Shillong, 29 Jylliew:
Ka shi lynter surok naduh Motphran shaduh Them Bijoy ter ter ka la sdang kynjah ha kine ki khyndiat sngi ba la dep, namar ka jingkyndang naphang ka tnad Municipal, hynrei hadien ka jing leit tur ki nongdie madan ryngkat bad ka Thma U Rangli Juki (TUR) sha Secretariat hapoh ka jingialam ka kong Angela Ryngad la iohi ba ki nongdie madan ki la shlei biang ha kitei ki shi lynter surok. Halor katei ka jingjyllei ki khar die madan ha rud surok, ki nongthohkhubor ki la ioh ban ia kren bad u nong ialam ka Hynniewtrep Youth Council (HYC) u bah Nickson Dohling uba bat ruh kum u Vice President katei ka seng ha kaba la twad jingmut na u aiu u sngew kum u nongialam sengbhalang halor katei ka jingjyllei ki bar jylla kiba shong die madan harud surok. U bah Nickson u la ong “Lada la don hi ki nongpynshlur bad ha kajuh ka por nga lah ban ong ruh ki nongiarap la na sha lyndet ne haba paw ruh -ka pyrthei hi ka iohi, ka dei kata kaba pynlong ia ki ba kin nangioh mynsiem ba kin wan ban ia tynrong biang ia ki tum ki tam jong ki bad ban sdang biang ia ka jingpynwit ia ka iaid ka ieng kaba lah kylluid war ha kine ki sngi khyndiat sngi ba la leit hynrei mynta haba nga iaid lynti nga iohi ba la dap biang ka durkhmat ki khariong, haba ngi iohi biang ia ki durkhmat kiba la wan mih paw biang ha kine ki sngi ngi hap ban buh ki jingkylli hato ka District Council lane ka Municipal ki la ai bor pynban ba kin shong biang lyngba ka jingleit iarap da kino re kino ki kynhun kiba long ki nongpynshlur khamtam ia ki dkhar” u la ong. Halor katei ka jingleit tur ka TUR ban iarap ia ki nongdie madan u bah Nickson u la ong “Ngam shym long dkhot lang hapoh katei ka kynhun, ngam tip kaei ka jingthmu jong ka haba ka leit iarap ia ki khar die madan, sngewbha ia kylli lem ma phi ki nongthohkhubor ka don jingthmu aiu, lehse ngi lah ban tip kaei ka jingmut lada jin da la kylli ma phi- Ka sorkar ka la kyndang la jah jar ki nongdie madan, hynrei marsien tur ka TUR sha Secretariat u dkhar ruh u la sdang tur, kane ka dei ka jingpynlehraiñ ia ka sorkar” bteng biang u te u nongialam ka HYC . La kylli na u bah Nickson hato kitei ki jingkren jong u ki thew ba ka TUR ka ri ka kdup ia ki bar jylla, “Ngim lah ban ong eiei ia ka jingiakdup, ka thiah ka dem jong ki hynrei ngi kren shai ba ngi te ngin iarap beit tang ia ki doh ki snam la jong bad ngin ym phai khmat ruh sha kiwei pat ki bym dei na ka jaitbynriew jong ngi”.
