Pynshisha Nylla
Ngan hap pynduna noh ban thied khaw khnang ba ngan ioh ban siew ia ka bai light khnang ba ngan ioh ban thang ding. Balei ka kiew kput kynsan kyn san? Ngi dei ban siew ne em ia ka? Kumno ngi dei ban siew? Dei ban siew biang katkum ka jingthang ne dei ban siew tam lai shah ia ka jingthang? Lada ngi ialeh pyrshah, hato kan iarap ne em ia ngi? Kine ki jingkylli ba ngi dei ban kylli ia u minister jong ka Power u Clement Marak, phone ha une u number 8014192895. Sngewbha ia check ia kane ka web site jong ka jylla ba phin tip haduh katno ki don ki tnad treikam kiba trei hapoh ka Power Department, www.meghalaya.nic.in
Ngan iathuh ia phi ka sorkar lei kam donbor shuh ban tuklar ia ka jingpyniaid ki kompeni ia ka bording ha ka jylla jong ngi. Mynshuwa haba dang dei ha ka jingpyniaid jong ka sorkar, MeSEB ( Meghalaya State Electricity Board) ngim ju tip kata ka jingkiew bai lait. Dei ha u snem 2011 ba ka sorkar ka la aiti lut ha ka MECL ( Meghalaya Electricity Company Limited) ba kan tip dah tip dong ha kaba iadei bad ka bor ding. Man la u snem ka MECL lyngba ka tnad Meghalaya State Electricity Regulatory Commission, kane ruh ka kompeni kaba hap ha ka jingpyniaid ka MECL ka ju kyrpad ia ka sorkar Jylla ba kan wanrah ha ka dorbar ia ka jingpynthymmai ia ka bai ding man ba shong dorbar, man ki aiom ki samoi. Ka MECL ruh ka wanrah ia ki ram ki shah kiba ka dei ban siew, kita ki bai nongtrei, ki bai tiar, ki bai tar, kiba iadei bad ka Leshka Myntdu project sha ka sorkar Jylla. Ka MECL ka pynbiang ia ki jingkhein jingdiah ha kaba iadei bad ka jingpyndon kam ia ka bording da ki nongshong shnong. Te, lada ngim treh ban siew tam ia kata ka bai bording, ngin dei ban shah ba ka jingpynlip lait pathar kan jia. Kane ka long thik kum ha Manipur, ka lait ka wan shi sngi bad ka pep shi sngi.
U khynnah nongkyndong u ba wan pule ha sor, un hap ban siew bai lait na ka 300 spah shi bnai sha ka 800 spah tyngka, ka bai ing 2000 tyngka, kaba tad eh, nangta sa ka bai bam la kumno kumno u pynlut 1500 tyngka shibnai. Bai ing bad bai bam lah long lypa 2800 tyngka plus ka bai bam lah long 4300 tyngka. Tang ban im hap donkam 4500 tyngka, shaei ka bai skul, ne bai college, bai bus saw khmut, bai top up card ban phone sha ing ha ka por ba donkam bad kumta ter ter.
Kita ki kompeni kiba pyniaid ia ka bor ding ki dei lypa ki kompeni shimet ne kiba pyniaid da ki heh khlieh, kiba lah shongthait na ka kam sorkar, kita ki “Bureaucrats”. Kine ki shna ia ka pla pisa jong ka MECL ba kan thied tang katba dap pisa ka ding na ka NEEPCO ne kiwei kiwei ki kompeni. Lada ia ki kam baroh lah pyniaid da kita ki heh khlieh te ka bainong ia u minister jong ka bording ruh dei ban pynduh noh. Lehse ka bai tulop bad bai iaid bai ieng jong u ka lah kynpham ia ka bai ding jong ki khynnah shongwai kumba 50 ngut ei ei.
Kumba ka long mynta, ka sorkar kan pynkiew suki suki bad kan poi sha ka thong ba ka buh la kumno kumno, katkum ka jingkhein ki stad, ka bai lait kan kiew sha ka 225 percent. Ka jingpyndonkam bording kan hiar, ki briew kin kit ram, kin nym siew bai lait, kin shah ot bad lada ki apply thymmai ruh kin hap iaid lyngba ki rules ba bun jait bad ka jingmyntoi ka long ba ka bording yn nang pahuh, bad ka MECL kan ioh ban die hun jrut sha Assam ne wat sha Bangladesh ha ka dor ba ia ryngkat lang ha pyrthei. Kynmaw ba ki kompeni kin ym shah jynjar na ka bynta u paitbah namar ki dei ban poi sha ka thong kaba ki lah mang ha kaba iadei bad ka jingioh nong. Ka jinglong mynta ka lah wan rah ia ka syrngiew jong ka jingshah khnoit bein ha kita ki riew shimet. Kaba sngewsih ka long ba ka sorkar ka itynnad ia ka jingtreikam jong kine ki kompeni hynrei kam kylli kein ia ka jingiohnong. Ka lah ban long ba ka jingiasam ia ka bai iohnong kan long marshiteng. Mynta ha pyrthei baroh kawei kane ka stai (trend) ka iaid. Ngi im ha kata ka juk Capitalism, pyniaid da ki heh spah, Facism, leh donbor u nongsynshar bad Managerialism, pyniaid da kita ki Managers kiba kwah tang ban break record man ka sngi.
Phi don ban ong eiei?