Shillong: Ka la don ka jingkhmih lynti ba ka jingwan poi jong ki paidbah ha ka Dorbar ka Hima Mylliem kaba la long myn hynnin ka sngi ha Polo kan ym duna shuh ia ka phew hajar ngut bad la khmih lynti wat ba kan poi sha ki lak ngut ruh. Hynrei phewse ka jingwan poi ki briew ka la long tang kumba 2000 ngut eiei bad katei ka pynlyngngoh ia kiba bun ki rangbah khamtam ia u CEM ka KHADC u bah H.S Shylla. Ha katei ka dorbar ki don 2 ngut ki MLA kiba la wan u bah Mohendro Rapsang ka Shillong West bad u bah Adelbert Nongrum ka North Shillong. Jan baroh ki MDC na ka liang synshar ki la poi sha katei ka dorbar Hima Mylliem.
Na ka sur kaba mih na ka hima Mylliem la sngewthuh ba ka lah ban don ka jingshah khot hajir jong ki Rangbah Shnong na ka daw ka jingbym shimkhia ban pyntip paidbah ha ki shnong jong ki ia katei ka Dorbar bad kumjuh ka jingbym shimkhia ban ia poi sha katei ka dorbar namarba ki donbunbah ki Rangbah shong ki bym poi sha katei ka dorbar.
Ha katei ka Dorbar nalor u Acting Syiem u Pa’iem Ainam Manik Syiem ryngkat kiba khraw, la iohi ruh ba u Pa’iem Laborious Syiem u syiem barim ka Hima Mylliem u la donlang, u syiem khynnah ka Hima Khyrim ruh u la wan ban sakhi lang ha katei ka dorbar. Shuwa ba nsdang ia katei ka dorbar ki paidbah ki la ieng lang ban rwai ia ka jingrwai Ri-Khasi ri-Khasi , la pyniaid ia ka dorbar da u Acting Syiem u Pa’iem Ainam Manik Syiem, la kren pdiang sngewbha da u myntri M.B Kharlukhi, la ioh ka jingkren na u myntri R.F Kharbuki bad kiwei pat hadien la ioh sa ka jingkren na u CEM ka KHADC u bah H.S Shylla uba long u kongsan ha katei ka dorbar. Nalor ki nongkren la pynphuh pynphieng ia katei ka dorbar da ka shad ka put ka tem tynrai kiba la wan ban ia shim bynta na kylleng ki jaka ka Hima Mylliem.
Ha katei ka dorbar u Pa’iem Ainam u la pynbna ba ka Dorbar ka la shim ia ka rai ban pynneh pynsah ia ki Lai kyrwoh kata Synshar Shnong, ka Synshar Raid bad ka Synshar Hima. Ha kaba ia dei bad ka kam pud kam sam la rai ba ka Hima Mylliem kan ia treilang bad ka District Council kumjuh bad ka sorkar jylla ban pynbeit noh ia u pud u sam bad ka Assam. La shim ruh ia ka rai ban pynlong Dorbar Hima manla u snem ym shuh ha Shillong hynrei ha kiwei pat ki jaka kiba hap hapoh ka Hima Mylliem.
Haba kren kum u kongsan ha katei ka dorbar u bah Shylla u la kren ia kiba bun ki mat kiba ia dei kumno ban pynkhie im biang ia ka jaitbynriew ha ka Riti dustur bad ban iada ruh da kaba shim kabu da kiba bun ki aiñ kiba ka riti Synshar ka ri India ka la ai laitluid lyngba ka 6th Schedule. Ha kaba ia dei bad ka Dorbar Hima u bah Shylla u la ong ba naduh u snem 1984 ba u long MDC u la angnud ban pynkhie im biang ia ka dorbar Hima kaba la jah noh hynrei u la ong ba la lap pynban ha ka jingthoh ba ka Dorbar Hima mut tang ka dorbar jong u Syiem, ki myntri ki Lyngdoh bad ki Rangbah Shnong. “Ha u 2004 nga la ioh biang ban long MDC bad ha u 2005 nga ioh long CEM , dei ha u 2007 ba la pynrung ha ka jingthoh ba ka Dorbar Hima ka mut u Syiem, ki Myntri, kiba khraw, ki Rangbah Shnong bad ki khun ki hajar jong ka Hima, ka dorbar ka mut dei ban donlang u khun u hajar bad la pynrung ruh ha ka jingthoh ba dei ban pynlong ia ka Dorbar manla u snem, hynrei ha u 2015 la pynjah biang ia katei ka jingthoh bad ym shym la kdew shuh ia u khun u hajar, mano ba la saindur ia kane ngam tip, lada ym don u khun u hajar ka mut la pynduh noh ia ka synshar paidbah jong u longshuwa man shuwa” ong u bah Shylla uba la pynkynmaw ba ka ioh ban pynlong ia ka dorbar Hima Mylliem tang ha ka por u Pa’iem Laborious Syiem bad u Acting Syiem u Ainam Manik Syiem.
U bah Shylla u la ong ba ngi dei ki jaitbynriew kiba ioh lad ban riehtngen ha ka Article 29 (1) haba wan kano kano ka jingeh kaba la batai ia ka hok jong ki rit paid bad ka Article 244 ruh ka kdew shai ia ka bor jong ngi ki rit paid lyngba ka 6th Schedule. U la kdew ruh ia ka jingshah ot noh ki jaka puta tang mar ia snoh bad ka sorkar India hapoh ka Assam ha ka 13 tarik u iaiong, 1951 shisnem hadien ba la ia snoh. U la kren ia kiba bun ki bynta kiba ka District Council ka don jingthmu ban leh ban iada ia ka ri bad ka jaitbynriew na ka jingshah tyllep ha kiwei pat ki jaitbynriew heh paid kum ka jingwanrah ia ka aiñ shongkha shongman, ka aiñ ka ban wanrah ia ka jingiatip kur da kaba wanrah ia ka Khasi Clan Bill bad kiwei pat. “Ha ine i 5 ne 6 bnai ba ngi ioh ban synshar ngin aiti lut ban pyndep ban thaw ia ki aiñ ba ka jaitbynriew kan ieng” ong u bah Shylla.