AIS Suja
U Blei u la ai ia u khun na Israel, ban pynim ia ki jaidbynriew ka pyrthei
baroh. U Blei u la mut ruh ban pyllong syiem ia ka Israel bad synshar halor ki ri ka pyrthei bad kan long ma ka ka syiem ha ka pyrthei, namar ha Israel ki don ki briew jong u Blei kum u Abraham, u Isaak bad u Jakob bad kiwei, bad dei namar ba u Blei u la dep kular ha u Abraham bad ki kaba ong – “Ha u symbai jong me yn kyrkhu ia ki jaidbynriew ka pyrthei baroh” ki kam Apostol 3:25.
Ka por ka la jia, “Haba la jia ka ia ba biang u Blei u la phah ia la u khun uba la kha na ka briew, ia uba la kha hapoh ka hukum. Galatia 4:4, mynba dang trei kam ki ain u Moses. U Blei u la phah ia u khun (Jisu Khrist) sha ka pyrthei lyngba kawei ka jaid bynriew Jiw ha Israel. Kumta ka ong ka ktien u Blei : “U la wan sha kiei kiei la ki jong (jaid bynriew Jiw), kita kiba dei la ki jong kim pdiang ia u” Ioannis 1:11.
La kha ia u Jisu ha Israel ha Bethlehem Judia, “U la don ha kane ka pyrthei ka pyrthei ka la don bad u pynban ka pyrthei kam shym ithuh ia u” Ioannis 1:10. Ki Jiw ha Israel kim ithuh ba uta u Jisu u dei u khun u Blei ba la phah da u Blei na bneng, kim shym pynbna ne ngeit ha ka kyrteng jong u, hynrei ki kyntait pynban ia u.
Ka jingkyntait jong ki Jiw ia u Jisu Khrist ka long ka jingduh bakhraw jong ki, namar ki la ialeh pyrshah ia ka jingpynim bakhraw. Na kata ka daw u Jisu u hap ban phai sha kiwei pat ki bynriew ka pyrthei ba kin pdiang ia u. ka ktien u Blei ka ong – “Hynrei kat kiba la pdiang ia u, ha kito u la ai bor ban long ki khun u Blei, kata kiba ngeit ha ka kyrteng jong u (ha ka kyrteng Jisu)” Ioannis 1:12. Kiba ngeit ha ka kyrteng u Jisu dei ban kha pat ia ki: “Kiba la kha ym na ka snam, lymne ka mon ka doh, lymne ka mon u briew, HYNREI NA U BLEI” Ioannis 1:13.
Kumta ka jingkyntait jong ki Jiw ia u Jisu, ka long pat ka lad ia ki Jentil (bym dei Jiw) ban pynim ia ki lada ki ngeit bad pdiang ia u Jisu namar ha u Blei te ym don Jiw ym don Jentil ym don Krik. Ka jingkyntait ki Jiw ka la pyllong ia u Blei ban sngewsih bad bitar halor kane ka jaid bynriew. Dei na kata ka daw ki Jiw ki la sakma sha kylleng ka pyrthei bad ki laduh artad ia ka Temple haba la thang ia ka khlem da iehnoh maw halor u maw ha ka snem 70 A.D.
Mynba u Jisu u dang don ha ka pyrthei, u la leh shibun kiei kiei, u la leh ki kambah kam phylla, ula beh ia ki ksuid u la pynim ia kiba iap, u la pyniaid ia kiba dkoh, pynpeit ia kiba matlah bad shibun kiwei pat ki kam phylla.
Bun na kine ki Jentil ki pdiang hynrei ki Jiw ki kyntait bad kren bein ia u haduh ka jingsah narphna. Mynba u Jisu u dang don ha pyrthei u la ong ba ia kine ki kam bah baroh u briew ruh u lah ban leh. “Shisha shisha nga ong ha phi, uta uba ngeit ha nga, kita ki jingleh kiba nga leh, uta ruh un leh bad kham khraw ia kine un leh” Ioannis 14:12. Ia kane u Jisu u la kren ha ki synran bad ha ki Apostol ha kito ki por, hynrei u kren ha ngi ruh mynta da ka ktien jong u.
