Shillong:Ki dorbar Shnong, ki la trei bor bah tyngeh, ha kaba ia khun ban pynduh jait ia kane ka khlam coronavirus bad kaba lyngngoh, ka long ba haduh mynta, ki ia khun da ka kti kaba thylli, khlem kano kano ka jingiarap na ka sorkar Jylla.
U Bah MD Khong thaw, Rangbah Shnong ka Pynursla, ha ka jingiakren bad u Rupang, u iathuh ba naduh ba sdang ka pakhang shnong, ha U Lber, ka shnong, ka ju pyniaid ia 40, 50 ngut ki dkhot shnong ban pahara ia ka iaid ka ieng bad ka leit ka wan ha u pud u sam jong ka shnong Pynursla bad u iathuh ba ia kitei, ka shnong ka hap ban pynbiang ka bam, ka sha ka dud bad ha ka jingkhein antad jong U Rangbah Shnong, la pynlut kumba T.2,000 shisngi ia kitei ki nong pahara shnong bad lada khein, na ka bynta ar bnai antad, kumta ka jinglut jong ka shnong, ka poi sha ka T.1,20,000 antad.
Ym tang katta, u iathuh ba ia ki jain tap khmat ruh, ka shnong ka pynlut nalade hi, ban phah suh ia ki jain tap khmat, ha kaba la aiti sha ki nong pahara shnong bad ki nongshong shnong ruh kumjuh. Kam dei tang katta, la iathuh ba ki bor pyniaid shnong, ki lah ban pynkhreh tang ki jain tap khmat bad ka bam ia ki nong pahara shnong, hynrei kim lah satia ban ai, sa ki dawai sait kti, namar ba ki dei kiba remdor bad ki donkam da ki bun spah bitor.
U Rangbah Shnong, u iathuh ba la jied ia kitei ki 40 ngut, da kaba shim ia 10 ngut na kawei kawei ka dong bad nangta ki don sa ki kynhun sengbhalang, kiba ia don bynta lang ban ai briew.
La iathuh shuh shuh, ba tang ia ka jingsiat dawai ruh, ka ophis jong ka Block Pynursla, ka pynlong tang shisien ha katei ka shnong, hynrei kiba bun ki jaka, ba kynthup ia ki ar tylli ki Bank, kiba don kiba shong marwei (quarantine), ka Bank Nongkyndong bad ka Apex Bank, la pynlong ia ka jingsiat dawai, da ka jing pynlut hi jong ka shnong bad dang ha ka sngi thohdieng, la siat dawai biang, ia baroh 4 tylli ki Bank, da ka jingbei pisa hi jong ka shnong.
Ym tang katta, la iathuh shuh ba ki don haduh mynta 3 ngut kiba shong jngai, ha katei ka shnong, kiba wan na ka thain shatei lam mihngi bad na kiwei ki jylla bad ia kitei, la hap ban sumar hi da ki trai iing, ha ka jing ia treilang bad ka shnong bad ki trai iing, ki hap ban pynbiang hi, ia ka bam ka dih bad ki jingdonkam nadong shadong jong kitei kiba sah ban shong jngai, ha la ki jong ki jong ki iing.
U bah Martamlin Pyrbot, Rangbah Shnong ka Qualapatty, ha ka jing iakren, u iathuh ba ki la don ia ka Covid 19 komiti bad ym tang katta, ki la don ruh 2, 3 ki long iing, kiba leh quarantine bad ia kitei, la ai bam ai sa hi da ka shnong, nangta ka shnong ka la pynkhreh ruh ia ka quarantine centre ha skul Sein Jaintia. U bah Pyrbot, u ong “Haduh mynta, ngim pat ioh jingiarap na ka sorkar, hynrei ngi dang pynlut hi na ka shnong bad ngim pat pan hi ruh”, ha kaba u ong ba ia ka bai sha bai dud, la bei da ka pisa shnong bad na ki nongshong shnong, kiba ialah ban ia kyrshan.
