Da U Josper S Dura, Nongshken
Kren blum-blum u nongtim-knia-
Shiphang phi pynphuhmat
Shiphang phi pynlipmat
Ong sa uwei u nongknia uba shong kynrong hajan – ka tim – knia aiu me kaba kum kata, sngew kumba rwai samla pynban.
Ka “Thoh Team” – kata ka jingialehkai da kaba ia sait khnam kaba la kylla long ruh ka jingiakhalai namar ba la hap ban iathong pisa. La ju siat ia ki khnam sha ka sohpdung da ki Club kiba pher ba pher kaba ju long mynshuwa ha madan polo ha shillong harud ka surok kaba leit sha Lawmali. Kham hadien ka la mih ka iew ha kane ka jaka bad ka neh haduh mynta. Ka long ka iew kaba i-shitrhem bha ba la ia khleh lang u Khasi bad u dkhar. Kumta ka jingiasiat ka la kynriah noh sha kawei pat ka jaka. Ban iaid kane ka jingialehkai-khalai, ki nongthoh team ki lah ban thied ia ki number ha ka jaka iasiat khnam ne na kiwei pat ki dukan kiba don ha kylleng ka nongbah Shillong bad shabar jong ka ruh. Ha ka sngi ba long ka jingiasiat team, ka jingsiat khnam ka long ar sien, kata ka kylla step (first round) bad ka kylla miet (second round). Ka pisa kaba dei ban ioh haba pom (dividend) ka long kumne – Lada u nongthoh team ha ka first round thoh shi tyngka ia uwei u number, bad lada uta u number u wan, un ioh 80 tyngka. Lada dei ha ka second round un ioh 60 tyngka. Lada u nongthoh team u thoh kham bun tyngka ia uwei u number, ka dividend ruh kan nang heh katkum ka jingkhein ba la buh.
Nangta, ka don ruh kata ka thoh “Forecast”. Da kane ka rukom, u nongthoh team u pom forecast lada jia ba ki number ba u thoh ki iadei ne iahap thik ha ka first round bad ka second round. Ka Dividend jong ka forecast ka long kaba heh bha, kaba lah ban long hapdeng ka 4000 tyngka bad 4500 tyngka lada jia ba pom 1 (shi) tyngka. Katba nang thoh bun, ka dividend ruh ka nang heh. Ki nongdie number (bookies) bad ki nongthied number ki la bam lyndet lut ia ki ain bad ki rules jong ka thoh team, ym tang kine kiba la thoh hangne. Ia ka burom bad jingiaroh dei ban ai ia ki nongshem bad ki nongseng kiba nyngkong ia ka “Thoh Team”. Ka jingshem jong ki ia kane ka jingialehkai – iakhalai ka pynpaw ia ka jingdon jong ki ia ka bor jabieng kaba kham khlain bad tam ia ka jong kiwei pat.
Ka buit ne ka lad ban pom team:
Ban pom tang uwei u number na ki 100 tylli ki number ba la buh ka long shisha kaba jwat bad da eh tasam. Bun bah ki briew ong ba ka jingpom team ka shong ha ka nusip u briew. Haduh katno kane ka lah ban long ym lah ban tip ne sngew thikna. Don pat kiba ong ba ka jingpom team ka shong eh ha ka jingstad ban khein team. Ia kane ruh ym lah ban ong thikna namar ba bun bah kiba dawa ba ki long kiba stad khein team, niar eh ba kin pom team. Bun bah ka pisa jong ki ka la shu twa lehnohei.
Kumta, khnang ba ki para-ri nongthoh team kin lah ban pom team, nga don khyndiat kiei kiei ban iathuh kiba long ka jingpyn kynmaw ia ki por kiba la dep – sanphew snem mynshuwa nga la phohsniew ba nga la iohi ia ka jingiasiat khnam ha Polo ha ka madan ba ju iasiat team. Ynda haba la dep siat, nga iohi ba la niew ia ki khnam kiba la shei bad neh ha ka skum. U nongniew u la phut shispah shispah tylli ki khnam bad u sieh thup ia ki ha madan ha la ka jong ka jong ka jaka. Ynda haba u la niew ia ki khnam bym dap spah shuh u la kham ia ki ha la ka kti. Da kaba rah ia la ka kti sha jrong, u la pynbna ba wan u 22.
