap sha dujok.

Na ka bynta kiba hok nga kwah ba kin pule na ka gospel katkum u Lk.16:19ff kumno ba U Jisu u la kren da ka pharshi shaphang u Riewspah bad u Lasaros. Uta u riewspah um shym poi pyrkhat ba un poi sha dujok namarba u khlem leh kano kano ka pop. Ha pyrthei um donkam ia ka jingkylla bamut. Dei tad ynda u la syntuid sha dujok ba u sa kylla bamut. Hynrei ka jingkylla bamut sa ha dujok ka long lehnohei. Kino kino kiba kwah ban poi bneng ki dei ban kylla bamut ha ka por ba dangim. U riewspah u la syntuid sha dujok namar ba u la kit lut ma u ia ki pop jong u Lasaros.

Kiba don jabieng to kin pyrkhat bad pdiang ia kane. Hynrei kiba don tang ka khlieh te kin rkhie beiñ. To U Blei un kyrkhu ia kiba pdiang. Kiba kwah ban poi bneng kim dei ban sarong, ban kren beiñ ia kiwei, kim dei ban isih ia kiwei. Ka jingthew ia ka jingkhia jong ka pop bad ka hok ka dei ka kam jong U Blei, kam dei ka jong ki para briew. AMEN.