Tura: Kan long ka jingsah jingkynmaw ha ka history jong ki nongshong shnong ka Reserve Gittim village ha West Garo Hills. Ha ka jingialang ainguh ba la pynlong da ki nongshong shnong, u CM u la sam ia ki pata jaka sha ki 100 tylli ki longing ha ka jingsakhi u Swapnil Tembe, DC, West Garo Hills bad ka Rikse R Marak, CEO, Tura Development Board bad kiwei kiwei.
Ha ka 19 tarik u Nailar 2018, ki la phah ia ka dorkhas sha u myntri rangbah ka jylla ban pan jing iarap na u halor ki jingeh ba ki ne ki nongshong shnong ki ïakynduh. Ia kane ka kam la shim khia wat hapdeng ka jingpyn thut ka Khlam Covid 19, la lah ban pyn biang ia shibun ki jing eh. U myntri rangbah ka jylla u la lah ban ai mynta ka sngi 11tarik U Naiwieng ia ki pata sha ki 100 tylli ki longing kiba dei hok ban ioh ia kine ki pata jaka kat kum la jingpan bad jingdawa jong ki ban long trai ia ki jaka.
U Myntri rang bah ka jylla u la ong, “Ka jinglong trai ia ki jaka ka dei ka jing ithuh ia ki nongshong shnong ka jylla. Namar kata, ka jing pynlong trai ia ki jaka ki puta, ka dei ka mat ba hakhmat eh jong ngi. Ha ka jing iaid lynti jong ngi saw snem shiteng mynta ka la long ban iarap kat ba kot ka bor ban pyn ioh ia ki briew ha Reserve Gittim, ba kin ioh ia ka hok jong ki kum ki nongshong shnong jong ka Meghalaya. Bad ngin dang iaid shakhmat ban iarap ia ki nongshong shnong ka jylla ki ba mad ia kine ki juh ki jingeh.
U Swapnil Tembe, DC, WGH, u la bynrap da kaba ong, “Ka jingshong neh shi jaka ka long ka ba donkam. Na ka bynta ki jing apply loan, ki jingplie account ha ki bank bad kiwei kiwei, donkam ban don ka pata bad ki kot ki sla jaka khnang ban lah ban pynshisha ia ka jingshong neh ha kato ka jaka. Ki don ruh ki jaka ha Tura bad ha ka jingpeit ki bor district, ki ba ngat jingeh ha ka jing wad jingtip ia ki jingeh jong ki nongtrei, ki nongiarap, Hynrei ia kine ruh la lah ban pynbiang da ka jingbthah bad jingiarap u Myntri rangbah.”
Ban pynbiang ia ki jingdonkam jong ki nongshong shnong ka thain, ki tnad teikam ka sorkar jylla ba kynthup ia ka tnat um, tnat bording elektrik kin hap ban trei ryngkat ryngkat.
Ki nongioh bynta ia kine ki pata, kim lah khlem da pynpaw ia ka jingsngew jong ki, kawei na ki nongioh bynta, ka Sharon D Sangma ka la ong, “ha u snem 2018, u CEM u la sdang tohkit halor ki jinglong trai ia ki jaka, Hynrei ki la ngat jingeh shibun namar ba kim don ia ki kot ki sla kiba biang ban pynshisha halor ka jinglong trai jong ki, kane ka la buh jingeh ban ioh tan bording elektrik bad umbam ha iing bad kiwei kiwei ki jingdonkam. Nga da sngewnguh ia u CEM, u Myntri rangbah kiba la iarap shisha ia ngi ban ioh ia ka pata jaka, kaba long shisha kum ka jingphohsniew kaba ngam lah mutdur ba kan urlong shisha mynta ka sngi.”
Sa U Remsoni Ch Marak, u la bynrap, “Ha ka por ba ngi leit sha ki ophis treikam na ka bynta ban pan loan, ngi la shah kylli la ngi don ne em ia ka pata jaka, namar ba ngim don, ngim shem la lah ban ioh ia ki loan namar ba ngim don ia ki pata, Hynrei mynta ngi lah ioh ia ka pata jaka kaba long shisha ka jingkyrkhu ia ngi baroh. Ngi da sngewnguh ia ki nongleh bha baroh”.
Phi don ban ong eiei?