AIS Suja
“Ia ngin ia tei noh ia ka kynroh Jerusalem ba ngin ym long ka jinglehrain shuh”. Nehamaiah 2:17. Kine ki long ki kyntien jong u Nehamaiah u nongrah khuri jong u Syiem Artaxeres jong ka hima Persia (Persian King) ia uba u Syiem Persia u shaniah eh (trusted servant). Hynrei u Nehamaiah u long u briew uba kata ka jingsngew na ka bynta ki briew ka don bad ia ka Ri jong u. kumta haba u la iohsngew ia ka jingud ki paradoh parasnam jong u, u la kyrpad ia u Syiem Artaxeses ba un ioh leit sha Palestine ban iarap ia ki. U Nehamaiah u long u briew uba sheptieng ia u Blei bad uba ieit eh ia ka Jerusalem, bad ka jingkwah jong u ka long ban tei pat ia ki kynroh Jerusalem kiba la twa.
Ka jingpynjot kaba ar ia ka Jerusalem ka la jia ha ka snem 586 B.C. Bad ia ka history ka jingpynjot ia ka Jerusalem ha ka sien kaba Ar, la thoh da u Nehemaiah hi bad ka jingthoh ka long kumne: “Te ha u bnai Nisan (April) ha ka snem kaba Arphew u Syiem Artaxeres haba ka wain ka la don ha khmat jong u, nga la rah ia ka wain, bad nga la rah ia ka wain, bad nga la ai ha u Syiem. Hynrei ngam shym la mat sngewsih ha khmat jong u mynno mynno ruh. Bad u Syiem u la ong ha nga, “Balei ka khmat jong me ka imat sngewsih haba mem da pang? Kane kam long ei ei hynrei tang ka jignsngewsih ka dohnud. Hangta nga la sheptieng shikatdei eh, bad nga la ong ha u Syiem – To u Syiem un im shi junom: Ka khmat jong nga kan ym imat sngewsih balei? Haba ka Nongbah (Jerusalem) ka jaka ki jingtep ki kpa jong nga, ka sah khlaw bad ba la thang duh ia ki khyrdop jong ka da ka ding? Ynda kumta u Syiem u la ong ha nga, kaei ma kyrpad? (kaba mut kaei me kwah?), Hangta nga la duwai ha u Blei ka bneng. (Nehemaiah u duwai shwa ban jubab ia u Syiem).
U Nehemaiah u la ong – Bad nga la ong ha u Syiem, Lada u Syiem u sngewbha, bad lada u shakri jong me u la shem ia ka jingsngewbha ha khmat jong me, ba men da phah ia nga sha Judah (Israel), ha ka nongbah ki jingtep ki kpa jong nga, BA NGAN TEI IA KA. Bad nga la ong ha u Syiem, Lada u Syiem u sngewbha, bad lada u shakri jong me u la shem ia ka jingsngewbha ha khmat jong me. u Syiem u la ong ha nga, (ka Syiem ruh ka da shong hajan jong u) ka jingleit jong me kan slem katno? (kren jem u Syiem) bad lano men phai pat? Kumta u Syiem u la sngewbah ban phah ia nga; bad nga la buh ia u, ong u Nehemaiah – Nalor kane nga la ong ha u Syiem, lada u Syiem u sngewbha, to pyn ai ki shithi ia nga ha ki nongsynshar sha shiliang ka wah, ba kin shah ia nga ban iaid lait tad ynda nga la poi ha Judah.
