Shillong: Ha ka sngi hat majai jong ka taiew, baroh shisngi lynter ki heh ki haiñ ki la shong kali ha ka surok kaba khohruh khohram kaba dap tang ki thliew ki syar. Katei ka dei ka ha ka sngi ba ki dkhot ka Public Account Committee (PAC) hapoh ka jingialang jong u bah Charles Pyngrope uba dei u Chairman ki la leit ban jurip ia ki surok khappud kiba don ha ka thaiñ Balat-Dangar. Ki dkhot ka PAC kiba la leit sha katei ka jingjurip surok hapoh ka jingialam u bah Charles ki long u Zenith Sangma-MLA Congress, u bah Himalaya Shangpliang MLA Congress bad u bah Nujorki Sungoh MLA ka UDP. La don ruh ki ophisar na ka tnad PWD ba kynthup ia u bah P.R Marweiñ Secretary, bah A.B Umdor Executive Engineer PWD Mawsynram Division bad kiwei pat kiba la leit ryngkat sha katei ka jingjurip.
Ka kali ba shong ki nongtrei ka Legislative Assembly kaba la sahkut ha ktieh bah hapdeng surok ha ka shnong Boro Ryngku : Rupang.
Tang mar ia poi ha ki jaka ba hap hapoh u pud u sam jong ka Mawsynram konstitwensi ki dkhot ka PAC ki la hiar na kali ban peit ia ki surok kiba sniew bad ban ia kren bad ki ophisar ka PWD ia ki lad ki lynti ban pynbha ia kitei ki surok. Nyngkong ki la hiar sha ka surok ban leit sha Lawbah bad tang mar ia poi sharum jong ka Mawsynram kitei ki heh ki haiñ ki la mad ia ka surok kaba khohruh khohram ter ter haduh ban da poi ha Dangar. Shuwa ban poi ha Dangar ki la hiar ba npeit kumba 5 jaka eiei ki surok kiba la sniew palat ba kynthup ia ka jingkieng Riat Mawñiuh, ka jaka twa khyndew shuwa ban poi Tlongpleng, ka lad ban leit sha Ranikor bad sha Balat.
Haba la poi ha Dangar ki la shongthait shipor ar por ha IB jong ka PWD bad hadien katto katne minit ki la mih noh na katei ka jaka ban leit sha Ryngku kaba jngai kumba 25 kilomitar na Dangar. Mar ia mih na Dangar ban leit sha katei ka jaka ki la mad ia ka surok kaba kham sniew shuh shuh kham palat ban ia ka surok Mawsynram -Balat, ha kitei ki surok ki hap ban iaid lynti ia ki jingkieng kiba la tor kiba khih ha ka por ba iaid ki kali, ki surok kiba long kumba iaid hajrong mawsiang bad don ki khep ba ki kali jong ki ki liat ha ki ktieh bah ha shiteng lynti, tang khyndiat kilomitar ba la mih na Dangar ka kali Inova ba shong ki nongthohkhubor ka la sahkut bad la hap ban kiew da kawei pat ka kali, kham sa shakhmat sahkut sa ka kali Scorpio ba shong ki nongtrei ka Legislative Assembly hynrei naba ka dei ha shnong briew ki briew ki la mih ban ia khynniat bad ka la lait pat.
Hadien ba la iaid lynti bun tylli ki shnong ba kynthup ia ka Nongkriah, Sonatola, Chiragata, Boro Ryngku bad kiwei pat, kitei ki heh ki haiñ ki la sahkut noh tang ha Khasimara bad kim lah lait shuh ban leit sha Ryngku kaba dei ka kad bah kaba pyniasnoh ia ka Dangar bad ka Hat Mawdon shaduh Shella bad ban mih pat sha Mawsynram lyngba ka Lawbah. Ka daw ba ki la sahkut hangtei ka dei namarba ka um ka la kit noh ia ka jingkieng bad ka surok ka ban leit na shilliang sha shilliang bad katei ka jaka ka la kylla wahbah kaba ki briew ki hap ban shong da ki lieng ban kam na shilliang sha shilliang. Ka lynti kaba ki la iaid ka long tang 20 kilomitar tam ( khlem poi shaba mut ba leit kaba jngai 24 kilomitar) hynrei ka la bam por haduh 3 kynta eiei bad leit bad wan na Dangar.
Ter ter haba iaid lynti ia kitei ki surok, ki la don katto katne tylli ki shnong ba ki dkhot ka PAC ki la sangeh kali ban ia kren bad ki paidbah kiba la ap lypa ia ki bad ha katei ka jingiakynduh ki la pynpaw ia kiba bun ki jingeh jong ki namar ka jingsniew ka surok bad ki la ai ruh ia ka shithi jingdawa ban pynbha noh mardor. Ha ka por ba ki dang shu poi ha Dangar ki la don lypa ar kynhun ki briew kiba la ap ia ki bad ki la ai ia ki shithi mat jingdawa ban pynbha noh ia ka surok mardor da kaba pynpaw ruh ia kiba bun ki jingeh jong ki.