Ynda nga la kyndit thiah mynstep, nga dap da ka jingkmen kaba khraw haba nga kynmaw shai kdar ia kata ka jingphohsniew, hynne ka miet. Nga la mih kham kloi na la iing ban leit sha office. Ynda nga la poi ha Police Bazar, nga la thoh ia uta u number 22 sanspah tyngka (First round) bad ker ia u hapdeng da u nymber 21 bad 23 da kaba thoh tang shiphew tyngka uwei. Ynda nga la poi ha office nga shong khop ha la ka jong ka shuki. Nga long jai jai bha bad leh ia ki kam ba la aiti ha nga. wat ha ki paralok ruh ngam shym la iathuh ei ei shaphang kata ka jingthoh team jong nga ha kata ka sngi. Nga shu kbum khop ha lade. Hynrei hapoh ka mynsiem te nga don ka jingngeit kaba skhem ba ngan pom team ha kata ka sngi. Ngam don jingartatien ia kata ka jingngeit jong nga. Ha ka por janmiet shuwa ban pynbna ia ka result siat team, ka shu wan ka jingsngew-kyiuh ha nga. Ngam nud wat ban kylli ia ka result ka shu neh haduh ka step kaba bud. Ha kata ka step ynda la dep dihsha na iing, nga mih kai sha surok, bad hangta nga la iakynduh ia uwei u paralok uba iathuh ba mynhynnin u wan u 22. Nga la kylli bha ia u khnang ban thikna, “Phi ong u wan u 22 mynhynnin?” u ruh u ong, “Hooid kein”. Ha kata hi ka khyllipmat nga la dap da ka jingkmen bym lah batai shuh. Kat shaba nga peit, kiei kiei baroh ki shat itynnad ha ki khmat jong nga. Ha kata ka step ha ka lynti sha office, nga leit shim artad ia ka pisa na u nongdie number team 40 hajar tyngka ha ka jingiadon lang ki paralok jong nga. Ha kata ka khyllipmat nga sngew ba nga la kylla long u millioner.
Ka jingpom team jong nga kam dei tang ha katei ka sien. Ha ki bnai bad ki snem kiba bud ter-ter hadien, nga la ju pom kumba 30 sien ei ei. nga long uta u briew uba lah ban teh lakam bha ia la ki jong ki jingkwah. Ngam ju thoh team man la ka sngi. Nga thoh ha kita ki sngi ba nga phohsniew dairek (iohi number ha ka jingphohsniew), bad niar eh ba ngan fail haba la mih ka result. Ka la don ruh kawei ka sngi ha kaba nga la pom forecast. Ha ka first round wan u 17 bad ha ka second round pat wan u 93, thik kumba nga la phohsniew lypa. Nga la ioh ei ha kata ka sngi 45 hajar tyngka. Nga sngew ha kata ka por ba ka pyrthei ka dei ka jong nga lut.
Ban long u nongthoh team uba jop, ym donkam ban long u stad khein-team uba nep jabieng, ne ban pyniadei, pynkup ne pynkap bad ki number ha kiei kiei kiba phi iohi ha ka jingphohsniew kum ka nuksa, haba phi iohi ba iaid lai ngut ki shynrang, phin ong, kata lashai te un wan u 36 ne 63. Kane ka jingphohsniew kaba kum kane ka long ka bymler bad bym lah ban shaniah. Kan shet shukor ia phi bad pynum ei ia ka spah ka hajar jong phi. Ong u riewstad – wat tei iing halor u shyiap, bad wat long u nongiakhalai ba la shoh kynshoit ha ka jingsngew kulmar bad jingsngewshit ka khlieh. Be calm and don’t be a compulsive gambler. Shibun ki briew kiba kylla biej bad kylla mrad da kaba ki ngeit ba kin pom team man la ka sngi.
Khlem da khyrwit lymmuh shuh shane shatai, nga nud ban ong beit phrak ba, ha ka jingshem jong nga, dei ka jingphohsniew dairek (kaba iohi ia ki number ha ka jingphohsniew) kaba lah ban pyn pom team ia u nongthoh team. Tangba dei ban don ka jingngeit kaba skhem bad bym lah pynkhih ba uta u number ba ngi iohi ha ka jingphohsniew un wan beit lashai. Ngim dei shuh ban ngat ha ka jingpynkulmar jingmut jong kiwei pat ki paralok. Hynrei ngin bat skhem triang ia la ka jong. Don ka bor ba phylla ha ka jingngeit. Sa kawei kaba donkam eh lada ngi kwah ban long ki nongthoh team kiba jop, kata ka long ba horkit hordang ngim ju dei ban iathuh briew ia la ki jingphohsniew ba ngi iohi ia uta uta u number. Shisien ba la pyllait lyer, tang katta ka rngiew ne ka bok ka ruriang jong ngi ka la her noh sha basep ka sngi.
