Shillong:U Bah BV Rymmai, u ba dei u wei na ki nongkyrshan bad nongbud ba ha syndah jong u Myntri Rangbah barim jong ka jylla,u (L) Dr F.A Khonglam, u la ïathuh ba u Dr Khonglam u la long u MLA jong ka Sohra la saw sien bad u la long ruh kum u MDC ar sien.
U Dr F.A Khonglam (bam kwai ha dwar u blei) u la ong u MLA jong ka Sohra ha ki snem 1983,1993,1998 bad ha u snem 2003.
U bah Rymmai u ba dei u nongbud ba ha kti ha kjat jong u Dr Khonglam u la ïathuh ba ha ki por ba u Dr Khonglam u shah jied kum u MLA, barabor u pyrkhat beit ia ki paidbah bad ka shuki khnang ba un ioh ban ai jingiarap ia ki paidbah.
U la ong ruh ba u Dr Khonglam u dei u nombor ba khatduh ha kano kano ka jingthaw sorkar, namar ha u snem 1983 haba u la jop kum u MLA na ka parti Hill State Democratic Party (HSPDP) bad ka la thaw sorkar bad u bah B.B Lyngdoh bad ha katei ka por u Dr Khonglam, u la sngewthuh ba u la ioh jingithuh na ki paidbah, hynrei ka sorkar kam ïthuh, namar u MLA barim u bah SP Swer u ioh la ka jong ka bynta, katba ma u pat u long tang u MLA, kumta ha ryngkat u bah Rowel Lyngdoh (bam kwai ha dwar u blei) ki la iamih noh ar ngut na ka parti HSPDP, ha kaba ki la rung noh sha ka Congress parti ban thaw sorkar bad ioh ruh ban long kum u myntri sorkar bad ha ki por jong u Dr Khonglam u la wanrah ia bun bah ki kam ba iadei bad ka roi ka par ba ki paidbah hi ki tip ia kata.
Ha ka por ba u Dr Khonglam, u long kum u Myntri Rangbah jong ka jylla,u bah Rymmai u la ïathuh ba u sngewkhaiñ bad sarong ba u paralok un bat ia ka shuki ba heh tam hapoh jong ka jylla, ha kaba u la ïathuh ruh ba ha ki por ba u Dr Khonglam u long kum u myntri rangbah jong ka jylla, jan manla ka sngi u leit sha Secretariat. U Bah Rymmai, ula ong ruh, ba ha shwa ba u Dr Khonglam un long kum u Myntri Rangbah jong ka jylla ka la don ka jingiasyllok ba da ki taïew ki bnai, ban pynkohnguh ia kito ki paralok ba u Dr Khonglam un long u Myntri Rangbah ha kaba kane ka la urlong shisha.
Haba ïathuh shuh shuh ia ka por jong u Dr F.A Khonglam kum u myntri rangbah jong ka jylla,u bah Rymmai u la ong ba ha ka bor jong u Dr Khonglam ka kam myntri rangbah kam long satia kaba bunkam, namar ia ki kot ki sla ba donkam u pyndep beit ban saiñ ia ki ha lynti, ha ka jaka sah jong u ruh.
U bah Rymmai u la ong ruh ba u Dr Khonglam, um da donkam ia ki nongbud pahara bad ki nongbud pahara ruh kim juh lap ia u Dr Khonglam, ha kaba u ai nuksa, ba ha kawei ka sngi, katba ki dang ia bunkam ha Secreteriat, hynrei, u Dr Khonglam, ula pasiaw ia u bah Bnoh (ba ki ju sin), ba un leit wad kali na surok ba un leit jingleit bad u bah Bnoh, ula iathuh, ba ula hiar sha khrum Secreteriat bad mih ha surok bah, ha kaba ula bat syndon da ka taksi bad U Dr Khonglam, ula shong da ka taksi ban leit donkam sha Demseiniong.
Ka jinglong Myntri Rangbah jong u ka long ba u pyni kum u riewnadan, hynrei ki kam kiba u leh pat ki long kiba shyrkhei bha.
