La thoh da u Ex.Rev.K.Langrin,
Seiñduli West Khasi Hills
Paralok, kitei ki kyntien, “Maipap ka bneng bad ka khyndew ia u bym sngewnguh” ki dei ki kyntien ba nga la shim na ka jingiathuhkhana shaphang ‘U Briew bad u diengsohsyrtet’. Ka jingiathuhkhana ka ong kumne:
Shisien la don uwei u briew uba la iaid ia lynti kaba jngai hapden ka jingshit ka sngi. Uta u briew u la thait ym don pyrthei shuh ryngkat ka jingtheh ka syep ka syar. Te u la wad ia ka jaka shongthait ka ban iada ia u na ka jingthang ka sngi. Hynrei um man lap satia kawei ruh ka jaka kaba u ibit. Ha kaba khatduh u la iohi ia u diengsohsyrtet uba ieng harud lynti. Ki tnad jong u ki pyiar bad ki sla jyrngam kiba rben. Te uta u briew u la shongthait hangta. Shipor u la sngewhun ka mynsiem namar ka jingkah syrngiew jong uta u dieng.
Katba u dang thiah lyndang hapdeng ka jingkah syrngiew jong u dieng bad ka jingbeh jem jai ka lyer synrai, u la khmied ia la ki khmat sha ki tnad jong uta u dieng la ki don ne em ki soh. Hynrei u khlem iohi wat uwei ruh u soh. Kumta, uta u briew u la sdang sa ban tim ia u dieng uba la iarap ia u hapdeng ka jingthait bad jingjrem ka bym lah batai. U da ong, “Khlem raiñ une u dieng, wat tang uwei u soh ruh um don ba ngan bam.”
Hangta u la iohsngew sa ia ka jingpynphai ktien jong uta u dieng, “Khlem raiñ ma nga ne ma me? Nga la ai jingiarap bad iada ia me na ka jingshit ka sngi, pynban mem sngewnguh ia nga. Kordit ia me u briew u bym sngewnguh.” Ka jingkren jong uta u dieng ka la pynkyndit bynriew ia uta u briew.
Ka jingkren jong u dieng ia u briew bad katei ka jingsneng “Maipap ka bneng bad ka khyndew ia u bym sngewnguh”, ka la urlong bad kan dang urlong ia ngi ki briew ha kane ka juk haram. Ha ka jingiohi ba rit jong nga te kiba bun ki Khasi jong ngi ki dei ki bym don jingsngewnguh ia kita kiba la lehbha ia ki. Dei na kata ka daw ba ka jaitbynriew jong ngi kam roi kum kiwei namar ba ngi dei ka jaitbynriew ba la tim da ka bneng bad ka khyndew.
Bun ki Khasi jong ngi ki bud ia ka nuksa jong kito ki 5000 ngut kiba U Jisu u la khawai da ki 5 tylli ki kpu barli bad 2 tylli ki dohkha rit. Hadien ba ki la bam kdang ki iashim bynta pynban da kaba pyrta, “Sah narphna ia u, sah narphna ia u.”
U Dr Sailo uba la khlad dang shen da ka jingtrei ka khlam Coronavirus u la lehbha ia kiba bun ki briew kiba pang ba shitom. Lada ym dei ia phi kiba pule ia kane ka jingthoh jong nga ruh lehse ia kiba ha ïing jong phi, ia ki paralok jong phi bad ia ki para shnong jong phi. Hynrei kaba sngewsih bad kaba pynkthang ka long ba haba la bna ba u la ioh ia ka jingpang Corona, bun kiba la kren beiñ bad kynnoh pop. Ha ka sngi ba ka sorkar ka la pynkhreh ban leit thang ne tep ia ka met jong u ki la mih bun kiba pyrshah. Kynmaw ko paralok, ioh don kiba pyrshah bad kiba kren beiñ ia u kiba la ioh jingiarap na Bethany hospital ban sumar haba ki pang ki shitom, kin sa shah tim ha ka bneng bad ka khyndew ha kawei ka sngi.
Nga kynmaw ruh ia ka jingjia ha u snem 2013 haba la syllad ka eriongbah bad u phria ia kiba bun ki shnong ha Mawshynrut Constituency. Bun ki ïing ki la shah pynjot ha u phria bad ka eriong. Te u bah Witting Mawsor uba dang shu jop shen ia ka ilekshon MLA, u la wad bun ki buit ki lad ban pynioh tin tap ïing na ka bynta ki ïing ba la jot mar 3 bad 4 bandle. Hynrei ynda ki la tap tin thymmai ia ki ïing, ki la thiah lyndang kum uta u briew hapoh ka syrngiew jong u dieng sohsyrtet. Ki da ong ia kine kyntien, “Ko tin, to thep tang ma phi ia ka vote sha u bah Witting ha u 2018. Ma ngi te ngin thep ia uta uba lah ban ai ha ka sngi thep vote mar 500 mar 1000 tyngka.” Ïa kiba kum kita ki riew haramjat ruh ka bneng bad ka khyndew kin sa ia trei lang ban tim bad maipap.
U don uwei u briew uba ia long paralok bad nga naduh ka snem 1989 ha Shallang.Ka jingiaieit jong ngi ka la long kaba jur katta katta. Te ha ka snem 2004 ki lehnoh ANVC ki la thoh ia ka shithi dawa pisa na u 80,000 tyngka. Kumta uta u paralok jong nga u la phet krad na Shallang bad u la wan rieh ha ïing jong nga ha Seiñduli. Hadien katto katne sngi u la pan kylliang pisa na nga 25,000 tyngka ban iarap seng dukan ha ïew Nongstoiñ. Te nga ruh nga la ai, namarba u kular ban sa pynphai ia ka pisa hapoh shi bnai.
Uta u briew u la buh dukan ha ïew Nongstoiñ. Hynrei hadien shi bnai u khlem pynphai ia ka pisa jong nga. Hadien ar bnai ruh khlem pynphai. Ynda la dap shi snem nga la leit ha dukan jong u ban pynkynmaw ia ka 25,000 tyngka ba u la pan kylliang na nga. Hynrei u la leh bunkam kum u bym kwah ia kren bad nga. Hadien lai snem nga pynkynmaw biang hynrei u ai daw da kumne da kumtai. Nalorkata, u la sdang sa ban kren beiñ ia nga. Te ha kaba khatduh nga la ong ia u ba ka kamram jong nga ka la dep, kaba sah ka long sa tang ka jingtim jong ka bneng bad ka khyndew.
Mynta haba u la iaid kiar noh na nga, u la ngat ha ka jingmaipap ka bneng bad ka khyndew. Ka ïing ka sem jong u kam long shuh, ka kamai kajih jong u baroh ki pulom lut.
Ym dei tang uta, hynrei nga la lap bun ngut kiba paralok kiba shetkylla. Ha ka por ba ki kyrduh bad la ngat ha ki jingeh ki wan wad jingiarap. Hadien ba ki la lait na ki jingeh ki kren beiñ bad pynlong nongshun pynban ia uba la iarap ia ki. Kiba kum kita ki ap sa tang ia ka jingtim jong ka bneng bad ka khyndew ha kano ma ka sngi. Bad ka nongkylliang kaba kham sniew, ka ap ia kaba snoh hapiew. Ynnai ia kren shuh ia ka jingleit dujok.
Phi don ban ong eiei?