19tarik, ka sngi ban rai ILP

Bah RM Shabong

Ka sorkar Jylla, la sngewthuh ba ka don jingthmu ban pynlong ia ka dorbar kyrpang ha ka 19tarik mynta u bnai, na ka bynta ban rai halor ka mat jong ka inner line permit (ilp) bad lada katei ka urlong, kumta katei kan dei ka sngi kaba khraw bad kaba kyrpang, na bynta ka jaitbynriew Khasi Jaintia bad ka Jylla hi baroh kawei.

Ka jing iakhih ILP, ha ka Jylla, katba kynmaw, ka la sdang naduh u snem 1987 bad katei ka dei ha ka por jong ka jinglong nongialam jong U bah Bull N Lyngdoh, uba dei u nongialam barim jong ka KSU, hynrei ki jingmut jong ki nongialam sengbhalang, kim shym la rung satia ha ki shkor jong ka sorkar bad kaba kham sngewsih, ka long ba kiba bun na kito ki nongialam, kiba ju pyrta jam na ka bynta ka ain ILP bad kiwei, ki jah kyrteng noh, ynda haba ki don ha ka bynta ban thaw ain ha ka sorkar Jylla bad kitei yn da ki la poi ha iing dorbar, ki kylla noh ki nongthaw pisa bad ki nongthaw shuki bad katei ka dei ka jingduh kaba khraw ia ka jait bynriew Khasi Jaintia baroh kawei.

Kumba la iakren baroh shi katta, ngim pat ju lap, ba kan don wat kawei ruh ka sorkar, kaba mynjur ban pyntrei kam ia ka inner line permit (ilp) bad ka daw, ka long (imat) ba ki seng sain pyrthei, ki shah mana ha ka hynmen jongki, kaba don ha Assam ba kim bit ban thaw ia katei ka ain, namar ba ka Assam, ka kwah ban iasam lem ia ki poiwir sha kane ka Jylla.

Mynta ngi donbok ba U Conrad Sangma, myntri rangbah ka Jylla, ula shim ia kane ka rai kaba kongsan bha bad kata ka long, ba un khot ia ka dorbar kyrpang, ban iakren ia ka ILP bad kane kan dei ka jingjop ia ka sorkar jong U Sangma bad ki paralok jongka, kiba don ha ka sorkar MDA bad hap ruh ban ai burom ia ki sengbhalang, kiba la ioh mynsiem ha kane ka kynti, wat la ki la ju pheil ha ki phew phew snem ba ladep, kynthup ia u snem jem daw jong u 2013.
Ngin nym pat iakren, ia kaei kaba ka sorkar India, kan leh bad kan ithuh ia ka mat ilp jong ka Jylla, hynrei ngi dei shwa ban sdang na la iing bad ynda haba ngi la ia tylli lang kawei, kumta ngin sa peit ia kaei kaba ka sorkar India kan leh bad katba ka jia, kane ka dei ka khyllipmat kaba donkam bad kaba kongsan shi katdei eh, ia ki trai shnong Khasi Jaintia, Garo, ba kin pynbor ia ki nongmihkhmat jongki, kiba dang byrie haduh ha kine ki sngi, ba kin shim ia katei ka rai ILP, kum ka mat treikam kaba kongsan tam.