Kumta, hadien ba u Syiem Artexeres ka Persia u la shah ia u Nehemaiah ban leit sha Jerusalem bad ba la sdang artad ka jingtei ia ki kynroh ba la pra ha u snem 445 B.C hi. Ha kata ka por, u Nehemaiah u la khot la wer bad kyntu ia ki Jiw ban tei pat ia ka kynroh Jerusalem. U Nehemaiah u la poi ha Jerusalem bad u la don hangta 3 sngi, u Nehemaiah u la khmih ia ki kynroh ka Jerusalem; kiba la twa bad ki khyrdop ba la dep thang da ka ding. Nehemaiah 2:13. U Nehemaiah u ong ha ki paid Jiw ‘ba ka Jerusalem ka la sah khlaw ba la thang ia ki khyrdop jong ka da ka ding’ u ong – “Ia ngin ia tei pat ia ka kynroh Jerusalem ba ngin ym long shuh ka jinglehrain shuh”. U Nehemaiah u la iathuh ha ki paid ba ka kti u Blei ka long kaba bha halor jong u bad ia ki kyntien u Syiem Artaxeres. Kumta u Nehemaiah u ong “Ia ngin ia ieng bad ngin ia tei” Nehemaiah 2:18.
Kaei kaba la jia? La don katto katne ki briew ki la iarkhie bein ia u Nehemaiah kum ki jong u Goshem u nong Arab, ki da ong – Kaei phi leh? Phin ia leh pyrshah ia u Syiem? U Nehemaiah u jubab – “U Blei ka bneng ma u un pynmanbha ia ngi, namar kata ngi ki shakri jong u “NGIN IENG BAD NGIN TEI” hynrei phi phim don ka bynta lymne ka hok, lymne ka dak, ha Jerusalem”. Nehemaiah 2:19-20.
Kaei kaba ngi iohi hangne ka long ba u Nehemaiah u long tang u nongrah khuri jong u Syiem Persia, hynrei u long pat u briew uba sheptieng Blei, wat la u trei ka kam barit tam hynrei u Blei u pynkhraw ia u, kat haduh ba u Syiem Artaxeres ka Persia u ieit bad burom eh ia u Nehemaiah, ka daw ka long ba u Nehemaiah u kohnguh bad ieit ia u Blei bad um ju pep ban duwai. U Nehemaiah u ong – “Hangta nga la duwai ha u Blei ka bneng”. Nehemaiah 2:4.
Kumta hapdeng ki jingeh bad jingpyrshah jong ki nongshun ban tei ia ki kynroh Jerusalem, pynban ka long ka jingjop, namar ka kti u Blei ka don ryngkat bad u Nehemaiah kum u nongialam ban tei pat ia ki kynroh Jerusalem.
Kane kajuh ka jia ha kane ka Ri baieit jong ngi ba lada ki briew kin sheptieng bad duwai ha u Blei bad mih shakhmat ban tei pat ia ki kynroh ka longbriew manbriew ba la twa, u Blei un don ryngkat beit namar u Blei hi u ong – “Ba lada ki briew kin wad ia ka khmat jong nga, kin phai na ki lynti bymman te ngan sngew na bneng, bad ngan mab ia ki pop jong ki, NGAN PYNKHIAH IA KA RI JONG KI”. 2 Khronikl 7:14. Kumta donkam ia ki briew kiba kum u Nehemaiah uba burom ia u Syiem u nongshynshar bad uba sheptieng ia u Blei bad ban tei pat ia ki kynroh ba la pra ka Ri ka jaid bynriew.
Ai ba ka Ri kan phai sha u Blei u nongthaw jong ka dei hangta ba yn pynieng pat ia ki kynroh ba la twa jong ki jaid bynriew. Da u briew, kata ka bym lah, ha u Blei baroh ka long kaba lah. To ngin ong kumba iong u Nehemaiah “Hangta nga la duwai ha u Blei ka bneng”.
Duwai na ka bynta ki Syiem ki nongsynshar kiba khraw batri baroh ba ngin ioh im ka jingim kaba suk ba jar jar ha ka jingriew Blei bad jingshida baroh. 1 Timothy 2:1-2.
Kumta “To ngin ia tei noh” Nehemaiah 2:17. U Blei u la pyndonkam ia u Nehemaiah, un pyndonkam ruh ia ki briew kiba sheptieng ia u kiba don ha ka Ri jong ngi. Amen.