Scholar Lawriniang
Nongthliew West Khasi Hills
Ha ka akor khasi naduh kulong kumah ki longshuwa manshwa jong ngi, ki la dep saindur ia ka long briew man briew jong ngi naduh na la rympei ia kawei pat ka rukom saindur kaba kham don burom don akor ha kaba ia dei bad ka long briew man briew ha la iing la sem, bad kata ka dei ka jingkhot ieit iano iano. Nalor ka kyrteng ba ki kup kum ka muhor ba la pyndait ha u/ka briew da ki kmie ki kpa, ngi don pat sa kawei ka kyrteng ba ju khot ieit ia u/ka briew ha ki bun jait ki kyrteng kiba ngi khot. Ngi lah ban khot ia ki Shynrang, Bahbah, Bahdeng, Bahrit, Bahnah, Bahduh, katba ia ki kynthei pat Kongieit, Kongnah, Kongthei, Duhduh, bad kiwei kiwei ki jingkhot jong ngi. Bad da kane ka rukom khot ieit ka long kaba paka bha ha kaba la pynithuh ia ngi ha iing ha sem khlem da kot shuh ia ka kyrteng wat shabar ruh kumjuh. Ki tymmen ki san ki ong, wat mlien ban khot da ka kyrteng ia kiba la heh la san, namar ba ka long ka ba ijah burom bad i longbiej ka rukom akor khasi.
Tangba nalor ki kyrteng ba ngi ju khot ieit ia ki khun ki kti ki ba haiing hasem, nga ju iohsngew pat bunsien sa kawei ka kyrteng kaba ki kmie ki kpa ki ju khot ia la ki khun khamtam eh ha ka por bitar “KHUN KA KSEW” kane ka dei ka kyntien byrthen ki kmie ki kpa ia la ki khun kiba leh tamsneng ia ki ne khun shangmakia, don kiba ong ruh “KHUN KA KSEW POHJAIT POHRATI” kane leilei kaba nang kham khor kham palat, ia kine ki kyntien nga dang shait iohsngew kat haduh mynta ha ki kmie ki kpa lane ha kiwei kiwei ruh kumjuh. Kane ka rukom kren ne tim ia ki khun da kane ka kyntien ka dei ka jingbakla la kat ka jingbakla sha ba palat. U don u wei u khynnah haba ka kmie jong u ka ong ia u Khun ka ksew u pat u pynphai ktien kylla phi ruh ka ksew. Lada ym kha ka ksew un mih na ei u khun ksew. Don bun ki kmie ki kpa kiba pyndonkam ruh ia ka kyntien ka akor kum ka akor ksew ki da pynianujor ia ki khun jong ki bad ka jinglong poh dor u ksew.
Dei hangne ba ong ka ktien, haba u Thyrnia u la lam u ksai u shu bud beit lane haba la lam ka Jeep ka trailer ka shu bud beit, Kata ka dei ka jingshisha. Lada ka long kumne ka la dep bakla lypa ka saindur ia ka burom akor ki khun ki kti naduh na la rympei. Ha ka jingshisha kum ki kmie ki kpa kim dei than ban shu pashait klumar than ia u thylliej khlem bai wai kum kine ki kyntien lane kiwei kiwei ki kyntien thawsha aiu re aiu ha khmat ki khun ne ha kiwei kiwei ruh kumjuh. Lada ma phi kum ki kmie ki kpa kum ki nonghikai phi la hikai lypa da kane ka rukom ia la ki khun, shano kan poi ka lawei ki khun ki kti jong phi? Haba ia u biej la hikai hi da u biej, ka ba sah ka long ban nang kham biej.
U Myllung H. Elias u la kyntu ban kiar katba lah na ka ktien “Kyn-Me Kyn-Pha.” U sneng, “Haba phi kren bad ki barit ne ki basan, pyndonkam barabor ka ktien “MAPHI”. Ka jingpyndonkam da ka kyntien “PHI” ka pynpaw ïa ka sur sngewrit jong u nongkren bad uba shah shkor ruh u sngewkmen, u sngewburom ïa u nongkren. U Myllung u ban shuh shuh, “Haba phi kren ne jubab ïano ïano, kren da ka sur kaba jem jai; ka ktien kaba jem ka pynduh ïa ka jingbitar.” Ka sur kren kaba khor ka long kumba ber da ka bih jong ka jingïasyam ïaman thma hynrei ka sur kren kaba jem jai jai ka pynthanda pynpeitmat wat ïa u ’riewmrad. Ka jingsneng tymmen U Radhon singh Berry ka ong: kynmaw dei ban ia ieit shipara, wat ia ong Mame, Mapha. Wat kren sniew ko hep namar ka long ka sang.
Ha ka pyrkhat saindur ba jylliew ka Jingsneng tymmen u khasi ka shem ba ka iing hi ka long kata ka shlem saindur ia ka longbriew manbriew, kaba ka ong:
Ko pyrsa ko iing bad ko khun ko ksiew,
Ale! shynrang, kynthei, ngan sneng eh rngiew;
Shong khop shiphang, peit beit baroh sha nga,
Baroh la ki ’tien sneng wat ju bakla.
Baroh kumne phi long shi para ho,
Kynmaw ruh ban la ieit lano-Iano;
Kumta lada ki kmie ki kpa kum ki nonghikai ba kongsan ha la rympei lada kim nang ban padiah ia u thylliej ne ia kano kano ka kam ha khmat ki khun, kaba ma ka ap ia ki khun jong ki ha ka ban sa wan khamtam haba ki khun ki dang lung bad rit rta ki dang ioh bat bha ia kaei kaei ba ki kmie ki kpa ne ki ba la heh la san ki hikai. Ym don ki jinghikai kiba khambha ban ia kaba pyni da ki kam bad ki nuksa ba bha.
Ko Mei ko Pa da kynmaw bha,
Shwa ba tylliej un riew
Wat ong khun ksew, kaba bakla
Akor long briew man briew.
Drakula says
kaba dei!!!!