Lah ban kdew ba kiba shong die madan ha kitei ki thaiñ Umsohsun la iohi ba kim dei tang ki durkhmat bar jylla hynrei ki don ruh ki Khasi kiba die juti,die jaiñ hangtei ,halor kane ka bynta ruh u bah Nickson u la ong “ Ki la don bun bha ki Khasi kiba la wan pan jingiarap na ka HYC, ki la phone ia nga ruh hynrei nga la kren shai sha ki ba ngin iarap beit thik tang lada dei ia u dkhot ka jaitbynriew –u doh u snam jong ka jaitbynriew ia kiwei te ngim ithuh, hadien ba ngi ong kumta ki la kynran dien noh bad kim wan ia kynduh shuh”. Utei u nongialam ka HYC u la ong ba u tip shai ba ki Khasi kiba shong die madan hangtei ki dei tang kito kiba die waidong,die sikret,die jhur hynrei lait nangta u la ong ba ki dei kiba leh Benami suda. “Ka jingkren u bah Latiplang Kharkongor,u EM barim ka tnad khaii pateng ka District ki long kiba shisha bad ka dei shisha hi ruh, bun ki mar kiba ki khasi ki die hangthie ki dei kaba long trai ki khar Muslim. Nga ong ba ka dei ka jingshah pyndonkam bakla, nga lah ban ong ba lehse ka dei ka jingshah pyndonkam bakla jong ki namar ka jingdung kura u khaw hynrei ioh lehse ki shah pyndonkam bakla pynban da kawei pat ka lynti kaba ka jaitbynriew kam sngewtynnad hi ban kren ia kum kata-kumno phin ong ba ki dei ki trai haba phi ieng nakhmat ban leit thied jingthied bad haba phi pan dor ia ka mar, kim lah ban ai rai ki hap ban phai khmat shawei sha ar ban kylli dor, haba kumta mano ba lah ban pynshisha ba ka dei ka mar jong ki?” ong biang u bah Nickdon Dohling Vice President ka HYC.
Nalor ka jingpynkhapngiah ia ki lynti ki surok u bah Nickson u la ong ruh ba ka jingma ka dei ba kitei ki briew ki pynmih ia ki kam jaboh jabaiñ kiba lai phew jait laiphew skit da kaba wanrah da ki mar be-aiñ, “Ban ia kren ia ka jaboh jabaiñ lei da ki rynjaiñ ,ka jaboh jabaiñ ki dei kito ki mar kiba wan rung be-aiñ sha kane ka jylla khlem ki kot ki sla kiba biang,nga kwah ban buh jingkylli ia ka sorkar jylla khamtam ia ka tnad Sales Tax-hato ki lait kumno kitei ki mar,lada ki Custom ki lah ban khynra bad ban kem drok napoh Hotel kiba la thmu ban pynrung ha kane ka ri baieit jong ngi-balei ka Sale tax kam lah ban teh la kam ia ka jingioh rung ki mar be-aiñ jong ki nongdie madan sha kane ka jylla, ha nga nga ong ba ka don eiei sha lyndet khamtam na ka khyrdop jong ka Sale Tax,kumno ki lait kitei ki mar” u la ong. U bah Nickson u la ong ruh ba ka jingmih ki nongdie Mobile tyrwa madan madiah ka dei kawei na ki kam be-aiñ, “Peit kine ki nongtyrwa mobile kiba ieng shajan pynnoh Bimola, ki die ki mobile kiba thoh Nokia,kine ki dei ki thlen kiba kjit im –im peit peit ia ka umsyep u rangli juki khamtam ki paidbah na nongkyndong,u phah dor T.4000 tyngka –pan dor T.500 lah ioh hynrei ka mar kaba mar sien poi ing bad mar sien thep Sim Card ka la iap noh syndon,shaei phin leit wad biang ia uto u briew” bynrap shuh shuh u bah Nickson ua la kren ruh ia ka jingdon ki nongdie CD ne kaset kiba die ia ki kaset kiba shu leh be-aiñ ha kaba u la ong ba lada peit najrong don ka dur bhabriew katba shapoh pat ki don da ki dur pyut suda.
Shuh shuh kaba pynkham isaitmet u bah Nickson u la ong ba ka dei ka jingiashong die ki nongdie madan ar ne lai-ngut ia ka juh ka mar kaba don tang shi synduk rit bad halor kane u la ong “Mano ba lah ban tip ioh lehse uwei napdeng jong ki u dei pynban u nongap siar bad ap thap ban jrong kti jrongkjat ban leh kino kino ki kam sniew-lada ngin leit khynra ma ngi ki sengbhalang ka sorkar kan ong ba ka long be-aiñ na kata ka daw ngi kyntu ia kiba don ha ka aiñ ba lada kim lah ai bor ha ngi ki sengbhalang kan ym shimpor tang shiphang ngi la dep” u la ong.
Phi don ban ong eiei?