Haba ïathuh ia ka jingpoi jong u Dr F.A Khonglam kum u MLA, u bah Rymmai u la ong ba u Dr Khonglam u la ioh jingieid na ki paidbah dei lyngba ka jingsbun,ka jingkhuid mynsiem, ha kaba u rah ryngkat u telescope kat shaba u leit lada lap ba pang briew u eksamin beit ia ki dei na kane ka daw ba ki briew ki ieid ki shaniah bad kim klet shuh.
U dei ruh u briew u bym juh bunktien bad u ba sngewtynnad ban sngap ia kaei ba kiwei ki iathukhana.
Haba iadei bad ka jingpyndonkam pisa ha ka por elekshon u bah Rymmai u la iathu ba ka pisa kam pat treikam ha kitei ki por bad ka jingpyndonkam pisa ruh ka duna,ha kaba ka jingtreikam jong ka pisa ka lah ban dei ha ki snem 2000.
Ha ka jingiohi jong u bah Rymmai haba iadei bad ka jingjied ia ki MLA na Sohra Constituency, u la ong kaba nyngkong hi ki jied ia u briew watla ka parti ruh ka donkam, hynrei lada u briew u ba biang lada u leit hangno hangno ruh ka biang, lada u briew hi u lah ban pyniadei bad ki paidbah.
Haba iadei pat bad ka saiñ hima sima kaba mynta bad mynshwa u bah Rymmai u la ong ba ka jingiapher ka bun bha, namar ki nongmihkhmat ba mynta ki da peit ia uno u ba ki dei ban iarap, hynrei ki nongmihkhmat ba mynshwa pat kim don ki jingmut ban ong ba u pyrshah balei ban iarap bad kam don kum kata.
Ha kaba u la ong ruh ba ki nongmihkhmat ba mynta ki peit kmang haei ban ioh daw, katba kiba mynshwa pat ki iarap khnang ia kum kito ki briew ki bym kyrshan.
Haba iadei bad ka jingiakren ba ka don ka jingiapher hapdeng ka saiñ hima sima jong u khasi bad Garo kum u wei na ki nongbud ba ha syndah jong u Dr Khonglam, u bah Rymmai u la ong ha ki por ba mynshwa kam juh don kata ka jingia isih para jaitbynriew, namar ha ki por ba u Capt Sangma u long Myntri Rangbah jong ka jylla um da khlaiñ bha bad bun ki kam la pyniaid da ki myntri sorkar khasi, kum u bah D.D Lapang.
Ki mat kum ka Reservation Policy kaba long 40/40 persen ha katei ka por ka long jai jai, ha kaba ki ithuh ruh ba u Garo u kham sah dien, kim don jing sngew, hynrei mynta ka lam noh sha ka jingkhwan kaba mut ba ban ioh u Garo ruh ym long ban ioh u khasi ruh ym long, kam don ka jingiarap markylliang.
Kum u secretary jong ka Hima Sohra, u bah Rymmai u la ïathuh ba ka synshar ka khadar ka dei kaba saiñdur ia ki long shnong long thaw ka ka synshar ha ki hima, ka thap synjor namar ba don ki shnong ki hima kiba ia don bynta ha ki kam sain pyrthei, namar don ki nongmihkhmat kum ha District Council ne Legislative Assembly ki peit briew, ha kaba ki sngew ba uno u briew ba ki myntoi ia lade ia u bym dei ban buh ki buh bad ia u ba dei ban buh ki weng, kam dei shuh kum mynshwa, hynrei ki don sa kiwei pat ki bor ba lah ban pynkhyllem.
Ha ki por ba mynshwa ki burom bha ia u syiem ki ong u Syiem u kmie hynrei mynta ka la kham hiar dor, ha kaba ka burom ka leit sha kito kiba don iktiar,ka ioh ka kot,namar ba lada ym saiñdur janai ia ka riti synshar ka lah ban per noh, ka jingdon ka District Council ka long ban pynneh ia ka riti dustur hynrei kam long kumta.
Ka jingmih rynsan elekshon, jong ki sirdar,ki syiem,ki lyngdoh ka dei kaba sniew eh, lada u ba ki kyrshan um jop kaei un iarap bad ula ai jingmut ruh, ba kim dei ruh ban ia don bynta ha ka sain hima sima, hynrei dei bat ban don da ka ain ban jied ia ki ban saiñ dur ia ka riti dustur.
Phi don ban ong eiei?