Jowai, 11 Risaw:
Ka lehniam Durga Puja ki Pnar ha shnong Nartiang kaba dei ka lehniam ba la ju leh man la u snem da ki paid jong ka Niamtre ha Nartiang ka la kut noh pynta ka sngi hapdeng ka jingshongkun ha kaba da ki spah spah ngut ki paidbah na kylleng ki la wan ban sakhi ia katei ka Lehniam ha katei ka shnong bad mynta ka sngi kaba dei ruh ka sngi ba khadduh ban pynkut noh da ka jingleit on lynti ban pynhiar um ia ka Blei Durga ha wah Myntang na kan leit phai noh sha la iing hadien ba ka la shong la sah ha Jayantee Mandir lane Iung Blai haduh saw sngi saw miet.
Ha kane ka sngi u Lat ka jylla, u V. Shanmuganathan u la long u kongsan ha ryngkat ka jingiadonlang u MP ka Lok Sabha u ma Vincent H Pala bad u Minister ka PHE u ma Sniawbhalang Dhar.
U Lat ka jylla u la ong ba ka Temple (Iing Blei) ka dei ka jaka kaba long pdeng ha ka imlang ka sahlang bad kan iarap ia ngi ban long kiba khuid naduh dohnud bad ka mynsiem. “Lada phi kiar ban kiew sha ki Iing Blei, phim thok phin shukor bad phim im ka jingim kaba lyngkar kaba ka imlang ka sahlang kan isih iaphi”, la ong u Lat ka jylla.
U la lat ka jylla u la ban jur ia ki paidbah ban long kiba riew blei bad kiba tieng burom ia u Blei namar tang kata kaba lah ban wanrah ia ka imlang ka sahlang kaba bha kaba miat. Ha kane ka sngi, u lat ka jylla u la thang ruh ia ka sharak ban plie ia ka Nartiang Jayantee Charitable Trust.
Ka shnong Nartiang kadei ka shnong ha Jaintia kaba pynlong ia kane ka lehniam Durga Puja bad kane kadei kaba la hiar pateng naduh ka por ka jingsynshar da u Syiem Jaintia. Ka Nartiang kadei ka shnong kaba u Syiem Jaintia u wan kiew na Jaintiapur ban shong sah ha ka por Lyiur ban lait na ka jingshit kyr-ang ha ri thor. Ki paidbah kiba dang bat ia kane ka rukom lehniam, ki la iamih paidbah ha ryngkat ki riam ki beit kynthup ruh ia ki riam tynrai ban ai khublei khadduh ia ka Blei Durga ha shwa ba kan ngam ha wah Myntang kaba don mar jan bad ka Durga Temple ba paw nam ha katei ka shnong.
Ka lehniam mynta ka sngi ka la sdang na Durga Temple lane ‘Iung Blai’ bad bteng sa ka shad ka mastieh ha madan mastieh ha ryngkhat ki ksing bad ki rwai ha ki ktien Bengali kaba la hiar pateng la pateng lyndet khlem kino kino ki jingthoh.
Ha ryngkat ki jingriew ki bom ki ksing bad ka rwai artad lynti la rah ia ka Dur Blei Durga na Iung Blai shaduh sha wah Myntang bad harud ka wah myntang shwa ban bret ia ka Blei, la knia ia da uwei u Blang ba kynsai.
Hadien ba la dep ban pom Blang ha rud katei ka wah, la pyllait sa ia ka Paro (Rapati). La ngeit ba lada ka para ka her sha shilliang ka wah myntang bad shong sah sha katei ka jaka, ki paidbah riewngeit kin ioh ka koit ka khiah, kin lait na ka jingpang jingshitom bad kin bha ka kamai kajih, hynrei lada kam her shilliang ne wan phai khlem da shong shwa ha ki tnad dieng ne ha kiwei pat ki jaka sha shilliang, wah ka pyni ba kan don ka pang ka shitom bad ka kamai kajih kan ym long bha long miat.
Mynta u snem, ka Paro kam shym la shongthait, mar ia pyllait ka la her sha shilliang bad wan phai noh hi bad la ngeit ba une u snem un long u snem u bym dab ha ha kaba ka pang ka shitom ka lah ban wan lynshop ia ki briew. Ka lehniam Durga Puja kan kut shibit shiteng miet tad haduh ba ki riew niam kynhun kynhun kin leit on iing ia u Lyngdoh, u Pator Khyllep, Pator Pyrda bad ia u Dolloi ha ryngkat ki jingsawa ki ksing, ka kyn-oi bad ka rwai.
Ka lehniam puja ha Jaintia Hills baroh kawei ka long kaba iaid beit iaid ryntih khlem thut. Ki paid riewngeit Hindu naduh na Phramer bad Jowai ki la iamih paidbah ban leit bret ia ka Blei Durga ha wah Myntdu ha kaba da ki hajar ngut ki paidbah kynthup ia ki bar jylla bad wat ki trai jylla ki la leit ban sakhi ia kane ka jingbret ia ka Blei Durga ha wah Myntdu.
Kumjuh ki paid riewngeit Hindu ha ka thain Khliehriat Sub-division ki la leit bret ia ka ‘Lei Durga shaduh sha Sonapur ha wah Lukha.
Ha Shillong, ka jingleh kmen bad lehniam Durga Puja jong ki riew ngeit Hindu kaba juh long shisien shisnem kala kut mynta ka sngi hapdeng ka jingsuk jingsain hapdeng ka jingpahara jong ki bor pulit ha
ka jylla baroh kawei.
Ha une u snem baroh ki pandal ha ka jylla ki don haduh 166 tylli ia kiba la pynieng ha ki jaka bapher bapher ha kane ka jylla, kiba bun tam ki dei ha East Khasi Hills, kynthup ha nongbah Shillong 67 tylli, bad ha ka district baroh kawei ki don 92 tylli. Ha Ri Bhoi
11, ha Garo Hills 54 tylli ha Jaintia Hills 9 tylli bad tang ha Tura ki don 24 tylli.
Ia kane ka jinglehniam Durga Puja mynta u snem la leh burom hapdeng ka jingkmen jingsngewbha, ha kaba ki paidbah kila ia leit ban jngoh na kawei ka pandal sha kawei pat bad ia kali sorkar, ki Bus JNURM la bthah ia ki ba kin kamai kham palat ia ka por ba la buh ban kit ia ki paidbah nongleit nongwan ha kane ka por leh kmen.
Ka jingpynngam ia ki blei thaw la pyndep mynta ka sngi ha kane ka jylla pung Polo ha kaba da ki spah tylli ki blei thaw la pynngam ha kane ka pung ryngkat ki ksing ki dhah bad ki jingput jingtem. Ha kane ka jaka, ki riew ngeit Hindu ki la tuid kynthei bad shynrang ban pynngam ia la ki blei thaw kynthup kiba leh da ka kynhun bad kiba wan hi dalade ruh.
Ka jingleh niam kala iaid beit iaid ryntih khlem da don kano kano ka jingpynwit. Na ka liang jong u Lat ka jylla u V Shanmuganathan bad u myntri rangbah ka jylla u Dr Mukul Sangma ruh kila ai khublei kyrpang iaki paidbah ha kane ka leh niam Durga Puja
mynta u snem.
Phi don ban ong eiei?