Da I P/P Emlangmi Sapuh
Ngi im ha ki sngi ka khlam Corona bad ka long ka por kaba jynjar sat. Ki khubor ki pynpaw don ki ri ba ki lumjingtep ki la dap. Wat haba jia ka jingiap ym don shuh ki paralok, ki nongtep, kiba wan sngewlem bad pyntngen ia ki longiing kiba shem lanot, hynrei la shu ieh ia ki. Ngi shongkhop ha iing ryngkat bad ka jinglynga ka jingdukha ka mynsiem. Ngi iai khmih lynti ba kane ka khlam kan wai noh, hynrei ngim tip lano kane kan wai? Ngi iai khmih lynti ia u dawai ba dei bad kane ka jingpang, hynrei ngim tip lano ki riewstad kin shem ia uta u dawai?
Te kumba la lamkhmat haneng, hangne ngan ringdur ia ka jingpynpaw U Blei ia kaba rieh na ki jingphohsniew u syiem Nebukhadnessar. Kaba la pynshong nongrim na ka Kitab U Daniel
lynnong kaba ar.
Mynba u syiem Nebukhadnessar u la synshar ia ka hima Babilon, u la phohsniew ia ki jingphohsniew kiba phylla bad kane ka la pynkhuslai bad pynlynga ia ka mynsiem jong u haduh ba um nang iohthiah shuh. Te kumta, u la phah khot ia ki riewstad, ki nonglehbyrtong, ki nongkheiñ ksuid bad ki Khaldi ban iathuh bad ban batai ia ki jingmut barieh jong kita ki jingphohsniew. Hynrei kine ki briew kim lah satia ban batai ha u syiem ia ki jingmut jong ki jingphohsniew bad ka la long pynban ka jingsepei ia ka por. Kumta ula hukum ban pyniap ia ki riewstad baroh jong ka Babilon ba kynthup lang ia u Daniel bad ki paralok jong u. Hynrei u Daniel u la kyrpad ha u kapten jong u syiem ban ym pyniap ia ki da kaba kular ban iathuh bad ban batai ia ki jingphohsniew. U Daniel lem bad ki paralok ki la kyrpad ia ki jingisynei na u Blei ba un pynpaw ia kata ka jingmut ba la buhrieh. Kumta u Blei ula pynpaw ha u Daniel ia ka jingphohsniew u syiem ha ka jingithuhpaw mynmiet.
Na ka daw ka khlam, ka pyrthei ka lynga ka pisa bad ka lynñiar namar ba ym pat lah ban ioh ia uta u dawai uba iadei sbak bad kane ka jingpang. Kumba ka long mynta ka pyrthei ka ialeh pyrshah ia une u khniang jingpang tang da kaba bud ia ki jingbthah jong ka W.H.O bad ka sorkar lyngba ka health department, kum kaba shong ha ïing (quarantine), kaba bud ia ka social distancing bad kiwei de ki lad jingiada. Ka dei ia baroh ban bud ryntih ia kine ki jingbthah ba donkam hynrei kine ki jingbthah ki long tang ban iada ym ban pynkhiah.
Ka India mynta ka ioh jingieid bad jingiaroh na ki ri ba khraw ka pyrthei kum ka U.S, Russia, U.K bad kiwei tang namar ba ka iarap ban pynioh ia ki ia u dawai Hydroxychloroquine, hynrei une u dawai u dei tang u dawai ban iada. Katno tam lada don ki Ri ka pyrthei kiba lap ia uta u dawai uba iadei sbak bad kane ka jingpang (specific medicine to treat Covid-19) bad khlem pep kin long ki Ri kiba pawnam bad ka pyrthei baroh kan phai khmat sha ki.
Ki kynhun ba khraw ka pyrthei kum ka World Health Organisation (WHO), Indian Council of Medical Research (ICMR), Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI’s), bad kiwei ki iathuh ban shna ia u dawai (vaccine) kam dei ka kam kaba suk bad hadien ba la dep ban shna ruh hap ban iaid lyngba ki test (trials) bapher bapher ha shuwa ban ai dih ne injek ha ka met ki briew bad kan shim por la kumno kumno kumba 14 haduh 18 bnai ban pyndep.
Haba phai sha kitei ki khubor ngi sngewthuh shai ba kane ka khlam kan dang saphriang stet bad ka jingiap ruh kan nang kiew namar ka jingshimpor ban ioh ia uta u dawai. Haba kumta ngin leh kumno ban jubab ia kine ki jingeh? Ka jubab kaba shai ka long ngi donkam kyrkieh ia u dawai. Ioh lehse don ruh kiba ong ngim donkam dawai ngin shu shaniah beit ha ka mon u Blei, hynrei ban shu ong ne pyrkhat tang kumta kam pat biang pura. Kum kiba ngeit ngi tip ba ka jingsumar bad ka jingiada U Blei ka long kaba ha khlieh eh, ha ka juh ka por ngi donkam ruh ia ki nongsumar bad ki dawai ban dih. Ka ktien ka ong “ka jingngeit khlem ka jingleh ka long kaba iap” Jakob 2:26. Namarkata la iawer ia ngi ban leh eiei na ka bynta ban ioh kloi ia uta u dawai.
Ka ktien U Blei ka ong, 2 Petros 3:8 “Ha u Trai, ka shisngi ka long kum shihajar snem, bad ka shi hajar snem kum shisngi.” Kumta wat lada mynta ki riewstad ki shem ba kan shim por kumba 14 haduh18 bnai eiei ban ioh ia uta u dawai, ngim dei ban sheptieng ne duh jingkyrmen namar ngi don ia U Blei uba isynei. Kaba donkam ka long ba ngin leh eiei da kaba “ngin kitkhia ban bud bha ia ki jinghikai ka sorkar” bad kumjuh ban kyrpad ia ka jingisynei jong U Blei khnang ba un pynpaw ha ki riewstad riewshemphang ia ki buit ba thymmai ha ki laboratory ne ki jaka trei jong ki tang ha ki khyndiat por. Bad haba ong kumta ioh lehse don kiba artatien mynta ki ong em kam lah ban long ba ki lah ban pynioh ia u dawai tang ha kine ki khyndiat por! Hynrei kynmaw u Jisu u kren shai u ong “da ki briew kata ka bymlah, hynrei da u Blei kaei kaei baroh ka long kaba lah. Ngin duwai da ka jingngeit ba u Blei un pynpaw ha ki riewstad ia ki buit ba thymmai kumba U pynpaw ha u Daniel ia ki jingmut barieh jong ka jingphohsniew u syiem. Ngin iai dawai kumba u Daniel u duwai na ka bynta ka Jerusalem u ong “To peit iala ki khmat bad to khmih ia ka jinglongjot jong ngi, ym na ka bynta ka hok jong ngi hynrei na ka bynta ki jingisynei kiba khraw jong me”. Ngeit skhem ba U Blei un isynei ia ngi da ki jingisynei ba bymjukut jong U bad ngin ioh kloi ia uta u dawai khnang ba kan long ka lad jingiarap ia kito kiba ngat ha kane ka khlam bad ba ngin lah ban pynduh shisyndon ia u Corona Virus.
U Blei un kyrkhu ia phi.
Phi don ban ong eiei?