Ka rukom riam jong ki kynthei bad ka jingwan ka internet ki dei ka daw ba kongsan nalor kiwei pat, ban ialam sha ka kam batbor bad leh beijot.
La pynsngew ia kane ki nongiashim bynta ha ka jingiakop tyrko halor ka phang, “Ka bri u hynniew trep ka dei ka jaka jong ki kam leh beijot bad bret khyllung ha North East”, ba la pynlong da ka komiti rakhe 25 snem jong ka kot khubor Khasi ba pawnam, u Rupang ba la long ha kane ka sngi Saitjain.
Ha kane ka jingiatainia ki nongiashim bynta ki la ong ba ka riam ka beit jong ki kynthei ha kine ki sngi kam long shuh kaba idon akor don burom bad ka khring ia ki shynrang ban leh ia ki kam thombor ia ki kynthei.
Kawei pat ka daw ka dei ka jingwan ki bor internet ha kaba ki khynnah mynta tang T. 5 ki lah ban iohi bad peit ia ki dur bad ki phlim khlem akor da kaba thied ia ka pocket internet.
Kawei ka daw ka dei ka jingtlot ka longing ka longsem, ha kaba ki kmie ki kpa kim don por shuh ban sneng ban kraw ia la ki khun bad kawei pat ka dei ka jingwan ki jingkylla ba bun ha kane ka juk kumta kum ka internet ha kaba lah da kaba suk ban peit bad iohi ia ki dur bad ki phlim awria ban ialam bakla ia ka jingmut jingpyrkhat jong ki briew.
Ha kane ka sngi, u kongsan Bah W Humphrey D Syngkon u rangbah shnong ka Mawkhar bad U Aditional Advocate General jong ka sorkar Meghalaya, u la ong ba ka kyiad ruh ka dei kawei na ki daw bah ba la pynlong ia ki briew ban ialam sha ki kam leh beijot bad thombor ia ki kynthei. “Bunsien ki kynthei ki ong nga dih I wain hynrei hadien ki kylla swine syndon” la ong u Bah Syngkon bad kyntu ia ki briew kynthei bad shynrang ban im ka jingtip kaba tip ia u briew u blei bad ka akor ka burom.
U Bah Syngkon, uba dang shu dap 63snem ka rta, uba dei ruh u nongiasaid ain, u la ong ba ban pynbha ia kane, donkam ban sain dur ia ki khun ki kti naduh iing naduh sem bad ula ong ruh ba dei ban tip shwa para briew, shwa ban tip ia U Blei. Utei u rangbah, u kren bynniaw shuh shuh, ia ka jinghiar ka kyrdan u kni ha kine ki sngi, ha kaba u ong “Shano ka kyrdan u kni’ ‘Kum u kni, nga aiti ialade, na bynta jong ka iing” ong utei u rangbah shongsan, uba shong samla marwei, ha kaba u ong ruh ialade “u rang samla rangbah”. La kren bynniaw ruh U bah Syngkon, halor ka jingjur ka jingdon ki kynthei, kiba kit khunrei ha kine ki sngi, ha kaba u kynnoh, ba ka dei na ka jingleh lyngkar jong ki shynrang bad shu leh kam sngewtynnad ia ka shongkha shongman.
U bah Syngkon, uba dei ruh U Rangbah Shnong, ka Mawkhar, ula pynsngew pat “Ba lada ka dorbar Shnong ka khlain, ka jaitbynriew ka khlain”.
I Kong Hasina Kharbhih, nongialam ka Impuls NGO Network, ila kynthoh, da kaba ong, ba kiba shah bat bor ha kine ki sngi, ki dei ki khynnah rit bad i ong ruh “Kam dei eh ka riam” haba iakren ba ka jingshah bat bor, ka dei na ka riam khyllah jong ki kynthei bad I kong Kharbhih, I mynjur, ba ka bor jong ka internet, ka dei kawei pat, kaba pynsniew ia ka jingmut jingpyrkhat jong ki samla ha kine ki sngi.
U Rangbah JS Shangpliang, haba kren u sngew donkam ban don ka saian, kaba hikai ia ki khynnah skul, haduh ka Class X bad utei u rangbah, u kren diaw ruh halor ka jinghiar dor ka kyrdan jong ki kni mynta, ha kaba u kynnoh ruh, ba ka dei hi ka jingleh jong ki kni, ha kine ki sngi, ha kaba ki leh jot hi ma ki ialade. U bah Shangpliang, uba ka shnong trai jongu, ka dei na Mawsynram, ula kynthoh ruh khyndiat shaphang ka jingngeit ri thlen, ha kaba ula ong lyngkot “Don u nongshohnoh, u nongaiksuid” ngam len bad u ong shuh shuh “U nongshoh noh, ha iing ba duk, u don, ha iing riewspah ruh u don”.
Ha kane ka jingiaryrko, ka samla Erwamaia Nongsiej na ka All Meghalaya Dancers Association (AMDA) ka long ka lahduh ha ka jingiatyrko, katba ka samla Banlumlang Nongkhlaw na Sanker Dev College ka wan baar. Kine ki dei na ka liang ba kyrshan ia ka phang katba uba wan balai u samla Preciusful Shabong na Sanker Dev College u dei na ka liang ba pyrshah ia ka phang.
U kongsan u la sam ia ka khusnam pisa bad ka tiar sah kynmaw sha baroh kiba jop. Nalor kine, la ai ruh ia ki khusnam ia san ngut ki nongiashim bynta kiba tbit ha kane ka jingiatyrko.
Ha kane ka sngi, la pyniaid ia ka jingiakop tyrko da ka Kong Hasina Kharbhih jong ka Impulse Network MGO, bad ki nongbishar ki dei ka Dr S Bareh, ki nonghikai ka Nongtalang college, Bah JS Shangpliang u nonghikai kolej barim, bad Bah E Rodborne vice president ka KJWA.
U trai bad u editor jong ka kot khubor Bah RM Shabong u la don lang bad u secretary ka komiti 25 snem Bah PR Shabong u la ai ia ka kyntien khublei.
Phi don ban ong eiei?