Shillong, 26 Nailur:
Ka Synjuk ki Rangbah Shnong jong ka Border Area, South West Khasi Hills District, ka la pynrem jur ïa kito ki pulit kiba la don kti ha kaba siat-ïap ïa ki ar ngut ki briew bad ba la pynmynsaw ruh ïa bun ngut kiwei pat ha shnong Mookhep, East Jaintia Hills District, ha ka janmiet 24 tarik, mynta u bnai.
Ha ka kyrwoh ba la phah mynta ka myn step, u President jong ka synjuk, u la kynnoh ba ka jingsiat briew jong kito ki pulit ka long kumba siat-kai ïa ki mrad ki mreng khlem don shuh ka mynsiem ïa-tip lem para briew. U la kynnoh ba ka sorkar Meghalaya ruh ka kit pop lang halor kane ka jingjia namarba ka khlem shim ïa ki lad jingïada kiba biang ha shuwa ban mih ka jingjia ba sngewsih, wat la ka la tip ba kan don ka Economic Blockade ba la khot da ka MIPRL.
Lyngba ka kyrwoh ka Synjuk ka la pynpaw ïa ka jingkyndit ryngkat bad ka jingsngewsih jur halor kane ka jingjia, ka la pynpaw ruh ka jingsngewlem ïa kiba ha ïing jong kiba la duh noh ïa ki mynsiem bakordor bad ka la phah ka jingduwai kitbok ia kiba la mynsaw jur ha kane ka jingjia. Ka Synjuk ka la pynpaw paidbah ruh ba ka kyrshan tyngeh ïa ka jingïakhih jong ka MIPRL halor ka jingkuman jong ka sorkar ban siew toit toit ïa ka khajna dewïong.
Ka Hynniewtrep Youth Council- Jaintia Hills District halor ka jingshah pyniap u bah Derest Siangshai bad i kong Setlang Phawa kiba ngop ha kane ka jingleh riewkhlaw jong ki pulit khlem da pyrkhat jngai ia ka mynsiem lui lui kiba la khlad ha kane ka jingjia ba sngewsih.
Na ka liang ka seng ha ryngkat ka jindong lang ka sengkmie kaba ialam da U General Secretary bad Vice President ha ryngkat ki nong kitkam kam ka seng ki la hiar sha CHC Khliehriat ha kaba leh ia ki post mortem jong baroh arngut kiba la khlad khnang ban lap ia ka jingshisha bad ruh la ia mir jingmut bad ki ba ha ing ha sem bad kumjuh ia ki briew kiba I ia kane ka jingjia khnang ban ioh ia ki sakhi ki sabut ba biang shwa ba ka seng kan iaid sha khmat ban dawa iaka hok jong ki, ha ka sngi leit on tep ia kine ki arngut ki metiap, na ka liang ka seng ka la leit hiar sha ka shnong Wapung ha ka jaka ba sah kine ki arngut ki briew kiba la khlad ha kane ka jingjia khnang ban leit pynsngewlem ia ki bad la iakren ruh ia ki ba ka seng kan ym shong kli kti halor kane ka jingjia tad haduh ba ka hok jong ki kin ioh katkum ba dei ban ioh. Halor kane ka jingjia, na ka liang ka seng ka pynrem jur ia ki pulit bad ki majistrate kiba don kti ha kane ka jingjia, ka seng ka dawa na ka sorkar ba dei ban pynsangeh shipor ia baroh ki pulit ophisar, ki pulit langrut bad kumjuh ia ki magistrate kiba don kti directly bad indirectly halor kane ka jingpyniap bym khein briew shuh. Na ka liang ka seng ka dawa ruh ia ka Independent Enquiry (Ka seng ka dawa ruh ban ai sha ka National Human Rights Commission -NHRC) bad ka seng ka dawa jur ruh naka sorkar ba dei ban pynheh shuh ia ka bailutksan ia kiba la khlad bad kumjuh ruh ia kito ba la mynsaw na kane ka jingjia la pynkut ka kyrwoh na u Publicity Secretary-JHD u Bah Damanleki Lathong.
Ka HYC ruh lyngba ka kyrwoh na u Publicity Secretary-JHD u Bah Damanleki Lathong ka la pynrem jur halor ka jingshah siat iap ki ar ngut ki briew ha East Jaintia bad ka la pynrem jur ia ki pulit bad ki Majistor kiba la don lang ha katei ka sngi . Ka HYC ka la dawa ruh ia ka jingtohkit ba laitluid ban tohkit halor katei ka jingjia.
