Shillong:U symbud myntri rangbah ka jylla u bah Prestone Tynsong ula ong ba ka jingtreikam jong ki Autonomous District Council (ADC) ka la kham khlaiñ bad kham janai hadien ka jingwan jong ka sorkar MDA ba ïalam da ka NPP ha ka bor naduh u snem 2018.
Haba kren ha ka Dorbar Iktiar Paidbah ba la pynlong da ka Khasi Hills Autonomous District Council (KHADC) ha Polo, u bah Prestone ula ong ba ka dei ka sien ba nyngkong ba un ïohi ïa kum kane ka jingïalang kaba heh ba la pynlong ban aiti ïa ki surnot sha ki bor synshar shnong hapoh u pud u sam ka KHADC.
Ula ïaroh ïa u Lat ka jylla CH Vijayashankar namar ka jingai jingmynjur ïa ki bill bapher bapher kiba sahteng jong ka KHADC.
“U Lat u dang shu wan dang khyndiat bnai sha Meghalaya hynrei ula ai ïa ki jingmynjur ïa bun tylli ki bill kiba la kylla long ki aiñ mynta,” ula ong haba bynrap ba ka jingtreikam jong ki ADC ka la kham khlaiñ bad janai bha ha ka jylla ha kine ki 7 snem ba synshar ka sorkar MDA.
Katkum ka jingong jong u, kane ka sorkar ba mynta ka la wanrah ïa ka rukom treikam ban weng ïa ki jingeh bapher bapher ba la ïakynduh da ki District Council kynthup ki bill ba sah teng.
“Shwa u snem 2018, ki don ki bill kiba la mynjur da ki ADC kiba la jah noh ha lynti ban poi sha Secretariat bad ki don ki khep ba ki MDC ki klet wat ïa ka tarik kaba ki la ai jingmynjur ïa kita ki bill hynrei hadien u snem 2018, ki bill kiba la mynjur da ki ADC ki poi kloi sha ka secretariat namar na ka por sha ka por ka tnat DCA jong ka sorkar Jylla ka la khot ïakren bunsien bad baroh ki ADC halor ki mat kiba ïadei bad ki bill,” u la ong.
Haba pynkynmaw ïa ka jingjia ha u snem 2014 ha kaba ka High Court kam shym la ithuh ïa ka bor jong ki rangbah shnong, u bah Prestone u la ong, “ka la don ka jingïalang paidbah ha kane kajuh ka jaka ban ïakren halor katei kajuh ka mat, na ka liang ka sorkar jylla bad KHADC ngi la kyndit bynriew bad kane ka la ïalam ngi ban shna bad thaw ïa ki katto katne ki aiñ. Kum kane ka jingjia ka jia ban pynlong ïa ngi ban ïoh jinghikai khamtam ïa ki ADC bad ïa ka sorkar jylla ba kaei kaei kaba ngi leh, ngi dei ban leh katkum ka aiñ”.
U symbud myntri rangbah u la ong ba ka Land Bill kaba long mynta ka Land Act jong ka KHADC ka pynskhem ïa ka jinglong trai khyndew ha ka jylla khamtam ha ka rilum Khasi.
“Ngi dei ban kynmaw ba ka rai jong ka Supreme Court ha u snem 2019 shuwa ba ka KHADC ka wanrah ïa ka Land Act, ka la kdew ba ha Meghalaya namar ba ki jaka ki dei ki jong ki briew shimet, ki Hima, ki Raid, ki Kur, ka Supreme Court ka la pynmih ïa ka rai ba ym dei tang ka khyndew ka shyiap, wat ki marpoh khyndew ruh ki dei jong ki trai jaka,” u la ong.
Na ka liang u CEM ka KHADC u bah Pynïaid Sing Syiem ha ka jingkren ai khublei ïa u Lat ka jylla uba la ai ka jingmynjur ïa ki aiñ ba kongsan, khamtam ïa ka Administration of Elaka Amendment Act 2023, ka KHAD Khasi Social Custom of Lineage Act Amendment Act 2023 bad ka Regulation and Administration of Land Act bad kiwei kiwei de.
“Ka jingwan shim bynta jong phi ha kane ka dorbar kan sahnam ha kaba ka pateng ban wan kan tip ba ha kane ka sngi ngi don ka sakhi ba la pynkupbor bad ithuh da ka aiñ ïa ki tnat treikam hapoh ki shnong ki thaw naduh ka Dorbar Shnong, ka Seng Kynthei/Seng Longkmie/Seng Samla Shnong,” la ong u bah Pynïaid.
U bah Pynïaid u la pyntip ba ki don haduh 54 tylli ki Elaka kiba hab hapoh ka jingpeit jong ka KHADC ha kaba ki don jan 5000 tylli ki shnong hapoh kine ki Elaka bad hapoh kine ki shnong ki don ki Seng Kynthei/Seng Longkmie/Seng Samla Shnong bad hapoh ka thain Khasi-Jaintia Hills baroh kawei ki don ki Kur.
“Katkum kawei ka jingwad bniah ba la leh da u bah Raphael Warjri, ki don haduh 5000 tylli ki Kur,” la ong u Bah Pynïaid.
U CEM u la pyntip ba baroh ki aiñ jong ka KHADC la dep ban pynkylla ha ka ktien Khasi bad ai kine ki aiñ yn sa phah sha ki Hima, khnang ba ki Hima ki lah ban phah sha baroh ki shnong khnang ba ki paidbah kin ïoh pule bad tip kham
B. R Pariong says
Naduh ba wan ka Nda haka bor ki ADC kila tlot bor khamtam ka khadc bad jhadc.