U bah Khrawbuit Ryntathiang, Rangbah Shnong Mawpat, ha ka jingiakren bad U Rupang, u iathuh ba ki don kumba 40ngut ki samla, kiba ju mih ban pahara ia ka shnong, ha ka shisngi shisngi, naduh ba don ka pakhang shnong bad u iathuh ba ia kitei, la pynbiang naduh ki jingsop khmat bad ki dawai sait kti ruh. Na bynta kitei ki jingtap khmat, la ai sngewbha 3hajar tylli na ka Deputy Commissioner bad don ruh, kiba ai da ki Block bad don ruh kiba ki thied hi na ka shnong, ia kitei ki jingdonkam bapher.
La iathuh ba ia ka bam ka dih, ka sha ka dud bad kiwei ki jinglut, ka shnong ka ju pynlut hi, da kaba la mang kyrpang da ka pisa kaba la ia noh synniang, na ka shnong lane ka Relief Fund bad la iathuh ba dang shen, ki la sam marbam ei sha ki 600 tylli ki longiing ha katei ka Shnong, na ka pisa jong ka shnong. Ym tang katta, la iathuh ba ka shnong, ka don ia ar tylli ki quarantine centre, kaba dei na bynta ki shynrang bad kynthei, la ka jong ka jong bad kin don lai ngut, kiba ka shnong kan hap ban sumar, ynda kin wan phai lashai ka sngi na Bangalore.
Ha kaba iadei bad ka jingiakhun ia kane ka khlam, la iathuh da U Rangbah Shnong, ba ki shnong, ki la ia treilang shispah na ka shispah bad u ong shuh shuh “Haduh mynta, ngim pat ioh jingiarap bad ngim pat pan hi shi naia ruh bad ka sorkar kam pat tyrwa hi ruh”.
Kaba U Rangbah Shnong, u sngew lyngngoh, ka long tang ha ka jingsiew pisa sha ki nongbylla, kaba ka sorkar ka la kular, ka bym pat iaid satia haduh ha kine ki sngi bad la iathuh ba tang na Mawpat, ki don haduh 1,084 ngut ki nongbylla, kiba la pynrung kyrteng, ha kaba ym pat don uwei ruh uba ioh haduh mynta ia katei ka pisa.
Ha kawei pat ka liang, U bah Borlick Suting, Rangbah Shnong Mawtharia, u iathuh ba naduh ba ka sdang kane ka pakhang shnong, ki ju phah pahara shnong ha ki 4 kynhun, ki nongshong shnong bad kitei ki ju pahara mar 3 kynta ha ka shisngi bad haba khein antad, ha ka shisngi, ki don 48 ngut kiba ap shnong. La iathuh ba ia kitei, ka shnong ka ju ai tang ka sha, man ba ki dep ia la ka jong ka bhah kam, tangba ia ka sha ruh, la ju ai sngewbha da ki nongshong shnong bapher jong ka shnong Mawtharia.
La iathuh shuh shuh ba na ka liang ka sorkar Jylla, kam pat ai satia ia kano kano ka jingiarap sha ki bor pyniaid shnong, lait noh tang ka jingiarap, na ka liang U Dr A War, DHS, uba la pynnoh T.5,000 bad katei ka dei ha ka por, ba u leit khmih ia katei ka shnong, ha ka por ba ka don ka nongpang, kaba ioh coronavirus. La ong shuh shuh ba ka sorkar Jylla, ka la iarap, tang da kaba ka pynbiang bam, ia kato ka long iing, ha ka por, ba ki ia shong jngai na shnong (quarantine), ha katei ka por jong ka jingioh pang jong kawei na ki dkhot jong katei ka iing ha Mawtharia.
U Rangbah Shnong, u ong shuh shuh ba hadien, ba ka shnong, ka la iakhun la lai bnai duna eiei nalade, kumta u kyrmen ba ka jingialeh pyrshah ia katei ka jingpang, kan nang ai mynsiem ia ka shnong, lada ka sorkar Jylla, ka mih ban iarap lang ia katei ka Shnong.
Lah ban pynkynmaw, ba ka shnong Mawtharia, ka la mad dalade ia ka jingpang coronavirus, ha kaba kawei ka nongtrei jong U Dr John Sailo, ka la ioh ia katei ka jingpang, tangba ka la jem noh ha ka jingsumar.
Phi don ban ong eiei?