Ha Khasimara pat ka shnong kaba khadduh kaba kitei ki heh ki haiñ ki sahkut tang mar ia poi la iohi ba ki la don ki paidbah kiba la ia lum khrui kynthei bad shynrang bad ki ia rah la ki pla kad kaba la thoh ia ki jingkyrpad jong ki ban shna noh ia ka jingkieng kaba la shah rah ha ka um ka ban pyniasoh ia katei ka shnong bad ka Ryngku. Ki la iathuh ba ka don tang kawei ka skul bad kata ka dei ha Ryngku bad ki khynnah ki hap ban leit skul da kaba shonglieng na shilliang sha shilliang.
Yn rah sha ka sorkar ban leh kyrkieh
Haba ia kren bad ki nongthohkhubor ha katei ka jaka ba ki heh ki haiñ ki sahkut harud wah ha Khasimara u Chairman ka PAC u bah Charles Pyngrope u la ong ba ki dkhot ka PAC ki la iohi da la ki jong ki khmat bad ki la mad ruh ban shong ha ka surok kaba khohruh khohram bad kaba la sniew shaba palat. U la ong ba hadien ka jingjurip kaba shisngi ka PAC kan leit rah ia ka ripod sha ka sorkar bad kan tynruh ruh sha ka sorkar ba ka dei ban leh kloi ia ki jingdonkam baroh naba ka la pynsohsat palat ia ki briew kiba shong basah ha khappud. Haba iohsngew ia ka jingkren ki paidbah ba katei ka thaiñ ka la shah iehbeiñ la bun bun snem u bah Charles u la ong ba ka PAC kan tih bniah ruh ia ki daw kaba la pynlong ia katei ka thaiñ ban sahdien haduh kattei. U la ong ruh ba kin ia kren bad ka SPV na ka bynta ban pynioh pisa ban shna pynbha ia ka surok na sha shilliang um jong ka Khasimara ban pynsuk ia ki paidbah.
U Zenith Sangma pat u la ong ba ka sorkar ka dei ban leh noh wut wut ia katei ka thaiñ kaba donkam kyrkieh bha mynta ia ka surok kaba bha. U la ong ba ka long kaba donkam bha ia ka sorkar ban pynleit jingmut ia ki surok kiba don ha khappud. U la ong ba lada ki surok khappud ki bha ki briew na ka thaiñ Garo kum na Baghmara kin ym donkam shuh ban iaid na Tura ban wan sha Shillong hynrei kin wan lyngba ka Ranikor. Kum sha Rongjeng u la ong ba kim donkam shuh ban leit Tura ki wan beit beit na Shahlang. Haba kylli balei ba ka sorkar Congress kaba la synshar bun snem kam shym la phai khmat sha katei ka surok kaba don ha Mawsynram konstitwensi, u Zenith u la ong ba u la bat kum u myntri ka tnad PWD ha u snem 2007 bad u la don jingmut ban leh kumta hynrei um shym la shong slem ha katei ka shuki .
U Secretary jong ka PWD u bah P.R Marweiñ pat u la ong ba katei ka tnad kan hap ban peit shuwa ia ka tyllong naei ka pisa kan wan bad halor kiba bun kitei ki jaka ba ka PAC ka la jurip u la ong ba mynshuwa ka la don ka sorbe bad ka la don ruh ka jingpynkhreh ia ka DPR hynrei kam poi shano shano naba katei ka tnad kam ioh pisa bad mynta u la ong ba hap ban sorbe thymmai biang bad ban kheiñ ia ki jinglut jingsep baroh bad u la antad ba tang na Dangar sha Ryngku ban pynbha surok bad shna jingkieng kan palat ia ka T.40 klur tyngka.
Ha kaba ia dei pat bad ka jingsniew ka surok Mawsynram-Balat u la ong ba kaba nyngkong eh ba katei ka tnad kan leh ka dei tang ban maramot ia kiba la jot palat hynrei kan ym lah bad kan ym don pisa ban leh ia kiba heh. U la ong ba ka la don ka jingiakren bad ka kynhun ka JICA na Japan ruh bad ka tnad PWD bad ki la pynrung biang ia katei ka surok ha katei ka jingiakren. U la ong ba ban trei ia ki kam ba heh ka tnad PWD ka donkam ia ka jingwan ka pisa na ka sorkar pdeng hynrei ka eh palat ban pyntyllun ia ki kam jong ka.