Na ka liang ka HYC ha ka jingiadon ryngkat lang ka sengkmie kaba ialam da U General Secretary bad Vice President ha ryngkat ki nong kitkam kam ka seng ki la hiar sha CHC Khliehriat ha kaba leh ia ki post mortem jong baroh arngut kiba la khlad khnang ban lap ia ka jingshisha bad ruh la ia mir jingmut bad ki ba ha ing ha sem bad kumjuh ia ki briew kiba I ia kane ka jingjia khnang ban ioh ia ki sakhi ki sabut ba biang shwa ba ka seng kan iaid sha khmat ban dawa iaka hok jong ki, ha ka sngi leit on tep ia kine ki arngut ki metiap, na ka liang ka seng ka la leit hiar sha ka shnong Wapung ha ka jaka ba sah kine ki arngut ki briew kiba la khlad ha kane ka jingjia khnang ban leit pynsngewlem ia ki bad la iakren ruh ia ki ba ka seng kan ym shong kli kti halor kane ka jingjia tad haduh ba ka hok jong ki kin ioh katkum ba dei ban ioh.
Ka Meghalaya Peoples Human Rights Council (MPHRC) ka pynpaw ia ka jingsngewsih bad pynrem jur ia ki Pulit kiba la donkti ban sait pathar ha ka shnong Wapungskur East Jaintia Hills District, ha kaba arngut ki mynsiem briew ba lui lui ki la duh ei la ka jingim bad pynmynsaw ruh ia bun ngut.
“Kane ka jingshahsiat kaba khlem poi pyrkhat da ki Pulit kiba don kti ha kane ka kam be-ain ka kdew shai ba ki la pyndonkam bakla bad pynkhein ia baroh ki kyndon jong ka ain ha ka riti synshar paidbah. Ha kawei ka liang lah ban kynthoh ba ka jingsait iap ia ki arngut ki briew ba lui lui bad ka jing pynmynsaw ia kiwei pat ka dei ka kam pyniap briew ba shyrkhei bad kito ki pulit kiba don kti ha kane ka kam kidei ban ioh ia ka jingpynsaja kaba tyngeh” ong u Bah Dino D. G. Dympep, Chairman, MPHRC.
Ka MPHRC ka pynrem jur ruh ia ki katto katne ki riew shim kabu kiba la kawang maw bad pynmynsaw ia u Superintendent of Police(SP) u Bah M.K.Dkhar, ki Majistor bad kiwei kiwei ki kiba dang trei bad pyndep ia la ka kamram kum ki shakri sorkar bad halor kine ki jingjia baroh donkam ia ka Sorkar ban pynlong ia ka jingtohkit kaba khuid khnang ba ka shongsuk shongsain kan wanphai biang sa shisien pat.
Ka MPHRC namarkata ka ban jur ia ka sorkar ba ka dei ban thung kyrkieh da ka jingtohkit Judicial Enquiry ia kaba dei ban khlieh da u Nongbishar ka Kashari Meghalaya High Court khnang ba ka jingbishar kan long kaba laitluid bad kaba khuid bad lada lap ia kito baroh kiba la don kti ha kane ka kam beain dei ban ai ka jingpynsaja kaba tyngeh.
Ka MPHRC ka dawa na ka sorkar ba ka dei ban wad ia ki lad ki lynti ban pyntikna sha ki paidbah ba ka por ka la dawa ba dei ban sengeh noh shisyndon ia ka jingpyndonkam ia ki kuli bakhor na ki suloi khamtam ha ka por ba teh lakam ia ka suk ka sain lyngba ki jingiakhih paidbah bad dei ban pyndonkam noh da kiwei pat ki jait tiar katkum ka juk thymmai kiba la pyndonkam ha ki ba bun ki Ri khnang ban lait na kino kino ki jingmynsaw kiba la ban dkhat noh wat ia ka jingim briew kaba khlem dei por.
Kyntang iawai ka MPHRC ka khot bad kyntu ia baroh ki briew khamtam na kito ki shnong kiba la mad ia kane ka jingjia ba kin wad ia ki lad ki lynti ban pyntikna ia ka shongsuk shongsain khnang ba kiba lui lui pat kin ym kylla long ki Langknia lyngba kino kino ki jingiakhih kiba lah ban dang iai bteng.
Phi don ban ong eiei?