Ka kyrwoh sha ki para nongrep ka Jylla

Na

U Commander Shangpliang

President, Hill Farmer Union (HFU), Central Body.

Sha ki Para Nongrep ka Jylla.

Da ka Mynsiem jong ka jingsngewkhia, nga phah ia kane ka kyrwoh sha ki Nongrep ka jylla ba kin tip ba ki nongrep kim dei ban sngew shah ieh khunswet namar nga tip ba ngi iakynduh ia ki jingeh kiba wanrah ia ka jingduh jingkyrmen ia ka mynta bad ka lawei jong ki khun ki kti ki jongngi.

Wat la nga dei u Nongshna phlim khasi, hynrei kum u nongthoh khubor bad kumjuh ruh kum u khun jong ki kmie ki kpa Nongrep na ka shnong Nonglynkien, South West Khasi Hills District, Mawkyrwat nga tip ia ki jingeh jong ki nongrep ha ka jylla khamtam hadien ba ngi la lah ban pynlong ia ka Dorbar bah jong ki nongrep (1^st Meghalaya Famers Parliament) ha u Nohprah 2018. Hynrei wat hapdeng kiba bun ki jingeh ba ki nongrep ki iakynduh ym ju don ki ban mih shakhmat ban pynsawa ia ka sur kaba u Nongrep u angnud ban pynsngew ha ki bor sorkar. Kumta nga la rai Rangbah ban shim ia kane ka lyngkor kaba khia kum u nongialam jong ki nongrep ha ka jylla.

Kumba nga la ong ba namar ba ym ju don ba kren halor ki jingeh jong ki nongrep bad khamtam ialade nga dei u khun nongrep ngam banse ban kren halor ki jingeh jong ki nongrep bad nga la shimti ruh kum u President jong ka Hill Famers Union (HFU) bad nga sngewkmen ba mynta nga la phai biang sha ka rep wat la baroh shikatta nga la phaidien noh. Ka HFU ka dei ka seng kaba la dep register naduh u snem 1992 bad nga ai ka burom ia ki nongialam kiba mynshuwa kiba la trei shitom ban kyntiew ia ka rep ka riang ha ka jylla.

Kaei ka Hill Farmers Union?

Ka dei ka seng nongrep ka ban iakhun halor kiba bun ki jingeh jong ki nongrep, la ka long halor ka jingbym ioh symbai, ka jingbym ioh sboh, ka jingbym biang ka um, ka jingshah khniot dor, ka jingshah ot kilo, ban wanrah noh ia ka ain halor ka rep ka riang, ka jingbym biang ka iew ban ban pyniaid ia ki mar rep, ka jinghiardor jong ki mar rep, ka ri jingri, ki mrad bad ki dohum, bad baroh ki jingeh kiba ki nongrep ki iakynduh ha ka jylla.

Kine harum ki dei ki katto katne ki mat jingdawa ba kongsan kiba kum ka seng ngi la buh hakhmat ka sorkar na ka bynta ka jingmyntoi jong ki nongrep .

1. Ba ka sorkar kan buh noh da ka komishon na ka bynta ki nongrep (Famer Commission).
2. Ban dawa na ka sorkar ba kan pynbna ia u snem 2019 kum u snem jong ki nongrep (Year of the Famers)
3. Ban dawa na ka sorkar ba kan thaw noh da ka ain ban khang pyrshah bad mana ia ki nongkhaii kiba ju mylien ban ot kilo be-ain ia ki mar rep.
4. Ban nym khniot bein ia ka dor da kaba pyntreikam ia ka Minimum Support Price (MSP) bad ban thawlad ban pyniaid iew ia ki mar jong ki mar rep (marketing) khamtam ban shalan sha Bangladesh.
5. Ban mang tyngka kham bun ia ka tnad ka rep ka riang bad ki tnad sorkar kiba iadei bad u nongrep bad ban pynbiang ia ki symbai, sboh, ka um, bad ban pynbiang ia ki stad ban sumar ia ki mar rep haba ka don ka jingiap bam khniang.
6. Ban wanrah noh ka ain halor ka rep ka riang (Agriculture Policy).
7. Ban pyntreikam noh ia ka Crop Insurance Scheme.
8. Ban hikai ki nongrep ba kin pynmih symbai hi ia baroh ki jait mar rep.
9. Ban map noh ia ka ram jong ki nongrep bad ban ai jingiarap halor ka jingpynjulor jong ka bor mariang.
10. Ban wanrah ia ki processing unit nalor kiwei kiwei de ki jingdawa.

