Bah Staising Kharbteng
Ka jingjia kaba kynsan kynsan ba khlem poi pyrkhat ha kine ki sngi ha satlak ka pyrthei namar ka jingpang ne khlam kaba la tip kum ka Novel Coronavirus (Covid -19) ka la pynshaiong ia ka jingmut jingpyrkhat kiba bun balang halor katei ka phang.
Kumba ngi tip ba katei ka jingpang ka sdang na Ri China na ka jaka ba la tip kum ka Wuhan bad saphriang kylleng sawdong ka pyrthei ka la wanrah ia ka jingiap kaba da ki hajar bad ka jingshah ktah kaba shyrkhei. Ki Ri kiba la shah ktah palat na katei ka jingshitom kumba ka long mynta ki kynthup ia ka China, Italy, USA, Spain, UK bad kiwei kiwei .
Haba ngi phai sha ka Ri India ka jong ngi ngi sakhi ba kane ka jingpang ka la saphriang ha jan baroh ki jylla wat la ka dang duna haba ia nujor bad kiwei ki Ri ba la kdew haneng. Ka jylla Meghalaya jong ngi ka dang lait na ka jingshah ktah kat haduh ba phah ia kane ka khubor bad ngi kyrmen ba ngin nym shah ktah satia na katei ka khlam kaba la pynsuh jer ia ka pyrthei baroh kawei.
Ka sienjam ba la shim da ka Sorkar Kmie ban khangdam noh ne lock down naduh ka 25tarik u Lber, 2020 haduh ban da pynbna da kumwei pat ia ka leit ka wan, ka trei ka ktah ka la buh ha ka jingeh bad jinglyngngoh ha kaba nyngkong ia kiba bun balang , hynrei suki suki ngi iohi ba kiba bun balang ki sngewthuh wat hapdeng ki jingtynjuh kiba bun ia ka lynti ba la shim da ka Sorkar kum ka lad jingiada ban nym ailad ia katei ka jingpang khlam ban par sted ne saphriang.
Ngi sakhi ruh ia ka jingmyntoi ba la shim da ka Sorkar Kmie bad kumjuh ka Sorkar Jylla jong ngi ba katei ka khlam kam shym la ktah ia ka Ri India jong ngi kumba la shah ktah jur ki katto katne ki Ri ha ka pyrthei kaba ka jingiap ka la long da ki hajar bad ka jingioh ia katei ka khlam ruh ka la kham jur. Ngi duwai bad kyrmen skhem ba u Blei hi un da, ri bad sumar ia ka Ri India baroh kawei khamtam ia ka Jylla jong ngi na katei ka khlam ba shyrkhei.
Ha kum kane ka por jong ka jingeh bad jingtynjuh ia ki longiing kiba shem jingeh ban ioh ia ki jingdonkam, ngi sakhi ia ka jingmih shakhmat ki riew shimet, ki kynhun treimon sngewbha, ki kynhun niam, ki nongialam paidbah, ki tnat sorkar, ki nongialam shnong bad kiwei kiwei kiba la noh synniang ban ai ki lad jingiarap ia ki. Ha kane ka jingiarap don kiba la pynpaw lyngba ki lad pathai khubor bad social media, don pat kiba trei jarjar khlem da pynpaw pyrthei satia ia kita baroh, ha la ka jong ka jong ka jingsngewthuh ia kaba ngi sngewdei ban pynpaw ka jingsngewnguh ia ki baroh.
Ngi sakhi ruh ia ka jingnohsynniang kaba khraw ban ai ka jingkyrshan bad ban pyntyllun ia ka jingiaid beit iaid ryntih ha bun ki liang bad kumjuh ki jingiarap ha ki bynta bapher bapher da ki bor pyniaid shnong bad ki paidbah ia ki bor sorkar bad kumjuh ia ki para nongshong shnong. Don bun ki jinghikai kiba ngi ioh lyngba kane ka jingjia kaba wanrah ia ka jingkylla ha ka pyrkhat pyrdain ki briew ha ka trei ka ktah, ka jingiadei ha ka rep ka riang, ka pule puthi, ka jingngeit, ka jingiajan ha iing ha sem, ha ka imlang sahlang, ka mynsiem iatreilang, iarap markylliang bad kiwei kiwei ki bynta.
Ha man la kano kano ka jingjia ki don ki jingduh jingmyntoi, ki don ruh ki jingioh jingmyntoi, kumta hi ruh ngi lah ban ong ba kane ka jingjia kaba wan ha kine ki sngi ha ka Pyrthei, ha ka Ri bad Jylla jong ngi ki don ki jingktah ha ka trei ka ktah, ka kamai kajih, ka pule puthi bad kiwei kiwei ki bynta . Ki don ruh ki jingmyntoi ne jingiarap ba ngin lah ban jop ha ka jingiakhun ban ialeh pyrshah ia ka jingma kaba shyrkhei jong katei ka jingpang kaba la pynsuhjer ia uba bun balang.
Ka phang kaba kongsan eh ha kum kane ka por ka long ba wat hapdeng ki jingiakhun ne jingeh kiba bun kiba ngi ia kynduh ngi dei ban iai ai ka jingkyrshan ba radbah bad jingiatreilang ia ki bor synshar ha ka Jylla bad ka Ri baroh kawei khnang ba ka thong halor katei ka jingpang ne khlam kaba sar ia ka pyrthei salonsar kan long kaba jop da kaba bud ryntih ia ki kyndon ba la bthah da ka Sorkar ha bun ki liang ban lait na kino kino ki jingbabe ha ki por ban wan.
Kumjuh ruh ka sorkar ka donkam ban nang pynbha shuh shuh ban weng ia kino kino ki jingeh kiba lah ban ia kynduh katba ym pat weng pura ia ka jingkhangdam, kumba ka la thaw ki lad ki lynti ban pynbiang ia ka jingpoi ki marbam mardih bad kiwei kiwei ki jingdonkam ha ki por ba la dep.
Phi don ban ong eiei?