Da U Bah Philip Marwein
Ka sur jong u paidbah ka Ri Khasi Jaintia ka la nang sawa jam ba ki ba bun ba lang ki kwah ban iohi da u Candidate (Kytong) M.P ba iahun bad iamon lang da ki Party UDP, HSPDP, PDF, KHNAM, NCP, NPP bad BJP. Ki kwah da u ba kum uta ba un ieng ban iakhun ha kane ka ilekshon M.P ka ban long ha u Iaiong-Jymmang, 2019. Ki ba bun ki paidbah kiba dei na ki party bapher, haba iakren bad une u nongthoh, ki la kren shai kdar ba lada ki party kiba hapoh kane ka sorkar synrop MDA kaba mynta ki iahap jingmut lang, ka bha ban pynieng lane pyniakhun tang uwei u kyrtong M.P na ka 1-Shillong Parliamentary Constituency bad ban kyrshan tylli da ma ki baroh. Bad lada ki leh kumta, ka jingjop kan wan beit, ki ong.
Ki da ong ruh ba na ka bynta ka 2-Tura Parliamentary Constituency kin leh kumjuh da kaba pyniakhun tang iwei hi, ym na kiwei ki party hynrei tang na ka NPP. Hangta ruh ka jingjop kan wan beit, ki ong. Kaba kum kane ka jingtyrwa ban pynieng tang uwei u kyrtong ba iahun bad iamon lang ka la dep wan kham hashuwa na u khliehduh jong ka UDP, u Dr. Donkupar Roy Dkhar bad ba la kyrshan tyngeh bha da ka UDP baroh kawei.
Na ka 1-Shillong Parliamentary Constituency ka UDP ka la dep khlei paidbah ba ka kwah ban buh hakhmat ki paralok party kiba hapoh ka MDA ia ar ngut ki rangbah ban iakhun ia ka M.P, u Dr. Jemino Mawthoh bad u Bah Paul Lyngdoh, u ba la iakhun teng ia ka M.P hynrei um shym la jop. Ka UDP ka la shai jingmut bha halor kane bad ka stet bha ban pynkhreh pynkhrum. Ka buh khnang hakhmat ki paralok MDA ia ar tylli ki kyrteng kiba la kot bha ka longrynieng rynñiot ba kin long kiba bit bha ha kane ka rong iapan (ilekshon), khnang ba lada ki paralok hapoh ka MDA kim mon ia uwei na ki; kin dup ioh ka lad ban mon ia uwei pat, namarba ka UDP ka don tang kine ar kiba la kham bit ban ia-ai reng. Ka shong mynta sa ha ka HSPDP, PDF, NPP, BJP, KHNAM, NCP bad ki Independent MLA kiba don hapoh ka MDA, ia uno na kine ki kham noh mynsiem. Lada kim pat hun ia kine baroh ar ruh ka shong ha ka jingiakren hapdeng jong ki ha ka jingialang hapoh ka jingiasynrop jong ka MDA. Haleh lah ban don da kiwei pat kiba kham bit shuh shuh na ka jylli MDA hi ba mih bluit nangno re nangno. Hynrei, ia mynta hi hapoh ka jylli MDA, ym i don ba kham lah shuh shuh ban ia kine ar kiba la buh hakhmat, lait sa tang lehse ha ka liang ka spah, namarba ka spah ka donkam na ka bynta ka ilekshon bad, na ka bynta ka M.P ilekshon lei lei, la donkam la kumno kumno da ki bun klur namar ka 1-Shillong P.C ka heh bha.
Haba twad jingmut na kiwei ki party, lait noh ka Congress, bun kim kwah ban pynieng la u jong u jong u kyrtong namar ki la kren shai ba ki party jong ki, ki dang rit palat namar kim pat da suhthied bha ha baroh kawei ka Meghalaya bad wat ha Ri Khasi-Jaiñtia ruh, namar ki dang don tang ar ngut lane lai ngut ki MLA bad MDC ruh. Kumta, ki ong ba lada iahun lang hapoh ka MDA lei lei ki ong ba ki kloi eh ban iatreilang bad iakyrshan lang. Ki da kren shai kdar ia kata.
Hynrei, na ka liang ka BJP ka dang kren kyllain bha. Ki ong ba ka Party jong ka jylla ka ap ia ka hukum na ka bor ha ha khlieh jong ka BJP na Delhi lane na ka BJP High Command. Kumba ka paw imat ka Meghalaya BJP ka kwah hir hir ban pynieng kyrtong la ka jong namar kam pat klet ia ki 90,000 vote kiba ka la ioh ha ka ilekshon M.P jong ka snem 2014. Lehse ka nang tharai ba mynta lei lei kan kham ioh bun ban ia katai kaba la dep.
Shuh shuh ki nongialam jong kane ka party ha Meghalaya ki iohi ba lada pynieng kyrtong kin ioh pdiang bun klur ka tyngka na ka BJP Delhi ban pynlut ban iaioh lang, kham pher lada jop ne rem. Kim sngewthuh ba lada ka BJP ka pynieng kyrtong M.P ha kane ka kynti kan kham ioh duna shibun shah ban ia ka snem 2014 ha Meghalaya. Kan iarap pynban ban ai mynsiem ia ka Congress, kaba dei ka nongshun jong ka bad ia ka ba ka kwah ban rat dyngkong ha India baroh kawei (Congress Mukt bharat). Don kiba ong ba ka bha ba ka BJP kan pynieng kyrtong bad ha 1-Shillong bad 2-Tura ban tan ia ki vote dkhar bad kiwei kiba lah ban leit sha ka Congress. Bad sa kawei pat ki ong ba ka bha ba ka BJP kan pynieng la u jong ha baroh ar ban ym paw ba ka BJP ka kyrshan ia ka NPP lane ia ki party riewlum (party jylla). Hynrei, kane kan ktah bad ka pynphuh samrkhie bad pynkmen ia ka Congress. Kane ka jingthut kan ym iarap ia u kyrtong jong ki party synrop. Kat haduh mynta, ka Congress ka dang khmih lynti ban pynieng da u Bah Vincent Pala na 1-Shillong bad kam pat shai ei ei iano yn buh na ka bynta ka 2-Tura.
Ha kaba iadei bad ka ilekshon MDC pat ka party kaba la iaid stet shakhmat ban pynkhreh, ka dei ka UDP. Ka la lah ban buh kyrtong ha ki 10 tylli ki MDC Constituency. Kine ki dei na ka bynta ka Nongpoh, ka Umsning, ka Mawlai, Laban-Mawprem, Nongthymmai, Mylliem, Mawphlang, Mawsynram, Sohra bad Shella. Ha Jaintia Hills ruh ka la nang ai bor ia ki MLA, Nongkitkam jong ka District bad jong ki Circle ban nang pynkhreh ia ki kyrtong. Kumjuh ruh na ka bynta ka West Khasi Hills, South West Khasi Hills, Garo Hills ruh ka la leh kumjuh. Kane ka party ka la dep thaw ia ka Election Committee bad Manifesto Committee ban nang pyntyllun ia ki kam ilekshon.
Kane ka party ka don ka jingiasngewthuh ha ki katto katne ki bynta bad ka HSPDP kumno ban iatreilang na ka bynta ka M.P bad MDC ilekshon. Kiwei kiwei ki party ki dang ialeh hi ban pynkhreh hynrei kim pat lah ban buh kyrtong ha bun ki Constituency.