“Kaei ka jingim briew?”

AIS Suja

Kaei ka jingim u briew? Ka long kaba lyngkot tang kum ki khniang kiba par hangne ha sla pyrthei, khamtam ha ki pateng ba mynta ha ki por mynshuwa, ki briew ki kham im slem kum ha ki por ka testament barim, u Noah u la im 930 snem, u Seth 912 snem, u Enosh 905 snem, u Mahalalil 895 snem, u Enokh 365 snem, u Methuselah 969 snem.

Kine ki long tang katto katne ki rta briew mynba ka pyrthei ka dang sotti. Hynrei hadien ka jingbymman ka pyrthei, la nang pynlyngkot ia ki rta briew ter ter haduh mynta.
Ka Kitab Salm u David la ong, “Ba ngi pylleit ia ki rta ki snem jong ngi tang kum ka jingiathuhkhana kai. Ki sngi ki snem jong ngi ki long tang 70 snem; namar ba khlain eh te 80 snem”. Salm 90:9-10. Thik ka la long kumta. Mynta lei niar eh ban shem kiba 80 snem ha ka met ba koit ba khiah. Ha ki rta kiba lyngkot, pynban ka jingsarong ka long tang ka jingshitom bad ka jingsngewsih; naba ka la duh shen, bad ngi her noh” Salm 90:10.
Haba pyrkhat ia ki rta briew mynta ka long shisha kaba snewsih ban pyrkhat ba u Blei u la pynlyngkot ia ki sngi ki rta bad 80 snem, namar ba khlain eh, bad kaba tam nangta te ym nang leh ei ei shuh.
Dei halor kane kajuh ka nongrim ba u Job u ong ha u Blei “Ah to kynmaw ba ka jingim jong nga – ka long ka lyer” Job 6:7. U Eklesiastis u ong – “Namar ki sngi jong u briew baroh ki long tang ki jingsngewsih bad ka jingtrei shitom jong u, tang ka jingkhuslai, wat mynmiet ruh ka dohnud jong u kam shongthait, ka long kaba thala” Eklesiastis 2:23.
U Job ruh u ong shaphang kane. “Nga isih ia la ka jingim, ngam kwah ban im junom: iehnoh ia nga, namar ki sngi ka jingim jong nga ki long kiba thala” Job 7:16. Ka mut ba hapdeng ka jingim lyngkot u briew u dap tang ki jingeh jingjynjar kein. Teng teng u Job u ong – Balei ngam shym la iap noh naduh ka kpoh? Balei ngam shym la dkut mynsiem? Balei ki khohsiew ki pdiang ia nga? Balei ki jymbuin ba nga buin? Job 3:11-12. Dei halor kane ka bynta ba u Job u puson shaphang ka jinglyngkot ki rta briew katba ki por ki nang iaid. Ka ktien u Blei ka ong – “U briew ba la kha na ka briew, u long uba khyndiat ki sngi, bad uba dap da ka jynjar. U wan mih kum u syntiew, te la ot noh ia u: u phet noh kum ka syrngiew, bad um neh” Job 14:1-2. Ka daw ka long namar ba u Blei u la buh te, u la pynlyngkot ia kita ki sngi kein. Na kata ka daw, u phet noh kum ka syrngiew, bad um neh, bad ym don uba lah ban bat ia ka mynsiem u briew na u naba ka long ka bynta u Blei. Eklesiastis 8:6-7.
Kumta, u Blei u la kren, ym lah pynkylla shuh. U la buh ia ki rta briew mynta kiba lyngkot tam. Teng teng ha ki rta ka por u briew u leit noh um neh ong ka ktien u Blei. Ka doh, kam neh slem hangne ha pyrthei. “Ka doh baroh, ka long u phlang, bad ka jingitynnad jong ka baroh ka long kum u syntiew ka ryngkew. Uta u phlang u iap tyrkhong, uta u syntiew u tlor noh, namar ka jing pyrsad u Trai ka beh halor jong u: da shisha u paidlang u long u phlang, uta u phlang u iap tyrkhong, uta u syntiew u tlor noh: HYNREI KA KTIEN U BLEI JONG NGI KAN NEH JUNOM” Isaiah 40:6-8.
To tip namar kata ba ka jingim briew ka long tang shipor kum u phlang bad u syntiew, mynta u phuh la shai u tlor noh, teng teng u tlor noh khlem por khlem poi pyrkhat ka daw ka long namar u Blei u la buh ka ktien ba ka doh baroh ka long tang kum u phlang u syntiew bad kane ka dei ban jia long ia uwei pa uwei, bad ka ktien ba u la kren ka dei ban neh junom.
Dei halor kane ka bynta ba ka Kitab Salm u David ka ong – “To hikai ia ngi ban niew ia ki sngi jong ngi, kumta ba ngin pynioh ha ngi ia ka dohnud ka jingstad” Salm 90:12.
Ka mut ba ngi dei ban pyrkhat ia la ka jingim ban kiar na ki jingsniew ba bun jait, hynrei ban wad ia ka mon u Blei ia ka jingstad ba kynja Blei khnang ban pynim ia la ka mynsiem na ka dujok shyrkhei, namar ka jingim briew kam thikna hangne, donkam ban pynbeit ia la ka jingim ban ioh ka donud kaba stad ban pyrkhat shaphang kaei ka jingim?.
Namar ia kaei kaei kaba u Blei u la kren kata kan jia long. “Namar uei uba lah ban pynbeit ia kata kaba u la pynkdor?!” Eklesiastis 7:13.
“Nga la kren, te ngan pyndep ruh ia kata. Nga la thmu te ngan leh ruh ia kata” Isaiah 46:11.
Te kumta, ia kaei kaba u Blei u la kren, un leh un pyndep, bad ym don uwei pat uba lah ban pynbeit ne pynkdor lait noh na u Blei hi marwei.
Kumta ka jingim briew, ka shong ha ka kti u Blei, katkum ki por, ki rta, ki kynta ki minit ki sekhon ba u la buh kein.
U Eklesiastis u ong – “Nga tip ba kaei kaei baroh ia kaba u Blei u la leh, kan neh junom. Ym lah ban pyllang ei ei (+) ha ka, lymne shim noh (-) ei ei na ka: U Blei u la leh ia ka, ba KI BRIEW KIN TIENG HA KHMAT JONG U” Eklesiastis 3:12-14.