Ha shuwa u snem 1982, ka “Thoh Team” ka long ka kam leh tuh bad be-ain. Ki pulit ki ju leit beh briew ha madan iasiat team ha Polo. Ju mih ka jingiakynbur bad jingher krad ki briew hateng-hateng. Hynrei haba ka sorkar ka shem ba ka long kaba da eh bad jwat than ban pynduh ia ka “Thoh Team”, ka shu thaw noh da ka ain ban ioh khajna ei na kane ka kam. Kumta ha u snem 1982 ka la thaw bad pynlong ain noh ia ka “Thoh Team”. Bad ha une u snem (2019) ka la pynkylla ruh katto katne ia ka kyndon jong kane ka ain.
Ka “Thoh Team” ka long ka jait jing ialehkai-khalai kaba iaid jar-jar. Ym don jing iakaw-kaw daw-daw wat ha madan iasiat khnam ruh. Ha ki dukan die number lei ha nongbah Shillong bad shawei, ka long hi kum ka kam leit thied mit-mit, sikret ne biri. Jai jai khlem bun ktien ka kam ka iaid man la ka sngi, lait noh tang ha ki sngi shuti bad Robibar. Lah ban ong namar kata ba ka “Thoh Team” ka dei ka jingialehkai-khalai jong ki riew donburom. Lah ruh ban pyniasyriem ia ka bad ita i wahduid hapoh khlaw iba kren briew kumne –
Ki briew ki wan,
Ki briew ki leit;
Nga te junom nga tuid.
Ka jingkylla ha ka jingim ka shu wan kyndit khlem poi pyrkhat. Ha ka janmiet jong ka 14 tarik u Risaw (October) 1983 (sngi Thoh dieng) ma nga bad ki lai ngut ki khun rit jong nga ngi ia shongkai halor ka madan tnum iing ba la ker kper skhem baroh sawdong. Ha une u bnai ha thain Ri War jong ngi ka mariang ka dang lam shit, hynrei ka suinbneng te ha kata ka sngi ka shai kdar kdar bad kiei kiei kiba don sawdong jong ngi ki paw itynnad. Nangne na jaka shongkai lah ban iohi kyndiang ia ki them ba itynnad ka District Sylhet (Bangladesh), ia kitai ki lum ba jngai ba – itynnad ka Ri Jaintia shaphang mihngi, bad ia ka sawdong sawkun ki jaka ba hajan ba dap da ki khlaw ba jyrngam iohi ruh ia ka dongdit (horizon), ka kut-bneng ha kliar jong ki lum kiba jngai. Ka la long ka jan miet kaba sngewtynnad da shisha. Sa shiphang katba ngi dang ia kren biria ia kane katai, wan kiew suki suki u lyoh khyndew na ki them wah. Bad u tap lup lin ia ka tnum iing jong ngi bad ia ngi ruh. Ngi sngew ba ka met ka phad ka la lam khriat kaba pynsngewbang ia ngi. Ha kata ka khyllipmat ngim iohi ei ei shuh bad nga sngew kumba jngi ha u lyoh. Ka jingtap lyoh ka neh tang shipor, bad hadien kata ka suinbneng ka shai biang, bad ka sngi ka la jan sep sa tang ba kynnoh sha lyndet jong ki lum. Ha kata ka miet halor la ka jingthiah, ka khlieh jong nga ka la bun kam bha ha kaba pyrkhat shaphang kane ka jingjia (phenomenon). Ynda la kham miet, nga iohthiah noh. Ka step kaba bud ka long kaba donkam bha bad kaba sah kynmaw ha ka jingim jong nga, namar dei ha kane ka step ba nga la rai kut ban ym thoh team shuh lano-lano ruh. Bad nga la pyntreikam ia kane ka rai haduh mynta mynne. Mynta nga im, nga khih nga ksar ha la ka jong ka shnong ryngkat bad la ka iing ka sem, ka kur ka jaid, ki para shnong para thaw, bad khamtam bad uta uba la ieit ia ngi da ka jingieit kaba bymjukut.
Phi don ban ong eiei?