Hadien ba u Jisu, u la kiew noh sha bneng, u la ai bor ha kito kiba ngeit kiba pdang ia ka ktien jong u lyngba u Mynsiem Bakhuid ban leh ia kine kiei kiei. Kumta ngi iohi ba hadien ba u Jisu u la kiew noh sha bneng ha u lyoh ki Apostol ki la leh shibun ki kambah bad jingphylla uwei na kita dei u Petros bad u Ioanis, u Petros u la pynkhiah ia uba dkoh, u Petros u ong – “Ha ka kyrteng u Jisu Khrist uba na Nazareth, to iaid. Uba dkoh te u la ieng u la iaid, ki Jiw bad ki Pharisi ki sngew phylla ia kane. U Petros u ong – ko rangbah Israel balei phi sngew phylla ia kane? Balei phi ia khmih phylla namar ym dei da ka bor ne jingriew blei jong ngi, hynrei uta u Blei jong u Abraham, u Isaak u Jakob, u la pyndon burom ia u khun jong u – U Jisu, ia uba phi la aiti noh, phi la len ia u hakhmat u Pilat, phi la len ia uba khuid uba hok, ia u Syiem ka jingpynim phi la pyniap noh ……. Ngi ngi long ki nongphla. Kata ka jingngeit kein kaba ngeit ha ka kyrteng u Jisu, ka la pynkhiah ia u hakhmat jong phi baroh” Ki kam ki Apostol 3:1-16.
Hangne ngi iohi ba ki Jiw ki peit lyngngoh ia ki kambah ba la leh da ki Apostol ha ka kyrteng u Jisu, namar ialade kim shym pdiang ia ki jinghikai u Jisu Khrist bad kim ioh ruh ia kane ka bor phylla. Dei ka jingbymngeit bym pdiang ia u Jisu Khrist ki la duh noh ia ki kambah bad ia kiei kiei kiba ki dei ban ioh. Na kata ka daw u Petros u ong ha ki Jiw “Nga tip ba na ka jingbymtip phi la leh ia kata, ki nongsynshar jong phi ruh ki leh” ki kam ki Apostol 3:17.
Namar kata uno uno uba kwah ban ioh ia ka bor na u Blei, u dei ban ngeit bad pdiang ba u Jisu u dei u khun jong u Blei da kaba ngeit ha ka ktien jong u Blei namar ha ka ktien u Blei, u don u Blei, u Apostol Petros u ioh ia kane ka bor ki kam bah dei namar u ngeit bad u pdiang. Kumta ha ki Jiw u la ong – “To kylla kaba mut to wan phai khmat ruh ban ioh pyndam noh ia ki pop jong phi” ki kam ki Apostol 3:19.
Kane kajuh ka ktien ka dang kren bad ka khot ia kito ki bym ngeit mynta, ba ki dei ban kylla kaba mut (repent) khnang ba u Blei un pyndam noh ia ki pop ia kiba u la thoh mynta ha ka kitab ka jingiap, da kaba pdiang kloi ba u Jisu u dei u khun jong u Blei uba la wan khnang sha kane ka pyrthei ban pynim, pyllait ia ki briew na ki bor ki ksuid bad u soitan bad ka pop. U Blei um dawa ei ei na u briew, hynrei tang ka jingngeit, tang ban ngeit ba u Jisu u long u khun u Blei, uba ka kyrteng jong u ka long halor ki kyrteng baroh, bad ha ka kyrteng u Jisu ki khohsiew kin dem khrup, u thylliej un phla ba u Jisu u dei u Trai” Philipi 2:9-11.
“U Blei um shym la phah ia u khun sha ka pyrthei ba un pynrem ia ka pyrthei, HYNREI BA YN PYNIM IA KA PYRTHEI DA U” Ioannis 3:17 – “Uta uba ngeit yn ym pynrem hynrei u bym ngeit u la rem lypa” Ioannis 3.
Ki dak ka por ki long hajan ba u Jisu un wan pat sha kane ka pyrthei. Un wan, un hiar ha u lum ki Olives pyrshah Jerusalem” Sekharaiah 14:1-4. Dei hangta kein ba ki Jiw ne Israel kin sa tip bad pdiang ba u Jisu u dei pleng u Messiah jong ki ia uba ki la kyntait 2000 snem tam. Ong u Jisu “Kin ia khmih ha nga ia uba ki la sum bad ki Jiw kin iam briew namar u Messiah jong ki ……. Ha kata ka ngi kan long kaba iam briew kaba khraw ha Jerusalem” Sekharaiauh 12:10-11.
“Kata ka ia ka la jan” Jingpynpaw 1:3.
Phi don ban ong eiei?