Aiu ka HFU ka la lah ban leh ha kine ki khyndiat snem?

Kumba nga la kdew haneng, hooid ngi la lah ban pynngeit ia ka sorkar ba kan pynlong ia ka Dorbarbah jong ki nongrep 1^st Meghalaya Farmers Parliament ha ka 4 bad 5 tarik u Nohprah, 2018 ha Shillong ha kaba ki nongrep dalade hi ki la kren halor ki jingeh hakhmat ki ophissar bad ha ka sorkar bad ngi la pynkhreh ia ka dorkhas bad ngi la leit rah ruh ia ki mat jingdawa sha ka sorkar kumba la pynpaw hi da ki nongrep lyngba kane ka Farmer Parliament bad ka sorkar ka la mynjur ban pynlong ia kane ka Farmer Parliament man la u snem.

Hooid kumba ka HFU ka la dawa, ka sorkar ka la kular ban pyntreikam ia ka Farmers Commission bad ngi la iohi lyngba ruh lyngba ki lad pathai khubor ba ka sorkar ka la mynjur ruh ban  pynbna kum u snem jong ki nongrep (Year of the Farmers ia u snem 2020.

Ngi la iakhun ruh halor ka jingthombor jong ki nongkhaii da kaba ot kilo be-ain ia ki mar jong ki nongrep, wat la ia kane ka mat ym pat lah ban jop, hynrei na ka jingiakhun jongngi ka la don ka jingmyntoi na ka bynta ki katto katne ki nongrep kiba nud ban kren ia ka jingshisha ba u Syiem u la pynmih ia ka hukum ban nym shah ot kilo shuh. Kumta halor kane ngin dang iakhun kum ka seng bad ngi dei ban lah ban pynduh jait ia kane ka jingot kilo.

Para Nongrep baieit, ban pynurlong shuh shuh ia kitei ki mat jingdawa kam shong tang hanga marwei lane tang hangi ki nongialam jong ka seng, hynrei ha ka Ri synshar paidbah ka shong eh ha ka jingiatylli bad ka jingialong kawei jongngi ki nongrep. Ka jingkylli mynta ka long hato ngin shu hun ha ka jingong kat nangrep nang syrdep, ne hato ngin shu sngap jar bad khot ialade ki Nongrep bapli, ka jubab ka long em, mynta kum ki nongrep ngin ieng tylli da kawei ka sur ngin pynsngew sha ka sorkar.

Kumno ngin pynkhlain ialade ban urlong kitei ki mat jingdawa?

Mynta ngi dei ban thaw ia ki unit ha man la ki shnong bad ngi dei ban jied ia ki nongkitkam. Mynta ngi la lah ban thaw unit ha bun tylli ki shnong hynrei dangbun bah ki shnong ba ngim pat lah ban thaw unit bad mynta ngi dang don tang kumba 30 hajar tam ki dkhot ha ka jylla baroh kawei. Ka thong hi ka long ban pynrung dkhot 1 lak ngut ha ka seng. Nga don ka jingngeit kaba skhem ba yn da haba ngi la iatylli kawei ban iakhun ia kitei ki mat jingdawa haneng kam don jingeh ba ka sorkar kan shah skhor bad ki nongkhaii ruh kin nym ibein shuh iangi hynrei ba kin burom iangi, ngi dei ki nongpynbiang bam namar ym don ba lah ban im khlem ki nongrep bad ym don ba lah ban bam da ka pisa.

Kumta sa shisien nga khot iaphi ki Nongrep baieit jong ka jylla baroh kawei ba ngin ieng tylli noh kawei  khnang ba kitei ki mat jingdawa kin urlong bad khamtam ka jingot kilo be-ain kan duh noh bad lada dei ban pynlong da ki jingiakhih kiba tyngeh ngi dei ban long kiba la khreh.

Khublei shibun.

Commander Shangpliang

President, Hill Farmer Union (HFU), Central Body.

Phone: 9863512121/9366601874.

Email:[email protected]